Virus Nipah nguy hiểm thế nào

Ấn Độ ghi nhận đợt trỗi dậy virus Nipah ở Kerala tiến hành cho hai trong số 5 người nhiễm chứng bệnh tử vong. hàng đầu quyền quận Kozhikode, nơi dịch chứng bệnh trỗi dậy, đã từng thiết lập “khu vực hạn chế”, đóng cửa trường học. 76 người tiếp xúc với nguồn lây truyền đang được theo dõi chặt chẽ.

Đây là đợt trỗi dậy virus Nipah thứ tư ở Kerala. Làn sóng dịch nguy hiểm nhất là vào năm 2018, với 18 trường hợp dương tính virus, 5 ca nghi nhiễm, 17 người trong số đó tử vong.

Nipah là một loại virus RNA thuộc họ Paramyxoviridae. Đợt dịch đầu tiên trong cộng đồng được phát hiện ở Malaysia năm 1998, tiến hành cho 265 người mắc chứng bệnh và 105 trường hợp tử vong. nói từ đó, mỗi năm có một hoặc hai đợt trỗi dậy. Hơn một nửa số người nhiễm chứng bệnh chết .

Các khu vực virus lây truyền lan nhiều nhất là Bangladesh, Ấn Độ, Malaysia, Singapore và Philippines.

Virus gây ra chết người song không dễ lây truyền truyền

Nghiên cứu về 248 trường hợp nhiễm virus Nipah ở Bangladesh nhiều ngày nhiều năm kết luận trong vòng một phần ba số người mắc chứng bệnh lây truyền nhiễm từ người không tương tự. Các nhà khoa học ước tính hệ số lây truyền nhiễm R0 (số người lây truyền virus từ cùng một nguồn) là trong vòng 0,33. Điều này có nghĩa virus không dễ có thể lây truyền lan ra xa nguồn động vật. Để so sánh, hệ số R0 của Covid-19 là trong vòng 1,4-3,9.

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ tử vong do NiV là 40-75%. Tuy nhiên, đợt trỗi dậy ở Kozhikode năm 2018, tỷ lệ tử vong lên tới hơn 90%. Trong khi đó, tỷ lệ tử vong do Covid-19 dao động từ 0,7% tới 4%; cúm là 1%… Người từng nhiễm chứng bệnh và phục hồi phải chịu những tổn thương lâu dài về sức khỏe.

Dù virus Nipah gây ra chết người, hiện chưa có bằng chứng cho xuất hiện nó có nguy cơ lan rộng ra ngoài khu vực con người hoặc gia súc tiếp xúc với dơi nhiễm chứng bệnh. Tuy nhiên, sự trỗi dậy virus Nipah có thể là dấu hiệu cho xuất hiện động vật hoang dã đang mất dần môi trường sống do sự xâm nhập của con người. Điều này thu hẹp trong vòng cách giữa hai loài, tiến hành tăng nguy cơ lây truyền truyền các chứng bệnh không tương tự loài.

Dù hệ số R0 thấp, nếu động vật được vận chuyển sang các thành phố lớn nơi mật độ dân cư dày đặc, nguy cơ lây truyền truyền virus từ người sang người tăng lên. Tình trạng này tạo điều kiện cho virus tiến hóa, gây ra ra đại dịch mới.

chứng bệnh chưa có vaccine ngừa và thuốc trị

Tỷ lệ nhiễm virus Nipah không triệu chứng thay thế đổi tùy theo từng đợt trỗi dậy, dao động từ 17% tới 45%. hậu quả hàng đầu ở người chứng bệnh là viêm não (sưng não). người mắc chứng bệnh cũng mắc phải sốt, đau đớn đầu dữ dội, nhiều người mất phương hướng, buồn ngủ và lú lẫn. một vài người mắc chứng bệnh nhiễm trùng khoang ngực.

Hiện chưa có thuốc hàng đầu thức điều trị virus Nipah. Bác sĩ thường chăm sóc người chứng bệnh theo triệu chứng riêng lẻ, giúp cho người mắc chứng bệnh cảm xuất hiện thoải mái và hy vọng họ phục hồi.

Ở các nghiên cứu trên động vật, một vài phương pháp cho xuất hiện tiềm năng, song đều chưa được thử nghiệm trên người. Trong thử nghiệm tiền lâm sàng nhỏ, loại thuốc có tên ribavirin giảm sút tỷ lệ tử vong, song cần phải nghiên cứu sâu hơn.

Phương pháp kháng thể đơn dòng cũng được chứng minh hữu hiệu trong việc giảm sút tỷ lệ tử vong ở khỉ xanh, nếu sử dụng đủ sớm trong quá trình lây truyền nhiễm virus. Tuy nhiên, các nhà khoa học chưa khẳng định thuốc có hữu hiệu ở người.

hàng đầu phủ Ấn Độ đang mua kháng thể đơn dòng từ Australia để sử dụng trong đợt trỗi dậy mới nhất.

Không có vaccine ngăn ngừa virus Nipah. Các nhà khoa học đang thử nghiệm một loại vaccine mRNA trên người, song chưa cho kết quả rõ rệt.

nguyên do lây truyền nhiễm virus Nipah

Trong đợt trỗi dậy đầu tiên ở Malaysia, người chứng bệnh thường tiếp xúc với lợn. Tuy nhiên, ở thời điểm đó, không có bằng chứng virus lây truyền truyền từ người sang người. Các chuyên gia cũng chưa rõ tại sao lợn là nguồn truyền chứng bệnh.

Sau thời gian tìm hiểu, giới khoa học nhận định vật chủ hàng đầu của virus Nipah là loài dơi ăn quả, nhất là dơi quạ Ấn Độ. Virus Nipah trước đây đã từng được phát hiện ở loài dơi ở Kerala. Lợn chỉ là vật chủ trung gian truyền virus sang người.

tất cả ca nhiễm đều từng tiếp xúc với động vật mắc phải chứng bệnh, từ dơi ăn quả tới vật chủ trung gian như lợn, tương tự với đợt trỗi dậy đầu tiên ở Malaysia. Tuy nhiên, trong đợt dịch tại Bangladesh, các người mắc chứng bệnh đều có thói quen uống nhựa cây chà xát là sống hoặc lên men. Sau khi nghiên cứu, các nhà khoa học phát hiện dơi ăn quả thường trú ngụ tại các cây chà xát là được người dân thu hoạch lấy nhựa.

đầu tiên, người ta cho rằng virus Nipah không lây truyền truyền từ người sang người, vì không có nhân viên y tế mắc chứng bệnh trong đợt trỗi dậy ở Malaysia. Tuy nhiên, trong những đợt dịch sau, các nước lần lượt báo cáo y bác sĩ nhiễm chứng bệnh. trong số đó, một trường hợp tử vong trực tiếp điều trị người mang virus.

chứng bệnh lây truyền từ người với người qua tiếp xúc gần với trường hợp mắc phải nhiễm Nipah hoặc hoạt chất dịch cơ thể, gồm các giọt nước mũi hoặc đường hô hấp, nước tiểu hoặc máu.

Thục Linh (Theo Conversation)