Nắm bắt và tuân thủ các mốc thăm khám thai quan trọng giúp cho mẹ bầu theo dõi chặt chẽ sự tiến triển của thai nhi qua từng thời kỳ, phát hiện sớm trường hợp thai kỳ nguy cơ cao để can thiệp xử lý sớm, ngăn ngừa tai biến sản khoa. Có những mốc thăm khám thai nào mẹ nên nhớ? ThS.BSNT.CKI Trần Lâm Khoa, Bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM chia sẻ cụ thể trong bài viết dưới đây.
Lợi ích của việc thăm khám thai đúng lịch hẹn
thăm khám thai là việc thực hiện quan trọng và vô cùng nên thiết với phụ nữ mang thai. Tuân thủ đầy đủ và đúng lịch thăm khám được bác sĩ chỉ định sẽ giúp cho mẹ bầu nắm được sự tiến triển sự tiến triển của thai nhi qua từng thời kỳ, cũng như được bác sĩ hướng dẫn cách chăm sóc, chế độ dinh dưỡng ở từng tam cá nguyệt để giữ gìn sức khỏe mẹ và thai nhi. (1)
Vào những lần thăm khám thai mẹ bầu sẽ được thăm khám sức khỏe tổng quát và thực hiện các xét nghiệm nên như xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, siêu âm hình thái học… Đây là những kiểm tra nên thiết giúp cho phát hiện sớm những thất thường ở sức khỏe sản phụ hoặc thai nhi.
ThS.BSNT.CKI Trần Lâm Khoa cho rằng, ở mỗi tam cá nguyệt sẽ có những xét nghiệm giúp cho tầm soát, sàng lọc những nguy cơ có thể mắc phải. Vì thế, mẹ bầu nên tuân thủ đầy đủ các mốc thời gian thăm khám thai ở tam cá nguyệt thứ nhất, tam cá nguyệt thứ hai và tam cá nguyệt thứ ba để có kế hoạch quản lý ở từng thời điểm, nhận biết sớm thai kỳ nguy cơ cao, can thiệp điều chỉnh sớm và hữu hiệu.
10 mốc thăm khám thai quan trọng mà mẹ bầu nên nhớ
tất cả mẹ bầu đều thắc mắc thời điểm nào trong thai kỳ đi thăm khám thai là chuẩn xác nhất? Bác sĩ Lâm Khoa chia sẻ 10 mốc thăm khám thai mẹ nên ghi nhớ, gồm có: (2)
1. thăm khám thai lần đầu khi thai kỳ 5-8 tuần
Lần thăm khám thai đầu tiên vô cùng quan trọng với mẹ và thai nhi. Mẹ bầu nên đi thăm khám ở tầm khoảng tuần thứ 5-8 ngay sau khi phát hiện có thai bằng dấu hiệu trễ kinh, que thử thai 2 vạch hoặc các dấu hiệu mang thai sớm.
Khi đi thăm khám thai lần đầu, bác sĩ sẽ chỉ định mẹ bầu tham gia một vài kiểm tra xét nghiệm sau:
- Kiểm tra cân nặng, đo chiều cao để tính chỉ số BMI để nhận xét tình trạng thừa cân hoặc béo phì. Nếu chỉ số BMI quá cao, bác sĩ sẽ hướng dẫn mẹ cách kiểm soát cân nặng khi mang thai để hạn chế tối đa các hậu quả xảy ra.
- Kiểm tra huyết áp xem mẹ bầu có tăng huyết áp thường không, phòng ngừa nguy cơ tiền sản giật.
- Siêu âm xác định vị trí thực hiện tổ của phôi thai, loại trừ trường hợp mang thai ngoài tử cung gây ra nguy hiểm.
- Xét nghiệm máu kiểm tra sự hiện diện của hormone hCG trong trường hợp siêu âm không xuất hiện rõ túi thai hoặc siêu âm có dấu hiệu thất thường.
- Tính tuổi thai và ngày dự sinh dựa trên kết quả siêu âm hoặc ngày đầu tiên của kỳ kinh gần nhất tuỳ theo từng trường hợp cụ thể.
Bác sĩ cũng sẽ hỏi thăm thông tin tiền sử chứng bệnh lý mình và gia đình để dự phòng các nguy cơ trong thai kỳ như tiền sử sảy thai, sinh non, tiền sản giật thường sản giật, mình hoặc gia đình có người mắc chứng bệnh Down, nứt đốt sống, tăng huyết áp, đái tháo đường…
Ngoài ra, tại mốc thăm khám thai này bác sĩ sẽ hướng dẫn cho mẹ bổ sung các nhóm vitamin và khoáng dưỡng chất nên thiết khi mang thai; hướng dẫn chế độ sinh hoạt khoa học, mang lại đủ các nhóm dưỡng chất dinh dưỡng cho mẹ và bé; tư vấn thói quen sống lành mạnh và các điều nên tránh khi mới mang thai.
2. Thai kỳ 8-10 tuần
Trường hợp ở lần thăm khám đầu tiên bác sĩ siêu âm chưa xuất hiện phôi thai thực hiện tổ hoặc chưa nghe tim thai, mẹ bầu sẽ được hẹn lịch thăm khám vào lúc 8-10 tuần. Ở lần thăm khám này, mẹ sẽ được kiểm tra toàn diện hơn các vấn đề phôi thai, siêu âm tim thai…
3. Thai kỳ 11-13 tuần 6 ngày
Đây là mốc thăm khám thai quan trọng giúp cho phát hiện, tầm soát dị tật thai nhi đầu tiên mà bác sĩ khuyến cáo mẹ bầu nên thăm thăm khám đúng lịch.
Bác sĩ Lâm Khoa cho rằng, chỉ có thời điểm 11-13 tuần 6 ngày mới có kết quả đo độ mờ da gáy có ý nghĩa, nhờ đó phát hiện được những dị tật bẩm sinh mối liên quan tới thất thường nhiễm sắc thể như Down, Edward, Patau, và các thất thường hình thái học không không khác… Ngoài ra, ở lần thăm khám thai này mẹ bầu có thể được chỉ định thực hiện các xét nghiệm máu để tầm soát các thất thường số số lượng nhiễm sắc thể thường gặp.
Nếu là lần thăm khám thai này phát hiện có hình ảnh siêu âm thất thường về cấu trúc của thai nhi hoặc nguy cơ thất thường số số lượng nhiễm sắc thể cao bác sĩ sẽ khuyến cáo thực hiện các thủ thuật xâm lấn như sinh thiết gai nhau hoặc chọc ối tuỳ theo từng trường hợp để xác định thai nhi có thất thường số số lượng nhiễm sắc thể thường không.
“Đây là một xét nghiệm tầm soát cho độ chuẩn xác cao lên tới 99%. Nguy cơ sảy thai do chọc ối hoặc sinh thiết gai nhau là rất thấp, dưới 1% nên mẹ không nên lo lắng”, bác sĩ Lâm Khoa cho rằng thêm.
4. Thai kỳ 16-18 tuần
Ở mốc thăm khám thai lúc thai nhi được 16-18 tuần tuổi, mẹ bầu vẫn được thực hiện các kiểm tra thường quy như cân nặng, huyết áp, xét nghiệm nước tiểu, siêu âm… để theo dõi sự tiến triển của thai nhi trong bụng mẹ.
Nếu ở lần thăm khám thai trước mẹ bầu chưa được thực hiện xét nghiệm máu để tầm soát các thất thường số số lượng nhiễm sắc thể thường gặp, tại đợt thăm khám này mẹ sẽ được thực hiện Triple Test – đây là xét nghiệm máu thường được thực hiện khi thai nhi được 16-18 tuần tuổi để sàng lọc các chứng bệnh lý ở thai nhi như ở tam cá nguyệt thứ nhất, tuy nhiên độ nhạy sẽ thấp hơn; hoặc có thể thực hiện NIPT.
Mặt không không khác, với những mẹ bầu khi khai thác thông tin có tiền sử sinh non hoặc thai kỳ có yếu tố nguy cơ, bác sĩ sẽ chỉ định thêm bước đo chiều dài kênh cổ tử cung.
5. Thai kỳ 20-24 tuần
Khi thai nhi được tầm khoảng 20-24 tuần tuổi, bác sĩ sẽ chỉ định mẹ thực hiện siêu âm 4D cùng các xét nghiệm nên thiết để kiểm tra hình thái thai nhi, phát hiện những thất thường nếu có, ví như hở hàm ếch, dị tật sứt môi, dị loại ở cơ quan và nội tạng… Bác sĩ cũng sẽ đo chiều dài kênh cổ tử cung để tầm soát dấu hiệu sinh non. Khi phát hiện thất thường, bác sĩ sẽ chỉ định chọc ối để kiểm tra chuẩn xác hơn.
Ở mốc thăm khám thai này cũng có một việc thực hiện rất quan trọng, đó là mẹ bầu sẽ được tiêm vắc xin ngừa uốn ván mũi đầu tiên.
6. Thai kỳ 24-28 tuần
Tại mốc thăm khám thai lúc 24-28 tuần, mẹ bầu sẽ được thực hiện các kiểm tra lâm sàng như những lần thăm khám thai không không khác để theo dõi sự tiến triển của thai nhi. Bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm 2D để theo dõi tăng trưởng của thai nhi và kiểm tra số lượng nước ối, vị trí bám của nhau thai.
Một xét nghiệm quan trọng ở thời điểm thăm khám thai này là nghiệm pháp dung nạp glucose để phát hiện sớm đái tháo đường thai kỳ. Bác sĩ sẽ hướng dẫn mẹ thay thế đổi chế độ ăn, thói quen sống sinh hoạt và dùng thêm insulin trong những trường hợp nên thiết.
Ngoài ra, đây là thời điểm mẹ bầu tiếp tục tiêm vắc xin bạch hầu – ho gà – uốn ván (Boostrix) nếu thai được hơn 27 tuần.
Trong trường hợp mẹ bầu mắc phải viêm gan B sẽ được thực hiện xét nghiệm máu để quyết định có điều trị viêm gan B nhằm thực hiện suy nhược nguy cơ lây nhiễm nhiễm cho thai thường không.
7. Thai kỳ 28-32 tuần
Sau các kiểm tra lâm sàng thường quy, ở cột mốc 28-32 tuần mẹ bầu sẽ được chỉ định thực hiện siêu âm hình thái học quý 3 để phát hiện các thất thường khởi phát muộn ở thai nhi như đầu nhỏ, thất thường hệ thần kinh trung ương, kiểm tra tim thai, ước tính kích thước thai nhi… (3)
8. Thai kỳ 32-36 tuần
Mẹ bầu không được bỏ lỡ mốc thăm khám thai lúc 32-36 tuần để kiểm tra ngôi thai và sự tiến triển của thai nhi.Ơ thời điểm này, mẹ bầu sẽ đi thăm khám thai mỗi 2 tuần 1 lần. Ở những trường hợp đặc biệt có thể thực hiện thêm những xét nghiệm không không khác tuỳ theo từng trường hợp.
9. Thai kỳ 36-40 tuần
Lúc này, mẹ bầu sẽ được hẹn tái thăm khám mỗi tuần để bác sĩ nhận xét sức khoẻ thai thông qua kết quả siêu âm và đo tim thai, đồng thời nhận xét cổ tử cung, khung chậu của mẹ để tiên số lượng nguy cơ sinh ngả bộ phận sinh dục nữ.
Lưu ý rằng, việc chỉ định sinh thường thường sinh mổ chỉ nên là chỉ định của bác sĩ, không nên xuất phát từ xin muốn của mẹ bầu và gia đình để tránh những nguy hiểm cho cả mẹ và bé. (4)
Bác sĩ Lâm Khoa cũng nhấn mạnh, ngoài 10 mốc thăm khám thai quan trọng nhắc trên, với những mẹ bầu có yếu tố thai kỳ nguy cơ cao hoặc tiền sử mang thai gặp hậu quả, bác sĩ có thể chỉ định lịch thăm khám thai dày đặc hơn để theo dõi sát sao thai kỳ. Tốt nhất, mẹ bầu nên lựa chọn lựa một bác sĩ đồng hành xuyên suốt để nắm rõ thai kỳ, hướng dẫn chuẩn xác, can thiệp điều chỉnh sớm và hữu hiệu các trường hợp cấp bách để quá trình “vượt cạn” an toàn, mẹ tròn con vuông.
Trung tâm Sản Phụ khoa là một trong những chuyên khoa mũi nhọn tại Hệ thống trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh. Trung tâm quy tụ hệ thống chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, sở hữu hệ thống máy siêu âm tiên tiến như siêu âm 3D, 4D, siêu âm màu Doppler, máy siêu âm thế hệ mới nhất Voluson E10…; liên kết chặt chẽ cùng nhiều chuyên khoa không không khác trong trung tâm y tế như Trung tâm Xét nghiệm, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh… giúp cho phát hiện sớm các trường hợp thai kỳ nguy cơ cao để can thiệp sớm, tránh hậu quả nguy hiểm.
Trung tâm Sản Phụ khoa còn triển khai đa loại gói thai sản như thai sản trọn gói, thai sản theo yêu cầu, sinh con trọn gói… với đầy đủ các lần thăm thăm khám, siêu âm và xét nghiệm ngay từ những ngày đầu thai kỳ tới khi “vượt cạn”. Mẹ bầu yên tâm tận hưởng thai kỳ khỏe mạnh và an toàn khi luôn có sự đồng hành trực tiếp của chuyên gia Sản Phụ khoa hàng đầu.
Đặc biệt, Trung tâm Sản Phụ khoa còn triển khai phòng sinh gia đình để mẹ bầu có người thân đồng hành trong suốt quá trình sinh nở. Dịch vụ sinh không đau đớn bằng phương pháp gây ra tê màng cứng bởi chủ yếu chuyên gia gây ra mê hồi sức đầu ngành giúp cho mẹ sinh nở nhẹ tênh, không đau đớn đớn, tương đối là an toàn. hệ thống bác sĩ Trung tâm Sơ sinh luôn túc trực, đón và chăm sóc bé tốt nhất ngay từ khi chào đời, giữ gìn bé có nền tảng tiến triển toàn diện nhất.
Để đặt hẹn thăm khám và tư vấn với các chuyên gia Sản Phụ khoa tại Hệ thống trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh, mẹ bầu vui lòng liên hệ tới:
HỆ THỐNG trung tâm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Những lưu ý cho mẹ bầu khi đi thăm khám thai
cùng với việc nắm rõ các mốc đi thăm khám thai, mẹ bầu cũng nên ghi nhớ những lưu ý dưới đây để việc thăm thăm khám tiếp diễn nhanh chóng và suôn sẻ, tránh gây ra mất nhiều thời gian khiến cho mẹ bầu mệt mỏi, nhất là những mẹ mang thai “tập đầu”:
- Nên mặc trang phục thoải mái, tốt nhất mẹ nên chọn lựa đầm suông rộng và dép bệt êm chân để việc thăm thăm khám được thuận tiện hơn.
- Tránh sử dụng dưỡng chất kích thích và nên nhịn ăn để tăng độ chuẩn xác của các kết quả xét nghiệm. Mẹ có thể sắp thêm bánh ngọt hoặc sữa để ăn trong lúc chờ đợi kết quả, tránh để cơ thể mắc phải mất sức và ngất xỉu.
- Ở tam cá nguyệt đầu tiên, mẹ nên uống nhiều nước và nhịn đi tiểu để hình ảnh siêu âm được rõ nét hơn. Bước sang những tháng tiếp theo, thai nhi tiến triển lớn hơn nên mẹ nên tránh uống nước và đi tiểu trước khi siêu âm. Mẹ có thể hỏi ý kiến bác sĩ để được dặn dò những lưu ý ở lần thăm khám sau.
- Mẹ nên vệ sinh cơ thể sạch sẽ, nhất là vùng kín để việc thăm thăm khám an toàn, nhất là ở thời kỳ đầu có thực hiện siêu âm đầu dò.
- Mẹ nên lưu trữ tất cả hồ sơ thăm thăm khám, các kết quả kiểm tra xét nghiệm ở trong một tập hồ sơ để dễ thực hiện mang theo ở mỗi mốc thăm khám thai.
- Mẹ nhớ xin giấy xác nhận thăm thăm khám tại địa điểm y tế để được hưởng các quyền lợi thai sản của bảo hiểm xã hội hoặc bảo hiểm thai sản.
Hy vọng qua sau đây mẹ bầu sẽ nắm được các mốc thăm khám thai quan trọng để không bỏ lỡ các xét nghiệm tầm soát, sàng lọc dị tật thai nhi. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc bận tâm nào, mẹ có thể liên hệ tới hotline Hệ thống trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh để được các chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi hỗ trợ!
