Tổn thương da do nhiều nguyên nhân, thường lành tính và có thể tự khỏi. Tuy nhiên, vẫn có không ít tổn thương mạn tính, điều trị khó khăn, thậm chí tiến triển thành ung thư da. Vậy những nguyên nhân khiến cho da mắc phải tổn thương là như thế nào? Những nguy cơ tiềm ẩn nào người căn bệnh dễ bỏ sót?
Da mắc phải tổn thương là như thế nào?
Da mắc phải tổn thương là phần da không không khác với vùng da xung quanh. Tổn thương có thể là kết quả của chấn thương, cháy nắng, viêm da tiếp xúc hoặc dấu hiệu của nhiễm trùng, căn bệnh tự miễn, di truyền. Mặc dù toàn bộ các tổn thương da đều lành tính và vô hại nhưng mà 1 số có thể phát triển thành ung thư da.
Da là cơ quan có diện tích lớn nhất cơ thể. (1)
- Lớp ngoài cùng, được gọi là lớp biểu bì thường hay thượng bì, giữ an toàn cơ thể khỏi mắc phải xâm nhập bởi các tác nhân gây ra căn bệnh siêu nhỏ như vi khuẩn, virus, giúp cho tránh mắc phải chấn thương và mất nước.
- Lớp trong cùng, được gọi là lớp hạ bì, chứa mao mạch, các tuyến, và thần kinh để cảm giác được nhiệt độ, sờ nắn, và đau đớn.
- Bên dưới lớp hạ bì, là một lớp mô dưới da chứa mô mỡ và mô liên kết để tiến hành một lớp đệm cho cơ thể, giữ thân nhiệt và chứa năng số lượng.
Tóc, móng, tuyến mồ hôi dưới da tất cả đều gắn kết với da. Các cấu trúc này được gắn vào ở vị trí nhất là lớp bì, nằm giữa lớp biểu bì và lớp hạ bì.
Các loại tổn thương da thường gặp
Da là cơ quan có diện tích lớn nhất trên cơ thể. Vì vậy, những tổn thương ở cơ quan này thường đa loại, có kích thước và nguyên nhân không không khác nhau. Từ những tổn thương trên da, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Các tổn thương da thường gặp gồm:
1. Tổn thương loại dát
Dát là loại tổn thương phẳng, không sờ xuất hiện được, đường kính dưới 10mm. Dát thuộc loại thay thế đổi sắc tố, không nổi lên hoặc lõm xuống so với bề mặt da. Tổn thương loại dát thường xuất hiện: tàn nhang, nốt ruồi phẳng, hình xăm,…
2. loại sẩn/sần
Sẩn là những tổn thương nhô cao, đường kính dưới 10mm, sờ xuất hiện được. Các tổn thương loại sẩn gồm: mụn cóc, vết côn trùng cắn, dày sừng tiết bã, mụn trứng cá,…
3. loại mảng
Mảng là những tổn thương có thể sờ xuất hiện, đường kính lớn hơn 10mm, nhô lên hoặc lõm xuống so với bề mặt da. Tổn thương loại mảng thường xuất hiện là căn bệnh vảy nến,…
4. Nốt sần
Nốt sần là những sẩn cứng hoặc tổn thương lan rộng vào lớp hạ bì, mô dưới da. Thường gặp như: u nang, u mỡ, u xơ.
5. Mụn (nước, bọc, mủ,….)
Mụn nước là những tổn thương loại nước trong, nhỏ, nhô cao, chứa đầy dịch, đường kính dưới 10mm. Mụn nước là đặc tính của nhiễm trùng herpes, viêm da tiếp xúc dị ứng cấp tính, 1 số rối loạn phồng rộp tự miễn.
Mụn mủ thường gặp ở các căn bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, viêm nang lông, có thể phát sinh trong những rối loạn viêm.
6. Bóng nước
Bóng nước là những mụn nước trong suốt, chứa đầy dưỡng chất lỏng, đường kính lớn hơn 10mm. Bóng nước có thể trở nên do bỏng, vết côn trùng cắn, viêm da tiếp xúc kích ứng, viêm da tiếp xúc dị ứng hoặc phản ứng thuốc.
7. Vảy
Vảy là sự tích tụ của biểu mô sừng dày lên (lớp ngoài cùng của da, gồm các tế bào da chết) khiến cho da trở nên khô, bong tróc. Thường gặp ở căn bệnh vảy nến, viêm da tiết bã, nhiễm nấm.
8. Sẩn phù/Mề đay
Mề đay (sẩn mề đay hoặc phát ban) rõ ràng bởi các tổn thương nổi lên do phù nề cục bộ, màu đỏ, ngứa ngáy. Phát ban là dấu hiệu thường thấy của quá nhạy cảm với thuốc, vết đốt. Ngoài ra, các kích thích vật lý như: nhiệt độ, áp suất, ánh sáng mặt trời cũng có thể gây ra mề đay nhưng mà rất hiếm. Quá trình lành thương nhiều ngày dưới một ngày.
9. Trợt
Trợt là những vùng da hở do mất 1 phần hoặc toàn bộ lớp biểu bì. Trợt có thể do chấn thương, căn bệnh viêm hoặc nhiễm trùng da không không khác nhau.
10. Loét
Loét là kết quả của việc tổn thương mất da đi qua lớp biểu bì tới lớp bì hoặc ít nhất 1 phần của lớp hạ bì. Các nguyên nhân gồm: viêm da ứ đọng tĩnh mạch, chấn thương, loét do tì đè hoặc động mạch ngoại biên, nhiễm trùng,…
11. Sẹo
Sẹo là vùng xơ hóa thay thế thế da thông thường sau chấn thương (lớp biểu bì mắc phải thay thế thế bằng mô xơ). những vết sẹo trở nên u xơ hoặc dày và nhô lên. Sẹo lồi là những vết sẹo u xơ vượt ra ngoài mép vết thương trước tiên.
12. Xuất huyết
Xuất huyết là hiện tượng hồng cầu, huyết tương thoát ra khỏi mao mạch đi vào trong da. Tổn thương này do những thất thường ở tiểu cầu (suy giảm hoặc rối loạn tác dụng tiểu cầu), viêm mạch, nhiễm trùng.
13. Teo da
Teo da là tình trạng da mỏng, khô và nhăn. Chứng teo da có thể do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, lão hóa và 1 số căn bệnh viêm, ung thư da. Teo da cũng là kết quả của việc sử dụng corticosteroid tại chỗ mạnh trong thời gian dài.
Nguyên nhân gây ra tổn thương da
Tổn thương da có thể do vi sinh vật, căn bệnh tự miễn, cơ địa dị ứng… Mỗi nguyên nhân sẽ cho những dấu hiệu và phương pháp điều trị không không khác nhau. Dưới đây là những nguyên nhân gây ra ra tổn thương da thường gặp: (2)
1. Chàm
Chàm là căn bệnh về da rất thường thấy, gây ra ngứa ngáy, đỏ, khô và kích ứng. Đây là căn bệnh viêm da, có thể gặp ở tất cả lứa tuổi và thường không gây ra đau đớn. những loại chàm, ví như viêm da tiếp xúc, gây ra cảm giác nóng rát và không dễ chịu. Các triệu chứng gồm:
- Da khô, ngứa ngáy.
- Phát ban.
- Vết sưng trên da.
- Các mảng da sần sùi.
- Da bong tróc, sưng tấy.
2. Vảy nến
Vảy nến là một loại rối loạn khiến cho các tế bào sừng mắc phải kích thích, nhân lên nhanh gấp 10 lần so với thông thường. Vảy nến có thể xuất hiện bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, thường gặp ở: khuỷu tay, đầu gối, mặt, bên trong miệng, da đầu, lòng bàn tay, chân,…
3. căn bệnh bạch biến
căn bệnh bạch biến là tổn thương do mất tế bào sắc tố, tiến hành cho vùng da sáng hơn màu da thông thường hoặc chuyển sang màu trắng. Các vùng da mắc phải mất sắc tố gọi là dát nếu rộng dưới 10mm hoặc mảng nếu lớn hơn 10mm.
Trường hợp mắc phải bạch biến trên da đầu, tóc có thể chuyển sang màu trắng hoặc bạc. Bạch biến xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể phá hủy các tế bào hắc tố.
4. Ung thư da
Ung thư da mối quan hệ tới sự tiến triển thất thường của các tế bào bên trong mô da. căn bệnh có thể lan sang các mô hoặc những khu vực không không khác trong cơ thể nếu không được phát hiện sớm. Nguyên nhân chủ yếu gây ra ung thư da do tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng mặt trời.
Tia UV tác động tới DNA trong da, khiến cho các tế bào tiến triển ngoài tầm kiểm soát. Những tế bào thất thường này nhanh chóng phân chia tạo thành 1 khối tế bào ung thư.
5. Herpes simplex
Virus Herpes simplex (HSV) là một loại virus thích da và thần kinh, căn bệnh gây ra nhiễm trùng tái phát, tác động tới da, miệng, môi, mắt và cơ quan sinh dục. Ngoài ra, căn bệnh còn gây ra các hậu quả nhiễm trùng nặng: viêm não, viêm màng não, herpes sơ sinh. Nhiễm trùng ngoài da tiến hành xuất hiện các bọng nước nhỏ, đau đớn trên nền ban đỏ.
6. căn bệnh tổ đỉa
căn bệnh tổ đỉa (thường hay chàm tổ đỉa) là 1 loại chàm tương đối thường thấy ở thanh thiếu niên và người trưởng thành. căn bệnh tiến hành xuất hiện những mụn nước nhỏ có chứa dịch ở các ngón tay, ngón chân, lòng bàn tay và bàn chân. Các mụn nước gây ra ngứa ngáy dữ dội, đau đớn tức, có xu hướng vỡ ra khi gãi, cào.
7. Dày sừng tiết bã
Dày sừng tiết bã là loại tăng sinh da không phải ung thư, thường gặp ở người lớn tuổi, có kích thước không không khác nhau và tiến triển muộn. Dày sừng có thể tròn hoặc hình bầu dục, màu nâu, đen. Bề mặt sần sùi, nhám.
8. Chốc lở
Chốc lở là loại nhiễm trùng da do liên cầu khuẩn Streptococci, tụ cầu Staphylococci hoặc cả hai gây ra ra. Vùng da nhiễm trùng sẽ xuất hiện bóng nước, rộp đỏ, khi vỡ tạo thành vết loét.
9. Ghẻ
Ghẻ do ký sinh trùng Sarcoptes scabiei gây ra ra. căn bệnh gây ra ngứa ngáy dữ dội. Ghẻ là căn bệnh truyền nhiễm, truyền nhiễm lan nhanh chóng qua tiếp xúc gần giữa người với người.
10. Viêm da tiếp xúc
Viêm da tiếp xúc là tình trạng da mắc phải dị ứng hoặc kích ứng khi tiếp xúc trực tiếp với hóa dưỡng chất. Khi mắc phải viêm da tiếp xúc, người căn bệnh sẽ cảm xuất hiện ngứa ngáy, không dễ chịu, tác động tới thẩm mỹ. Có 2 loại viêm da tiếp xúc: viêm da tiếp xúc dị ứng và viêm da tiếp xúc kích ứng.
11. Viêm da cơ địa
Viêm da cơ địa là tình trạng da khô, ngứa ngáy, viêm, xảy ra ở tất cả lứa tuổi nhưng mà thường thấy ở trẻ nhỏ và có mối quan hệ tới yếu tố di truyền (gen). Các triệu chứng thường xuất hiện như:
- Da khô, nứt nẻ.
- ngứa ngáy.
- Phát ban trên vùng da sưng tấy.
- Xuất hiện vết sưng nhỏ, nổi lên trên da, màu nâu hoặc đen.
- Chảy nước và đóng vảy.
- trong gia đình có người mắc phải viêm da cơ địa, hen, viêm mũi dị ứng…
12. Mụn trứng cá
Mụn trứng cá là loại tổn thương da do sự tăng tiết dưỡng chất bã nhờn, tích tụ ở các lỗ chân lông, kèm theo hiện tượng viêm nhiễm ở nang lông tuyến bã. căn bệnh gặp ở tất cả lứa tuổi, nhất là tuổi mới lớn. Mụn trứng cá thường mọc ở: mặt, trán, ngực,…
13. Ánh nắng mặt trời
Ánh nắng mặt trời giúp cho cơ thể tổng hợp và sản xuất vitamin D. Tuy nhiên, tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng có thể gây ra tổn thương da. Những tổn thương thường xuất hiện như: cháy nắng, lão hóa da, dày sừng ánh sáng, ung thư da, thậm chí tiến hành trầm trọng thêm các căn bệnh về da.
14.Ô nhiễm không khí
Phạm vi tác động của ô nhiễm không khí lên da tương đối rộng, có thể gây ra mất nước, phá vỡ hệ vi sinh vật, tổn thương hàng rào giữ an toàn da, từ đó dẫn tới lão hóa sớm, thậm chí ung thư da. Ngoài ra, ô nhiễm không khí có thể tiến hành trầm trọng thêm các tình trạng tổn thương da như: mụn trứng cá, viêm da tiếp xúc, mề đay do bụi, chàm và căn bệnh vẩy nến.
15. Rượu bia
Rượu bia không mang đến nước cho cơ thể. Ngược lại, uống rượu bia dẫn tới mất nước. Khi cơ thể không có đủ nước, làn da sẽ trở nên khô, nứt nẻ và bong vảy. Mặt không không khác, rượu bia tiến hành suy yếu hệ miễn dịch, khiến cho các vết trầy xước hoặc vết thương trên da lâu lành, thậm chí tình trạng nhiễm trùng cao hơn.
16. chế độ dinh dưỡng không lành mạnh
chế độ dinh dưỡng không lành mạnh có thể tác động tới việc giữ 1 làn da khỏe mạnh. Tiêu thụ quá nhiều dưỡng chất béo, đường tinh luyện, thức ăn nấu sẵn là những nguyên nhân tiến hành tác động tiêu cực tới làn da.
17. Hóa dưỡng chất mỹ phẩm
Tổn thương da do tiếp xúc với hóa dưỡng chất, mỹ phẩm là tình trạng cơ thể dị ứng với nguyên liệu tiến hành ra hóa mỹ phẩm, nhất là hương liệu (dưỡng chất tạo mùi thơm). Các triệu chứng thường xuất hiện: nóng rát, đỏ, ngứa ngáy, không dễ chịu. Nặng hơn có thể gây ra phù nề mi mắt, viêm kết mạc tiến hành người mắc căn bệnh đau đớn đớn.
Da mắc phải tổn thương có nguy hiểm không?
Không! Tổn thương da có thể gặp ở tất cả lứa tuổi. những tổn thương bẩm sinh như vết bớt, nốt ruồi,… thường không đe dọa tới sức khỏe. Tổn thương da như vảy nến có nguy cơ tái phát suốt đời (vảy nến là một căn bệnh mạn tính của chuyên khoa da liễu, nên theo dõi việc trị liệu thường xuyên mới kiểm soát được căn bệnh).
Những tổn thương da được xác định ác tính, ví như ung thư da, việc phát hiện sớm sẽ mang lại kết quả điều trị tốt, điều kiện điều trị khỏi cao. Trường hợp u bướu ác tính lan sang hạch bạch huyết, tỷ lệ điều trị khỏi tương đối thấp. Do đó, nếu xuất hiện các dấu hiệu thất thường trên da, nên tới trung tâm y tế để kiểm tra và điều trị sớm. (3)
Những lưu ý khi mắc phải tổn thương da
Tổn thương da thường xuất phát từ nhiều yếu tố. Nếu tổn thương lâu ngày không khỏi hoặc xuất hiện những thất thường, người căn bệnh nên tới trung tâm y tế để sớm điều trị. Ngoài ra, người mắc căn bệnh cũng nên lưu ý những điều sau:
- Không dùng những loại dung dịch thường hay điều trị theo các phương pháp dân gian chưa được kiểm chứng, vì có thể gây ra nhiễm trùng.
- Không tự ý sử dụng thuốc, nhất là thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm steroid.
- chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt lành mạnh: hạn chế rượu bia, dưỡng chất kích thích, tăng cường rau xanh và trái cây, tập luyện thể dục thể thao thể thao,…
- Chăm sóc những tổn thương trên da theo chỉ định của bác sĩ.
tiến hành thế nào để khôi phục da mắc phải tổn thương?
Với những tổn thương lành tính, có thể tham khảo những cách sau đây để khôi phục da: (4)
- Thoa gel lô hội (nha đam): lô hội giúp cho tiến hành dịu vùng da kích ứng, bỏng rát, thậm chí được sử dụng cho các tổn thương da do mụn trứng cá.
- Sử dụng sản phẩm chăm sóc da giàu dưỡng chất chống oxy hóa: vitamin C, vitamin E và vitamin A rất tốt cho da vì đặc tính tái tạo, có thể tiến hành sáng da, tránh các đốm đen. Ngoài ra, có thể bổ sung dưỡng chất chống oxy hóa bằng cách ăn rau xanh, trái cây,…
- mang đến đủ 1,5 – 2 lít nước/ngày. Thiếu nước có thể khiến cho da căng, khô, nứt nẻ, xỉn màu.
- thoa kem dưỡng ẩm: giúp cho da mềm mại.
- Hạn chế sử dụng: thuốc lá, đường tinh luyện, rượu bia, dưỡng chất kích thích,…
- Tái xét nghiệm và sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
Với những tổn thương ác tính, gây ra đau đớn, không dễ chịu, người căn bệnh nên tìm gặp bác sĩ để được kiểm tra, điều trị sớm, tránh hậu quả nguy hiểm.
Khi nào nên gặp bác sĩ?
Nếu vùng da xuất hiện những dấu hiệu sau đây, người căn bệnh nên tìm gặp bác sĩ:
- Tổn thương gây ra đau đớn hoặc không dễ chịu.
- Tổn thương thay thế đổi kích thước, hình loại hoặc màu sắc.
- Vết thương hở, không lành.
Chẩn đoán tình trạng da mắc phải tổn thương
Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng da mắc phải tổn thương, gồm kích thước, hình loại, độ sâu, màu sắc thông qua xét nghiệm lâm sàng bằng mắt, đèn wood, kính lúp hoặc công cụ không không khác. Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ kiểm tra lịch sử y tế, tình trạng dị ứng, loại thuốc hiện tại đang sử dụng, căn bệnh mạn tính hoặc tiền sử gia đình.
Để xác định chuẩn xác tổn thương da gặp phải, bác sĩ sẽ chỉ định 1 số xét nghiệm như:
- Xét nghiệm dị ứng.
- xét nghiệm miễn dịch
- Xét nghiệm máu.
- Chụp X-quang hoặc CT.
- Siêu âm da hoặc siêu âm mao mạch.
- Sinh thiết.
Ngoài ra, các chuyên gia sử dụng thang điểm Fitzpatrick để phân loại các tông màu da không không khác nhau dựa trên tình trạng da dễ mắc phải bỏng hoặc sạm khi tiếp xúc với tia cực tím và do đó tác động tới số lượng melanin – hắc sắc tố được tạo ra bởi một tế bào đặc biệt trong da. Các tông da này được sử dụng như một thước đo khách quan về màu da.
| Trắng nhạt | Trắng tới màu be | Màu be | Nâu nhạt | Nâu | Nâu đen hoặc đen |
| Luôn mắc phải bỏng nắng
Không mắc phải nám da do nắng |
Dễ mắc phải bỏng nắng
Nám da do nắng ít |
Bỏng da mức trung bình;
đôi lúc mắc phải nám da do nắng |
Bỏng da ít;
Dễ mắc phải nám da do nắng |
Hiếm khi bỏng nắng;
Nám do nắng tới màu đen nâu |
Không bao giờ bỏng nắng;
Nám nắng tới màu đen |
Phương pháp điều trị tổn thương da
Để điều trị tổn thương da, bác sĩ sẽ Tùy vào loại tổn thương mà người căn bệnh gặp phải. 1 số tổn thương lành tính có thể không nên điều trị nhưng mà nên được bác sĩ tư vấn.
- Các tổn thương da lành tính có thể điều trị tại chỗ bằng thuốc thoa, ví như: kem dưỡng da, retinoids, corticosteroid hoặc kỹ thuật laser, liệu pháp áp lạnh, liệu pháp quang hóa hoặc thủ thuật xóa bỏ.
- Các tổn thương da ác tính có thể điều trị bằng thủ thuật xóa bỏ. Sau đó xạ trị, hóa trị hoặc sử dụng các phương pháp điều trị sinh học như liệu pháp miễn dịch.
- Sử dụng kem chống nắng để giữ an toàn da.
liệu pháp ngăn ngừa tình trạng tổn thương da
Không thể ngăn tất cả các tổn thương da lành tính, tuy nhiên, có thể ngừa căn bệnh bằng cách:
- Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da không tiến hành tắc nghẽn lỗ chân lông.
- Cẩn thận khi tập thể dục thể thao hoặc vận động nhằm ngừa chấn thương.
- Tránh các dưỡng chất gây ra dị ứng.
- Vệ sinh cá nhân sạch sẽ.
Để ngăn các tổn thương da ác tính, như ung thư da, người căn bệnh có thể:
- Dùng kem chống nắng có chỉ số SPF trên 30.
- Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
- Tránh sử dụng giường tắm nắng.
Khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM với hệ thống chuyên gia, bác sĩ giỏi, giàu kinh nghiệm trong việc xét nghiệm, chẩn đoán, tư vấn, điều trị chuyên sâu về căn bệnh da liễu và thẩm mỹ da. Ngoài ra, khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da còn được đầu tư đồng bộ trang thiết mắc phải tiên tiến, nhập khẩu chủ yếu hãng từ các nước châu Âu – Mỹ giúp cho người căn bệnh tăng cao các vấn đề về mối quan hệ tới các căn bệnh về da.
HỆ THỐNG trung tâm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Tổn thương da có thể lành hoặc ác tính, xảy ra do nhiều nguyên nhân. Tổn thương da lành tính có thể tự khỏi hoặc điều trị bằng những phương pháp đơn giản. Song, những tổn thương ác tính nếu không được phát hiện và điều trị sớm, căn bệnh có thể gây ra nhiều hậu quả, tác động lớn tới sức khỏe. Bài viết trên đã từng mang đến những nguyên nhân khiến cho da mắc phải tổn thương và nguy cơ tiềm ẩn. Hy vọng đây sẽ là thông tin hữu ích giúp cho tất cả người nhận nắm được những thay thế đổi ở da.
