Mụn trứng cá thường xuất hiện nhiều trong tuổi mới lớn, tuy nhiên người trưởng thành cũng có thể mắc phải mụn. Tùy theo cấp độ nặng nhẹ không tương tự nhau mà có nhiều cách điều trị mụn trứng cá, vừa nâng cao vẻ ngoài làn da vừa giúp cho giữ an toàn sức khỏe tổng thể. Trong một tỷ lệ bạn không thể tự xử lý mụn tại nhà mà nên tới sự hỗ trợ của các chuyên gia da liễu.
Mụn trứng cá là như nào?
Mụn trứng cá là một vấn đề da liễu tương đối thường gặp, có thể gặp ở cả nam và nữ trong nhiều lứa tuổi. Đây là kết quả của tình trạng tắc nghẽn lỗ chân lông/nang lông gây nên ra bởi bã nhờn, vi khuẩn và tế bào da chết. Thanh thiếu niên, thanh niên là các người chủ yếu thường hay mắc phải mụn bởi sự liên quan tới những thế đổi về nội tiết tố.(1)
Thế tuy vậy người ở lứa tuổi không tương tự cũng có nguy cơ mắc phải mụn – thậm chí mắc phải nặng – nếu không biết cách chăm sóc da và sinh hoạt phù hợp.
Có nhiều loại mụn trứng cá, trong số đó thường gặp nhất là các loại mụn đầu trắng, mụn đầu đen, mụn mủ, mụn do nấm (viêm nang lông do nấm)… Mụn trứng cá thường xuất hiện nhiều nhất ở mặt, trán, ngực, vai và vùng vùng eo lưng trên.
Mụn trứng cá không gây nên nguy hiểm tới sức khỏe chung tuy vậy nếu không biết cách điều trị mụn trứng cá sớm thì mụn có thể tác động nhiều tới da như gây nên đau đớn, để lại sẹo hoặc nhiễm trùng. không những thế mụn còn tác động nặng nề tới tâm lý khi có thể gây nên ra mặc cảm, tự ti, thậm chí là stress, trầm cảm.
Mụn trứng cá không những tác động tới da mà còn có tác động tiêu cực tới tâm lý
Cách điều trị mụn trứng cá nhẹ
Mụn trứng cá có thể điều trị được, tùy theo tình trạng không tương tự nhau sẽ có các cách điều trị mụn trứng cá không tương tự nhau.
Ở tình trạng nhẹ, mụn trứng cá chủ yếu là mụn đầu trắng và mụn đầu đen, kèm theo một vài mụn sẩn và mụn mủ. Các sản phẩm chăm sóc da phù hợp cùng những loại thuốc trị mụn không kê đơn có thể giúp cho bạn xử lý mụn ở tình trạng này. Thông thường trong các sản phẩm này sẽ có các thành phần như:
- Benzoyl peroxide: Hoạt hoạt chất này giúp cho khô mụn gom cồi mụn, ngăn ngừa các nốt mụn mới trở nên; quan trọng hơn là có thể tiêu diệt vi khuẩn gây nên mụn. Benzoyl peroxide mang tới công dụng tốt khi sử dụng thường xuyên.(2)
- Axit salicylic: Thành phần này vừa giúp cho loại bỏ tế bào chết trên da giúp cho lỗ chân lông thông thoáng vừa giúp cho suy giảm mẩn đỏ/sưng tấy ở mụn viêm. Điều này giúp cho suy giảm dần số số lượng mụn cũng như đẩy nhanh thời gian khôi phục da.(3)
Phương pháp điều trị mụn trứng cá trung bình tới nặng
Việc điều trị mụn trứng cá thuộc kiểu trung bình tới nặng với các dấu hiệu như: thời gian xuất hiện lâu, lâu ngày dai dẳng, số số lượng mụn nhiều, mụn đang ở tình trạng viêm nhiễm/sưng tấy gây nên đau đớn tức, mụn có thể xuất hiện ở cả vùng eo lưng và ngực, có sẹo mụn,…. sẽ mang tính y khoa nhiều hơn là hành động tự chăm sóc với nhiều loại thuốc là liệu pháp không tương tự nhau.(4)
1. Thuốc thoa ngoài da
Thuốc thoa ngoài da không kê toa thường là lựa chọn lựa đầu tiên khi muốn điều trị mụn trứng cá. những loại thuốc thoa được kê toa thường gặp gồm có:
- Retinoids và các loại thuốc có công dụng tương tự retinoid: Thuốc có chứa axit retinoic hoặc tretinoin; ở kiểu kem, gel hoặc lỏng. Bạn nên dùng vào buổi tối. Khi mới sử dụng nên “thực hiện quen” 3 lần/tuần, sau đó tăng dần lên cho tới khi da đã từng quen thuốc thì dùng mỗi ngày. Lưu ý: Không dùng tretinoin cùng lúc với benzoyl peroxide vì đây đều là 2 hoạt hoạt chất mạnh dễ gây nên kích ứng da nếu không có sự kiểm soát tốt.
- thuốc: có thể tiêu diệt vi khuẩn và thực hiện suy giảm triệu chứng viêm, mẩn đỏ của mụn. Trong thời gian đầu điều trị (tầm vài tháng), người mắc phải mụn trứng cá trung bình hoặc nặng có thể nên phải phối hợp cả retinoid cùng thuốc.
- Axit azelaic: Là một loại axit tự nhiên có đặc tính kháng khuẩn xuất phát từ một loại nấm men. Với tỷ lệ 20%, kem hoặc gel có chứa axit azelaic khi dùng 2 lần/ ngày mang tới công dụng trị mụn tốt nhất như nhiều phương pháp điều trị thông thường. Phương pháp điều trị mụn trứng cá này do có thành phần này tương đối an toàn nên sử dụng được cho phụ nữ mang thai và mẹ đang cho con bú. Nếu có tác dụng phụ thì cũng chỉ dừng lại ở việc kích ứng da nhẹ.
- Dapsone (Aczone): Gel thoa có chứa 5% Dapsone được khuyến cáo dùng cho trong cách điều trị mụn trứng cá viêm, nhất là ở phụ nữ.
Thuốc thoa ngoài da thường là lựa chọn lựa đầu tiên khi điều trị mụn
2. Thuốc uống
Trong trường hợp thuốc thoa chưa đủ tác dụng sẽ nên thêm thuốc uống khi điều trị mụn trứng cá.
- Thuốc thuốc: Thông thường loại thuốc uống được dùng trong điều trị mụn là tetracycline (minocycline, doxycycline) hoặc macrolid (erythromycin, azithromycin). trong số đó macrolid dùng được cho những người không dùng được tetracyclin – nói cả thai phụ hoặc trẻ nhỏ dưới 8 tuổi. thuốc trị mụn đường uống thường được dùng trong thời gian ngắn và có thể phối hợp với loại thuốc không tương tự để ngăn ngừa tình trạng kháng thuốc.
- Thuốc tránh thai phối hợp: Các sản phẩm phối hợp progestin và estrogen là loại thuốc tránh thai phối hợp có thể sử dụng để điều trị mụn trứng cá. Tuy nhiên nên mất vài tháng dùng thuốc để phát huy công dụng.
- Thuốc kháng androgen: Dùng trong trường hợp phụ nữ và trẻ nhỏ gái vị thành niên không đáp ứng thuốc thuốc. Thuốc có thể ngăn chặn tác động của nội tiết tố androgen lên tuyến tiết dầu. Căng ngực hoặc đau đớn bụng trong kỳ kinh nguyệt là 2 tác dụng phụ thường gặp của thuốc.
- Isotretinoin: Một xuất dẫn của vitamin A; có thể kê đơn cho người mắc phải mụn trứng cá vừa hoặc nặng không đáp ứng với các phương pháp điều trị không tương tự. Tác dụng phụ tiềm ẩn của Isotretinoin có thể là viêm ruột, trầm cảm hoặc gây nên dị tật bẩm sinh. Do đó khi sử dụng, người mắc phải mụn nên tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ và thường xuyên theo dõi các tác dụng phụ.
Các liệu pháp điều trị thuốc nội tiết tố và isotretinoin chỉ sử dụng khi thuốc thuốc không tốt nhất
3. Liệu pháp trị liệu không tương tự
Ngoài việc dùng thuốc, việc dùng hoặc phối hợp những liệu pháp dưới đây cũng là các phương pháp điều trị mụn trứng cá tốt nhất.
- Liệu pháp ánh sáng: Tia cực tím (UV) có thể được ứng dụng để loại bỏ mụn tuy vậy bởi nguy cơ gây nên ung thư da nên đã từng không còn dùng tới. thế vào đó bác sĩ sẽ sử dụng các bước sóng nhất định của ánh sáng xanh hoặc đỏ để tiêu diệt vi khuẩn mà không gây nên tổn thương da.
- Peel da: Là phương pháp tẩy tế bào chết cho da bằng công nghệ hóa học với các thành phần như axit salicylic, axit glycolic hoặc axit retinoic. Liệu pháp này giúp cho nâng cao vẻ ngoài của da; tuy nhiên kết quả không lâu ngày lâu và người căn bệnh nên thực hiện lặp lại định kỳ.
- Lấy nhân mụn: Cách điều trị mụn trứng cá này sẽ nên dùng thiết mắc phải lấy mụn chuyên biệt để loại bỏ nhân mụn đầu trắng hoặc mụn đầu đen hoặc các mụn nang. Kỹ thuật này giúp cho tạm thời nâng cao tình trạng mụn tuy vậy có nguy cơ để lại sẹo lớn nếu thực hiện không đúng cách.
- Tiêm steroid: Các tổn thương da kiểu mụn nốt và kiểu nang có thể được điều trị bằng cách tiêm steroid. Liệu pháp này đã từng giúp cho nâng cao nhanh chóng và suy giảm đau đớn. Các tác dụng phụ có thể gồm có mỏng và đổi màu da ở vùng trị liệu.
Liệu pháp ánh sáng là một cách trị mụn an toàn mà không nên dùng thuốc
4. với trẻ nhỏ tuổi mới lớn
Theo hướng dẫn từ Học viện Da liễu Hoa Kỳ(5), các thuốc thoa tại chỗ benzoyl peroxide, adapalene và tretinoin có thể dùng được cho trẻ thanh thiếu niên trong lứa tuổi mới lớn mà không có nguy cơ cao tác dụng phụ.
tất cả các thuốc sự liên quan tới cách điều trị mụn trứng cá đều khuyến cáo dùng cho người từ 12 tuổi trở lên. Tuy nhiên, trẻ nhỏ nhỏ hơn 12 tuổi vẫn có thể mắc phải mụn. Khi trẻ mắc phải mụn, tốt nhất phụ huynh nên đưa trẻ thăm thăm khám chuyên khoa để có loại thuốc/liều số lượng thuốc điều trị thích hợp.
Điều trị sẹo do mụn trứng cá
Sẹo mụn được xem là một tác hại của mụn trứng cá. Bất kỳ loại mụn nào cũng có thể để lại sẹo, trong số đó thường gặp hơn hết là kiểu mụn nốt sần và mụn nang – khi “vỡ” ra sẽ thực hiện tổn thương vùng da lân cận. Sẹo mụn cũng có thể trở nên từ việc nặn mụn mụn không đúng cách.
Điều trị sẹo mụn được xem một kiểu tiểu phẫu thẩm mỹ. Việc điều trị không chắc hẳn có thể loại bỏ hết 100% sẹo mụn tuy vậy có thể nâng cao đáng nói tình trạng da. những phương pháp quen thuộc thường dùng tới như:
- “Mài” da: Thủ thuật này giúp cho loại bỏ lớp da trên cùng bằng laser hoặc bằng hóa hoạt chất (peel da) hoặc thiết mắc phải chuyên biệt (siêu mài mòn bằng đầu kim cương cứng). Sau vài tháng điều trị, da sẽ từ từ phục hồi trở lại kéo theo việc nâng cao và thực hiện mờ sẹo. do ưu điểm của kỹ thuật mài da bằng laser (chỉnh được độ mài da chuẩn xác từng milimet) nên kỹ thuật mài da bằng đầu kim cương cứng đã từng không còn được sử dụng. sau khi mài da, nên phải chăm sóc da tích cực để da phục hồi.
- Điều trị bằng laser: Cách điều trị mụn trứng cá từ nhẹ tới trung bình này có thể thực hiện bằng laser bóc mô da (loại bỏ một phần da xung quanh sẹo để trở nên vùng da mới mịn màng hơn). Ngoài ra còn có laser không bóc da (kích thích tăng trưởng collagen mới giúp cho da phục hồi tổn thương do sẹo nâng cao vẻ ngoài).
- Kỹ thuật Punch: Là kỹ thuật thường dùng để điều trị sẹo mụn lõm. Có 3 kiểu: bấm cắt sẹo (tình trạng nhẹ – loại bỏ mô chứa sẹo để tạo bề mặt da bằng phẳng và mịn màng hơn), bấm nâng sẹo (sử dụng với sẹo đáy phẳng; đáy sẹo được bấm, “nâng” lên và cố định cao bằng bề mặt da) và bấm ghép (dùng với sẹo có đáy phẳng và sâu nhiều; sẹo thường được “lấp đầy” bởi mẫu da từ vùng da không tương tự trên cơ thể)
- Phương pháp bóc tách sẹo: Còn gọi là cắt đáy sẹo. Đây là thủ thuật thẩm mỹ thường uống cho kiểu sẹo rỗ, sẹo lõm nặng, lâu năm. Bóc tách sẹo vận động theo cách dùng kim y khoa cắt đứt toàn bộ chân sẹo xơ cứng để giải phóng bề mặt sẹo. mục đích của kỹ thuật này là giúp cho sẹo rỗ “đầy” lên nhanh chóng và phòng ngừa nguy cơ sẹo tái lõm trở lại.
- Lăn kim: là kỹ thuật dùng cây lăn hoặc lăn máy để bóc tách các sẹo mụn, sau đó đắp các tinh hoạt chất giúp cho tái tạo da như: huyết tương giàu tiểu cầu (PRP), các tinh hoạt chất HA giúp cho phục hồi da…lăn kim có ưu điểm hơn kỹ thuật Punch và bóc tách sẹo do kích thước kim được tinh chỉnh từ 0.1mm tới 1.5mm có thể ứng dụng cho sẹo mụn từ nông tới sâu
những cách trị và phòng ngừa mụn trứng cá tại nhà
Bạn có thể suy giảm nguy cơ mắc phải mụn trứng cá nhờ vào những bước chăm sóc da đúng cách tại nhà.
- Rửa mặt hằng ngày bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ, không chứa kiềm và kiểm soát dầu.
- Sử dụng các sản phẩm trang điểm gốc nước hoặc có nhãn dán “không gây nên dị ứng” để suy giảm nguy cơ gây nên bít tắc lỗ chân lông.
- Luôn tẩy trang và thực hiện sạch da trước khi ngủ.
- Tránh để vùng da mắc phải mụn tiếp xúc với các yếu tố gây nên kích ứng như ánh nắng mặt trời, tóc, quần áo, khẩu trang kém vệ sinh,…
- chế độ dinh dưỡng cân bằng đạm và hoạt chất xơ; uống đủ nước.
- Cân bằng cuộc sống, tránh hoang mang.
Tuy nhiên với tình trạng mụn trung bình hoặc nặng, nếu sau vài tuần tự điều trị mụn trứng cá tại nhà hoặc dùng thuốc không có nâng cao thì bạn nên tìm tới các địa điểm điều trị mụn chuyên nghiệp càng sớm càng tốt.
Rửa mặt hằng ngày là cách phòng ngừa mụn tốt nhất tại nhà
Khi nào nên gặp bác sĩ?
Khi các giải pháp tự chăm sóc, điều trị không thực hiện sạch mụn thì bạn nên tới bác sĩ da liễu để nhận được điều trị chuyên sâu. Bác sĩ sẽ thăm khám, soi da…và kê đơn thuốc uống, thuốc thoa và hướng dẫn thêm về các cách chăm sóc da cho phù hợp với tình trạng căn bệnh.
Ở người trưởng thành, mụn trứng cá đột ngột xuất hiện nhiều có thể là dấu hiệu cảnh báo một căn bệnh đã từng có từ trước. Do đó bạn nên đi thăm khám sớm không những để điều trị mụn mà còn nhằm chẩn đoán và điều trị các căn bệnh lý tiềm ẩn.
Ngoài ra, nếu trong thời gian sử dụng các sản phẩm chăm sóc da gặp phải tình trạng ngất xỉu, không dễ thở, căng cứng vùng họng, sưng mặt/ mắt/ môi/ lưỡi,… cũng nên tìm tới bác sĩ ngay lập tức. Đây là một trong những dấu hiệu cảnh báo dị ứng phản ứng.
Hệ thống phòng thăm khám Đa khoa Hưng Thịnh, với hệ thống chuyên gia, bác sĩ giỏi nhiều năm kinh nghiệm và hệ thống thiết mắc phải y tế tiên tiến, mang tới các dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện. Để đặt lịch thăm khám và điều trị với bác sĩ Da liễu thuộc Hệ thống phòng thăm khám Đa khoa Hưng Thịnh, bạn có thể lựa chọn lựa các cách sau đây:
HỆ THỐNG phòng thăm khám ĐA KHOA Hưng Thịnh
Mụn trứng cá dễ gặp phải tuy vậy có rất nhiều phương pháp có công dụng tốt có thể giúp cho suy giảm mụn và phục hồi làn da. Dù cách điều trị mụn trứng cá bằng các loại thuốc thường hay liệu pháp y khoa thì đều nên có sự phối hợp với cách sinh hoạt lành mạnh để vừa loại bỏ vừa ngăn ngừa mụn quay lại, đồng thời chăm sóc da khỏe đẹp hơn.
