Nhiều người cho rằng vaccine chứa thủy ngân, gây nên căn bệnh tự kỷ, tiểu đường nên không tiêm chủng, tăng nguy cơ mắc và lây truyền lan nguồn căn bệnh.
Theo BS.CKI Nguyễn Minh Luân, chuyên viên Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, tại Việt Nam, nhờ chương trình tiêm chủng mở rộng và dịch vụ được triển khai rộng rãi, người dân ngày càng tiếp cận dễ thực hiện các loại vaccine giữ an toàn sức khỏe an toàn, tin cậy cao. Tuy nhiên, vẫn còn một cơ quan người dân chưa tiêm vaccine đầy đủ gây nên sụt suy giảm tỷ lệ tiêm chủng, dẫn tới dịch căn bệnh có nguy cơ lây truyền lan trong cộng đồng cao hơn. Bác sĩ Luân liệt kê và phản bác 6 thông tin sai lệch về vaccine dưới đây.
Vaccine gây nên phản ứng xấu cho trẻ
Ngược lại, vaccine rất an toàn. Trước khi được cấp phép sử dụng trên người, các vaccine phải trải qua nhiều nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng nghiêm ngặt trên người để khẳng định hữu hiệu và tính an toàn. Sau đó, các mũi tiêm tiếp tục được giám sát và phản hồi tính an toàn, hữu hiệu sau khi đưa vào sử dụng trong cộng đồng.
trẻ nhỏ được tiêm vaccine tại Hà Nội. Ảnh: Giang Huy
Tính tới nay, tất cả các phản ứng sau tiêm của vaccine thường nhẹ và tồn tại trong thời gian ngắn. Các phản ứng nặng sau tiêm chủng tồn tại song rất ít gặp, có thể xuất phát từ 5 nguyên nhân gồm phản ứng do tin cậy vaccine, trùng hợp ngẫu nhiên với căn bệnh tật có sẵn của trẻ, sai sót trong thực hành tiêm chủng, phản ứng do bản hoạt chất của vaccine và phản ứng do tâm lý.
Tuy nhiên, nguy cơ phản ứng nặng sau tiêm thấp hơn rất nhiều so với nguy cơ mắc căn bệnh và tử vong do không được tiêm vaccine. Sau khi tiêm, người dân cần thiết phải tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ về việc theo dõi các phản ứng sau tiêm và dấu hiệu cảnh báo.
Thủy ngân trong vaccine gây nên hại cho sức khỏe
Vaccine có thành phần chủ yếu là kháng nguyên và tá dược, hoạt chất bảo quản, hoạt chất ổn định, phụ gia, dư hoạt chất (là những hoạt chất còn sót lại trong quá trình sản xuất). trong số đó, thimerosal là một hợp hoạt chất hữu cơ chứa thủy ngân được thêm vào một vài loại vaccine để thực hiện hoạt chất bảo quản. hoạt chất này an toàn, được sử dụng rộng rãi cho lọ vaccine nhiều liều. Không có bằng chứng nào cho xuất hiện thimerosal có thể gây nên nguy hiểm cho sức khỏe.
Tuy nhiên, thimerosal bắt đầu mắc phải loại bỏ khỏi vaccine cho trẻ vào năm 1999. Hiện nay, nhiều vaccine cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không chứa hoặc có rất ít thimerosal. Các nghiên cứu gần đây không cho xuất hiện bằng chứng về vấn đề nhận thức và hành vi ở trẻ được tiêm các vaccine có chứa hoạt chất bảo quản này.
Vaccine gây nên tự kỷ
Thông tin vaccine gây nên tự kỷ xuất phát từ một nghiên cứu vào năm 1998 tại Anh. Tuy nhiên, nghiên cứu này đã từng mắc phải bác bỏ do phát hiện sai sót, gian lận. Nhiều thí nghiệm không không khác đồng thời cho xuất hiện không có mối liên hệ giữa vaccine và căn bệnh tự kỷ hoặc rối loạn tự kỷ.
Các nghiên cứu không không khác cũng đã từng được thực hiện để tìm mối liên hệ giữa thimerosal và tự kỷ, nhưng mà không có kết quả. Một báo cáo năm 2004 của Viện Y học (IOM) cho xuất hiện thimerosal không gây nên tự kỷ.
Các chuyên gia cho rằng quan niệm sai lầm này vẫn tồn tại do sự trùng hợp về thời điểm trẻ tiêm chủng và thời gian của sự xuất hiện các triệu chứng tự kỷ đầu tiên. Song, đây là quan niệm sai lệch, ngược lại việc không tiêm chủng thực hiện tăng tỷ lệ mắc căn bệnh và tử vong sau đó.
Minh họa nghiên cứu các mũi vaccine. Ảnh: Xinhua
Hội chứng đột tử, căn bệnh đa xơ cứng do vaccine gây nên ra
một vài người chống vaccine lan truyền thông tin vaccine có thể gây nên ra hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh, căn bệnh đa xơ cứng, tiểu đường, viêm khớp kiểu thấp… Cho tới nay, các nghiên cứu vẫn chưa tìm xuất hiện mối liên hệ nào giữa vaccine và các tình trạng sức khỏe nói trên. Thực tế, tỷ lệ đột tử ở trẻ sơ sinh đã từng suy giảm hơn 50% trong Vài năm trở lại đây, trong khi tỷ lệ trẻ được vaccine phòng hàng năm vẫn tiếp tục tăng.
Cộng đồng cũng ghi nhận các tin đồn “vaccine gây nên ung thư”. Đây cũng là thông tin chưa chuẩn xác. Ngược lại, vaccine giúp cho dự phòng ung thư do viêm gan B, HPV hoặc tình trạng loạn sản, mụn cóc sinh dục. Thế giới cũng đang nghiên cứu các vaccine giúp cho điều trị căn bệnh ung thư da, tụy… và được cộng đồng ủng hộ.
Không cần thiết phải tiêm chủng khi giữ vệ sinh và dùng nước sạch
Nhiều người cho rằng nguồn căn bệnh lây truyền lan vào cơ thể do chưa đảm giữ an toàn sinh và không có nước sạch, khắc phục 2 yếu tố này sẽ không mắc căn bệnh. Tuy nhiên, cách này đúng song chưa quá đủ, không giúp cho chặn hoàn toàn tác nhân gây nên căn bệnh truyền nhiễm xâm nhập cơ thể hoặc gây nên căn bệnh nặng.
Trong khi đó, vaccine giúp cho suy giảm tỷ lệ nhiễm căn bệnh và trở nặng, nhập viện. Theo nhiều nghiên cứu, các mũi tiêm ngăn ngừa từ 3,5-5 triệu ca tử vong một năm do các căn bệnh như bạch hầu, uốn ván, ho gà, cúm, sởi… Mặt không không khác, khi tỷ lệ tiêm chủng trong cộng đồng suy giảm, các căn bệnh đã từng được thanh toán, loại trừ sẽ quay lại, ví dụ bại liệt, uốn ván sơ sinh.
Mộc Thảo
Tuần lễ tiêm chủng thế giới đang xảy ra vào tuần cuối cùng của tháng 4 với chủ đề “Humanly Possible: Saving lives through immunization” (tạm dịch: nguy cơ của con người – Cứu tính mạng thông qua tiêm chủng). Sự kiện hướng tới khẳng định sức mạnh giữ an toàn của vaccine, cứu sống 4,4 triệu người, trong số đó có hơn 3 triệu trẻ nhỏ mỗi năm. Tại Việt Nam, chủ đề tuần lễ năm nay là “Chung tay tiêm chủng phòng, chống dịch căn bệnh vì một Việt Nam khỏe mạnh”.
