Thiếu hụt hormone sinh dục, chế độ dinh dưỡng mất cân đối, thường xuyên tiếp xúc với môi trường độc hại, chứng bệnh lý là những yếu tố khiến cho các “tinh trùng” yếu đi.
Theo bác sĩ Đoàn Ngọc Thiện (khoa Nam học, trung tâm y tế Đa khoa Tâm Anh TP HCM), tinh trùng yếu là tình trạng uy tín và số số lượng đều suy giảm sút. Cụ thể, tỷ lệ tinh trùng di động dưới 30%, tỷ lệ tinh trùng sống ít hơn 54%. Mỗi lần xuất tinh, số lượng tinh dịch thường ít hơn 1,4 mml, số số lượng tinh trùng ít hơn 40 triệu con. Tinh trùng yếu tác động rất lớn sự thành quả của quá trình thụ thai, tăng nguy cơ vô sinh hiếm muộn ở các cặp vợ ông xã.
bất kỳ vấn đề nào xảy ra trong quá trình sản xuất tinh trùng đều có thể tác động tới uy tín và số số lượng. Bác sĩ Ngọc Thiện chỉ ra một yếu tố tác động tiêu cực như sau.
Thiếu hụt testosterone: Testosterone giữ vai trò quan trọng trong việc tác động tới tế bào sertoli để tạo ra tinh trùng. Vì vậy, nếu cơ thể thiếu hụt testosterone sẽ tác động trực tiếp, thực hiện giảm sút uy tín, số số lượng cũng như nguy cơ di động của các “tinh trùng”. Từ đó, tác động tới nguy cơ thụ thai, gây ra ra tình trạng vô sinh hiếm muộn.
Thiếu hụt hormone sinh dục testosterone thường xảy ra ở nam giới sau tuổi 30 do sự lão hóa bên trong cơ thể và những tác động từ bên ngoài thường xuyên hoang mang, thói quen sống ít vận động, ăn uống mất cân bằng, thừa cân, béo phì… Nồng độ testosterone thông thường trong máu là 10-35 nanomol/lít.
Sử dụng rượu bia vô độ là một trong những nguyên nhân khiến cho tinh trùng yếu đi. Ảnh: Freepik
Nhiệt độ tại cơ quan sinh dục: Nhiệt độ lý tưởng cho tinh hoàn sinh tinh là thấp hơn cơ thể 2 độ C. Nếu để vùng nhạy cảm này ở nhiệt độ cao có thể thực hiện giảm sút sinh tinh cũng như nguy cơ tinh trùng dị loại là rất cao. Nhiệt độ cao còn gây ra tổn thương ADN của tinh trùng. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), nam giới mắc phải sốt trên 38,5 độ C có thể khiến cho quá trình sinh tinh ức chế trong 6 tháng. Để giữ an toàn nguy cơ sinh sản, quý ông không nên mặc đồ quá chật, không ngồi quá lâu một tư thế, không nên để điện thoại thường hay laptop lâu trên đùi để lao động khiến cho nhiệt độ bìu tăng lên hơn mức thông thường.
chế độ dinh dưỡng không khoa học: chế độ dinh dưỡng mất cân đối, thực đơn nghèo nàn, thiếu hụt các dưỡng dưỡng chất và vitamin quan trọng như: A, E, acid amin, Omega 3, kẽm… có thể tác động trực tiếp tới quá trình sản xuất, dẫn tới tinh trùng yếu. Mặt không tương tự, thói quen sử dụng nhiều rượu bia, thuốc lá, dưỡng chất kích thích, thực phẩm có thể nhiễm độc thủy ngân hoặc chì, các dưỡng chất độc hại từ thuốc trừ sâu, diệt cỏ…. có tác động tới quá trình sinh tinh và thậm chí gây ra vô sinh ở nam giới.
tác động từ môi trường: Nếu sống trong môi trường với các nguồn phóng xạ cường độ cao có thể thực hiện các tinh nguyên tế bào mắc phải tàn phá, hoặc có thể thực hiện tổn thương nhiễm sắc thể, dẫn tới vô sinh không phục hồi hoặc gây ra dị loại ở thế hệ sau. Ngoài ra, nguồn từ trường tần số thấp hoặc cao từ các thiết mắc phải gia dụng, điện công nghiệp… cũng có thể tác động không tốt tới quá trình sinh tinh.
chứng bệnh lý hoặc tác dụng phụ của thuốc: Những chứng bệnh viêm cơ quan sinh dục như: viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn, hậu quả do quai mắc phải thường hay vi khuẩn, lậu mủ, giang mai… thực hiện nhiệt độ tăng cao, dẫn tới việc tạo ra kháng thể chống tinh trùng có thể khiến cho biểu mô sinh tinh mắc phải tàn phá, tinh hoàn mắc phải teo, dẫn tới vô sinh.
Ngoài ra, nếu người phái mạnh mắc phải yếu thận, suy gan, ung thư, mắc các chứng bệnh tự miễn… cũng sẽ ức chế, có thể giảm sút hoặc ngưng sinh tinh ở tinh hoàn (nếu từng mắc phải tiểu phẫu, thường hay đang trong thời gian hóa trị, xạ trị…). kết hợp với mắc các chứng bệnh lý, việc sử dụng những thuốc điều trị có thể tác động tới quá trình sản xuất này như: thuốc nội tiết tố, hóa dưỡng chất trong điều trị ung thư…
Bác sĩ Ngọc Thiện đang thăm kiểm tra cho người mắc chứng bệnh. Ảnh: trung tâm y tế mang tới
Để phản hồi chuẩn xác sức khỏe của tinh trùng, nam giới cần thiết phải thăm kiểm tra, để bác sĩ kiểm tra các triệu chứng lâm sàng, cơ quan sinh dục ngoài, cũng như khai thác chứng bệnh sử của người chứng bệnh cũng như thói quen sinh hoạt tình dục.
Ngoài ra, người chứng bệnh có thể được thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ. Nếu nhận xuất hiện có sự không thông thường, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện thêm những xét nghiệm như siêu âm tinh hoàn, sinh thiết tinh hoàn, siêu âm tuyến tiền liệt, xét nghiệm nước tiểu sau khi xuất tinh nhằm phát hiện trình trạng xuất tinh ngược thường hay không, bác sĩ Ngọc Thiện cho thấy thêm.
Quyên Phan
