Chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt có thể gồm có xét nghiệm PSA huyết thanh, siêu âm, chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc xét nghiệm trực tràng kỹ thuật số (DRE)…
Xét nghiệm sàng lọc PSA
Phần lớn ung thư tuyến tiền liệt được phát hiện qua các xét nghiệm sàng lọc trước khi có bất kỳ dấu hiệu thường hay triệu chứng nào. Đây là một xét nghiệm máu đơn giản để xác định tình trạng kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt trong máu. PSA là kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt và PSA càng cao, nguy cơ mắc phải ung thư tuyến tiền liệt càng cao.
Các chuyên gia khuyến cáo nam giới bắt đầu từ 50 tuổi nên thực hiện xét nghiệm sàng lọc PA định kỳ, nếu tiền sử gia đình có người mắc chứng bệnh nên bắt đầu xét nghiệm sớm hơn mốc thời gian này. Xét nghiệm sàng lọc không thể chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt tuy vậy từ kết quả đó, bác sĩ sẽ có căn cứ để dự đoán nguy cơ, theo dõi và phản hồi kết quả sau điều trị.
Kiểm tra kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt (PSA) là phương pháp chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt thường thấy. Ảnh: Pinterest
xét nghiệm trực tràng kỹ thuật số (DRE)
Đây là phương pháp đơn giản, dễ thực hiện với giá thành thấp. Trong xét nghiệm trực tràng kỹ thuật số (DRE), bác sĩ sẽ đưa một ngón tay có đeo găng và được thoa trơn vào trực tràng để kiểm tra các u bướu, độ cứng hoặc tình trạng đau đớn của người chứng bệnh. DRE có thể gây nên cảm giác hơi không dễ chịu, khiến cho nam giới mót tiểu ngay lập tức tuy vậy được phản hồi là an toàn và nhanh chóng.
Siêu âm qua trực tràng (TRUS)
Siêu âm qua trực tràng (TRUS) có thể được sử dụng để giúp cho xác định các thất thường ở tuyến tiền liệt. Phương pháp chẩn đoán này có thể được thực hiện đơn lẻ để theo dõi nồng độ PSA hoặc phối hợp với MRI để xác định các khu vực cần phải được sinh thiết (trong trường hợp sử dụng phương pháp sinh thiết). Trong quá trình kiểm tra, một đầu dò siêu âm mỏng, được thoa trơn sẽ được đưa vào trực tràng. Các sóng âm thanh được truyền tới tuyến tiền liệt sẽ đưa ra các hình ảnh rõ nét về tuyến tiền liệt.
Phương pháp này có thể gây nên một chút không dễ chịu ở trực tràng tuy vậy thường nhẹ. Nếu TRUS cho kết quả thất thường, sinh thiết sẽ là phương pháp tiếp theo được chỉ định để xác định xem các vùng xuất hiện thất thường đó có là ung thư thường hay không.
Sinh thiết tuyến tiền liệt
Sinh thiết có thể được thực hiện nếu các kết quả được xem là thất thường ở xét nghiệm sàng lọc PSA, thăm xét nghiệm tuyến tiền liệt qua trực tràng có dấu hiệu thất thường thường hay TRUS có nghi ngờ tổn thương. Trong quy trình này, bác sĩ có thể lấy mẫu ngẫu nhiên từ tuyến tiền liệt và kiểm tra bằng kính hiển vi để phát hiện tế bào ung thư.
Trước khi kiểm tra, nam giới cần phải uống đủ nước để thực hiện đầy bọng đái và được yêu cầu nằm nghiêng về bên trái. Khu vực trực tràng được thực hiện sinh thiết cần phải gây nên tê cục bộ bằng lidocain. Sinh thiết có thể gây nên đau đớn trực tràng hoặc có những đốm máu trong phân, nước tiểu hoặc tinh dịch trong vài ngày sau khi thực hiện thủ thuật. Việc chườm ấm có thể thực hiện suy nhược bớt sự không dễ chịu.
Kiểm tra hình ảnh
Các xét nghiệm hình ảnh có thể được thực hiện để kiểm tra sự lây truyền lan của ung thư tuyến tiền liệt. Các xét nghiệm này thường không cần phải thiết với ung thư tuyến tiền liệt thời kỳ đầu hoặc những người có điểm Gleason thấp. Các xét nghiệm hình ảnh có thể gồm có:
Chụp cộng hưởng MRI: MRI có thể giúp cho xác định tình trạng lây truyền lan của ung thư sang các cơ quan không tương tự như túi tinh, hạch bạch huyết hoặc các vùng không tương tự…
Chụp PET/CT: giúp cho thu được hình ảnh về tuyến tiền liệt bằng kỹ thuật y học hạt nhân (PET) phối hợp với chụp hình cấu trúc bằng CT. Có thể sử dụng fluciclovine F-18 (Axumin) nếu lo ngại về sự tái phát ung thư tuyến tiền liệt.
Kiểm tra gen
Xét nghiệm gen được phản hồi là có vai trò quan trọng trong việc xác định tình trạng nguy hiểm của một vài chứng bệnh ung thư tuyến tiền liệt. Hiện nay, phương pháp này thường được thực hiện với những người có tiền sử gia đình mắc chứng bệnh ung thư tuyến tiền liệt.
Bảo Bảo (Theo Very Well Health)
