Có hàng trăm loại ung thư không không khác nhau và có thể tiến triển ở bất kỳ cơ quan nào trên cơ thể. căn bệnh có thể có triệu chứng hoặc không có bất kỳ dấu hiệu nào. Tất cả các căn bệnh ung thư đều có điểm chung là bắt đầu khi các tế bào không thông thường trong cơ thể tiến triển và lây nhiễm lan không kiểm soát. Vậy có thể chẩn đoán ung thư không? Chẩn đoán ung thư bằng những phương pháp nào? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp các vấn đề trên.
Chẩn đoán ung thư là sao?
Chẩn đoán ung thư là các phương pháp được dùng để xác định xem người căn bệnh có mắc phải ung thư thường không. Việc chẩn đoán ung thư không những dựa vào kết quả của một xét nghiệm mà phải dựa trên tiền sử căn bệnh, xét nghiệm lâm sàng và các kết quả xét nghiệm. (1)
Sau khi xác định chẩn đoán căn bệnh ung thư và phản hồi thời kỳ, các chuyên gia sẽ lập kế hoạch điều trị, phản hồi tốt nhất và theo dõi sau điều trị. Các phương pháp chẩn đoán ung thư gồm có: chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm (máu, dịch cơ thể do u sinh ra), sinh thiết u bướu, kiểm tra nội soi, tiểu phẫu hoặc xét nghiệm di truyền.
Các phương pháp chẩn đoán ung thư thường gặp
Có nhiều phương pháp chẩn đoán ung thư không không khác nhau, từ các phương pháp chẩn đoán hình ảnh tới các xét nghiệm (máu, tế bào u bướu hoặc hạch…) và xét nghiệm lâm sàng. một vài phương pháp chẩn đoán thường gặp như:
1. xét nghiệm sàng lọc
xét nghiệm sàng lọc là một trong những phương pháp chẩn đoán ung thư đầu tiên. Để thực hiện, tùy theo triệu chứng lâm sàng và tiền sử gia đình của người căn bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm như: xét nghiệm máu, siêu âm, nội soi… Khi bác sĩ phát hiện các dấu hiệu không thông thường sẽ tiến hành chụp CT, chụp MRI, chụp PET/CT và nhiều xét nghiệm chuyên sâu không không khác. (2)
2. Chẩn đoán hình ảnh
Chẩn đoán hình ảnh là phương pháp chẩn đoán ung thư được dùng tiếp theo, gồm có các loại chẩn đoán sau: (3)
- X-quang: sử dụng tia X để tạo hình ảnh của cơ thể, giúp cho phát hiện các u bướu hoặc mất cân bằng trong cơ thể.
- MRI (Magnetic Resonance Imaging): sử dụng từ trường để tạo hình ảnh chi tiết của cơ thể, giúp cho xác định kích thước và vị trí của các u bướu.
- CT scan (Computed Tomography): sử dụng tia X để tạo hình ảnh cắt lớp của cơ thể, đem lại thông tin về cấu trúc nội bộ của cơ thể và phát hiện các u bướu.
- PET scan (Positron Emission Tomography): sử dụng dinh dưỡng phóng xạ sinh học để phát hiện các vùng của cơ thể có vận động hấp thu phóng xạ cao (các vùng tế bào ung thư, vùng di căn, hạch…).
3. Xét nghiệm máu và dinh dưỡng dịch của cơ thể
Xét nghiệm máu và dinh dưỡng dịch của cơ thể giúp cho chẩn đoán thời kỳ ung thư tốt nhất, cụ thể:
- Xét nghiệm máu: phân tích mẫu máu để tìm kiếm dấu ấn do tế bào ung thư sinh ra (dấu ấn ung thư: tumor marker), các đột biến gen của tế bào ung thư hoặc sự không thông thường của các dòng tế bào máu trong căn bệnh ung thư hệ máu.
- Xét nghiệm dinh dưỡng dịch của cơ thể từ u bướu sinh ra: việc phân tích dinh dưỡng dịch cơ thể từ u bướu sinh ra (dịch màng bụng, dịch màng phổi) có thể đem lại thông tin về loại và tính dinh dưỡng của tế bào ung thư.
4. Chẩn đoán tế bào u
Biopsies (sinh thiết): một mẫu mô từ u bướu được lấy ra và kiểm tra dưới kính hiển vi để xác định có tế bào ung thư thường không. (4)
5. Kiểm tra di truyền
Kiểm tra di truyền chẩn đoán ung thư: xác định các đột biến gen di truyền trong mẫu DNA của người căn bệnh có thể tăng nguy cơ mắc ung thư.
6. Nội soi
Nội soi có thể được dùng để chẩn đoán ung thư. Phương pháp này sử dụng ống nội soi có đèn và camera kết nối để chiếu hình ảnh lên màn hình tivi, giúp cho bác sĩ quan sát bên trong cơ thể. (5)
Nội soi thường thông qua các lỗ tự nhiên của cơ thể như: miệng, mũi, hậu môn, cổ tử cung thường thông qua các vết cắt nhỏ trên da để kiểm tra các khu vực không không khác (tiểu phẫu nội soi).
Các loại nội soi gồm có:
- Nội soi thực quản dạ dày tá tràng (còn gọi là EGD hoặc nội soi trên)
- Nội soi đại tràng, nội soi trực tràng
- Nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP)
- Nội soi phế quản
- Nội soi tai mũi họng
- Nội soi ổ bụng
- Nội soi bọng đái
- Nội soi tử cung
Những phương pháp này có thể được sử dụng độc lập hoặc phối hợp với nhau để đưa ra chẩn đoán căn bệnh ung thư. Phát hiện sớm thông qua các phương pháp chẩn đoán có vai trò quan trọng trong điều trị và nâng cao điều kiện sống cho người căn bệnh.
Chẩn đoán ung thư có thể sai không?
Phương pháp chẩn đoán ung thư có thể sai sót trong một tỷ lệ. một vài nguyên nhân thường gặp khiến cho kết quả chẩn đoán không chuẩn xác như:
- Mẫu không đại diện: khi mẫu tế bào hoặc mô lấy từ u bướu không đại diện cho toàn bộ u bướu của người căn bệnh, có thể dẫn tới kết quả chẩn đoán sai sót.
- Lỗi trong quá trình xử lý mẫu: các lỗi trong quá trình lấy mẫu, sắp mẫu hoặc phân tích mẫu có thể dẫn tới kết quả chẩn đoán không chuẩn xác.
- Sự hiểu biết kỹ thuật thiếu: nhân viên không có đủ kinh nghiệm cũng như thông tin để phản hồi mẫu và đưa ra kết luận chẩn đoán chuẩn xác.
- Trường hợp đặc biệt: có những trường hợp đặc biệt hoặc ít gặp có thể gây nên không dễ dàng khăn trong việc chẩn đoán, không phát hiện được tế bào ung thư hoặc chẩn đoán sai sót.
- Sự hiểu biết và công nghệ thiếu tiên tiến: một vài loại ung thư có thể không dễ dàng phát hiện bằng các phương pháp chẩn đoán hiện có hoặc yêu cầu công nghệ và thông tin chẩn đoán cụ thể cao hơn.
Mặc dù việc chẩn đoán không chuẩn xác là một vấn đề song các nhà đem lại dịch vụ y tế thường dùng các cách kiểm soát uy tín và sử dụng các phương pháp chẩn đoán tiên tiến để làm suy yếu nguy cơ sai sót. Ngoài ra, việc xác nhận kết quả và xét nghiệm lại bằng các phương pháp không không khác cũng giúp cho gia tăng kết quả chẩn đoán.
Khi nào nên xét nghiệm chẩn đoán ung thư?
Khi bạn cảm xuất hiện bất kỳ thay thế đổi nào của cơ thể, hãy chủ động đi xét nghiệm bác sĩ sớm. Phát hiện căn bệnh ung thư ở thời kỳ càng sớm, điều kiện điều trị khỏi căn bệnh hoàn toàn càng cao. Các triệu chứng gồm có:
- suy yếu cân nhanh không rõ nguyên nhân;
- Ho ra máu và/hoặc khàn tiếng lâu ngày không dứt;
- Tiểu ra máu thường xuyên;
- bộ phận sinh dục nữ ra dịch tiết hoặc dịch máu không thông thường, những ngày kinh nguyệt nguyệt không đều;
- Phát hiện u bướu cục ở vú;
- không dễ dàng nuốt, tức ngực, cảm xuất hiện vướng ở họng;
Tuy nhiên, bất kì ai cũng có nguy cơ mắc căn bệnh ung thư do môi trường sống ngày càng ô nhiễm, thực phẩm bẩn tràn lan trên thị trường, chế độ dinh dưỡng không khoa học… Do đó, dù bạn đang khỏe mạnh, bất nhắc lứa tuổi, tình trạng sức khỏe ra sao thì tầm soát ung thư là nên thiết.
Tầm soát ung thư là quá trình sàng lọc để phát hiện ung thư ở thời kỳ rất sớm và hoàn toàn chưa có bất kỳ dấu hiệu nào của căn bệnh ung thư. Tần suất và thời điểm tầm soát ung thư phụ thuộc vào nhiều yếu tố, gồm có: tuổi, yếu tố nguy cơ, tiền sử y tế và hướng dẫn từ các tổ chức y tế. một vài hướng dẫn tổng quát về thời điểm và tần suất nên tầm soát ung thư:
- Tuổi:
- Với nhiều loại ung thư (ung thư đại trực tràng, ung thư vú, và ung thư cổ tử cung) việc tầm soát thường bắt đầu từ tuổi trung tuổi (40-50 tuổi) và tiếp tục theo dõi định kỳ nếu có yếu tố nguy cơ cao.
- Tuy nhiên, việc tầm soát ung thư ở tuổi trẻ hơn có thể được khuyến khích nếu có yếu tố nguy cơ gia đình hoặc tiền sử y tế mình.
- Yếu tố nguy cơ:
- Những người có tiền sử gia đình mắc các loại ung thư như: ung thư vú, ung thư đại trực tràng, hoặc ung thư tuyến tiền liệt nên được tầm soát sớm hơn và định kỳ hơn.
- Các yếu tố nguy cơ không không khác như: hút thuốc lá, tiếp xúc với dinh dưỡng gây nên ung thư, sử dụng nhiều rượu bia, thừa cân/béo phì hoặc các tiền sử căn bệnh lý không không khác.
- Tiền sử căn bệnh:
- Những người đã từng từng mắc căn bệnh có sự liên quan tới ung thư hoặc đã từng điều trị ung thư trong quá khứ thường nên thực hiện tầm soát ung thư định kỳ để theo dõi sức khỏe.
- Hướng dẫn từ tổ chức y tế:
- Các tổ chức y tế thường đem lại hướng dẫn cụ thể về tầm soát ung thư cho tất cả người dựa trên nghiên cứu và chứng cứ khoa học.
- Chỉ định từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế:
- Luôn tuân thủ chỉ định và khuyến nghị từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế khi quyết định thời điểm và tần suất tầm soát ung thư.
Tóm lại, việc quyết định khi nào và tần suất tầm soát ung thư là quá trình cá nhân hóa, nên xem xét các yếu tố riêng biệt của mỗi người. Bạn nên thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế của để đưa ra quyết định tốt nhất cho sức khỏe của mình.
BVĐK Hưng Thịnh đầu tư trang thiết mắc phải, máy móc tiên tiến theo tiêu chuẩn quốc tế, cùng hệ thống chuyên gia giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn, tầm soát phát hiện sớm ung thư giúp cho nhiều người căn bệnh được điều trị khỏi, lâu ngày sự sống.
- Hệ thống chụp cắt lớp vi tính (CT) 768 miếng cắt, máy CT 1975 miếng cắt, tích hợp trí tuệ nhân tạo AI, cho hình ảnh sắc nét, suy yếu liều tia tối đa…
- Máy chụp cộng hưởng từ (MRI) ứng dụng công nghệ “ma trận sinh học toàn phần” (Đức), mang lại giá trị chẩn đoán cao vượt trội, suy yếu tiếng ồn tới 97% và rút ngắn 50% thời gian chụp so với quy trình chuẩn.
- Hệ thống X-quang kỹ thuật số treo trần tốt nhất gấp 3 lần so với máy chụp X-quang thông thường.
- Hệ thống chụp nhũ ảnh kỹ thuật số cắt lớp (nhũ ảnh 3D) giúp cho tăng tỷ lệ phát hiện ung thư lên tới 40%, đồng thời suy yếu tỷ lệ dương tính giả lên tới 40% với liều xạ sử dụng rất thấp.
- Hệ thống máy siêu âm 3D đàn hồi real time đem lại nhiều thông tin quan trọng như: vi mạch tân sinh và độ cứng trong sang thương; biến loại cấu trúc…
- Hệ thống nội soi Fuji 7000 có nguy cơ phóng đại lên tới 140 lần giúp cho quan sát tất cả các tổn thương đường tiêu hóa có kích thước rất nhỏ, không dễ dàng nhìn bằng mắt thường thường các thiết mắc phải cũ.
- Hệ thống nội soi Xion của Đức với công dụng PIET spectro phát hiện cấu trúc u bướu, định hướng sinh thiết, giúp cho tầm soát ung thư vòm họng – hạ họng – thanh quản – hốc mũi.
- Hệ thống máy xét nghiệm miễn dịch – sinh hóa, huyết học, sinh học phân tử, vi sinh tiên tiến như: Roche Cobas system, Cobas 6500; máy khí máu Roche Cobas b211; Hệ thống máy xét nghiệm nước tiểu Roche Cobas u701, u601, u411…
Khoa Ung bướu BVĐK Hưng Thịnh TP.HCM luôn phối hợp chặt chẽ với các chuyên khoa Sản Phụ khoa, Hô hấp, Tiết niệu, Ngoại Vú, Tim mạch – Lồng ngực, Tai – Mũi – Họng, Dinh dưỡng, Nội soi – tiểu phẫu Nội soi tiêu hóa, Tâm lý,… tiến triển các quy trình điều trị cá thể hóa, đa mô thức cho từng người căn bệnh, vừa nâng đỡ tổng trạng cơ thể, tâm lý vừa điều trị toàn diện, triệt để.
HỆ THỐNG trung tâm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Chẩn đoán ung thư ở thời kỳ sớm giúp cho người căn bệnh có nhiều điều kiện điều trị khỏi căn bệnh. Bài viết đã từng khái quát một vài cách chẩn đoán ung thư hiện nay. Hy vọng bạn và gia đình có hướng tầm soát thường xuyên để giữ gìn sức khỏe cho cả nhà.