Hà NộiNhập viện với dấu hiệu trầm cảm nặng song người nam giới 43 tuổi vẫn kiên quyết dựng lên bức tường với bác sĩ bằng câu nói:”Tôi thông thường”.
Tại phòng kiểm tra của Viện Sức khỏe Tâm thần, khu vực y tế Bạch Mai, người nam giới ngồi bần thần, khuôn mặt ít biểu lộ cảm xúc. Anh mắc phải gia đình “cưỡng ép” vào viện hồi đầu tháng 4, sau khi phát hiện lá thư tuyệt mệnh đang gõ dở.
Bác sĩ Vũ Sơn Tùng, Phó Trường phòng Điều trị rối loạn cảm xúc, đặt một vài vấn đề mở đầu cuộc kiểm tra: “Thời gian qua anh cảm xuất hiện trong người thế nào?”, “Anh có chuyện buồn gì không?”, người mắc căn bệnh đều nói: “Tôi thông thường”, sau đó im lặng.
Nhận xuất hiện dấu hiệu không hợp tác, anh Tùng bảo người nhà ra ngoài, trong phòng chỉ còn bác sĩ và người căn bệnh. “Tôi biết không dễ mở lời để nói về những điều khiến cho chủ yếu mình không dễ chịu, chán nản thường hay yếu đuối. tuy vậy khi ngồi ở đây, anh có quyền chia sẻ về tất cả thứ, dù Việc đó là đúng thường hay sai theo quan niệm của xã hội”, bác sĩ nói, trấn an người căn bệnh rằng những thông tin này chỉ hai người biết.
Sau đó, anh Tùng chủ động khơi gợi những câu chuyện về sự stress và nỗi cô đơn để người nam giới hiểu rằng giới tính nào cũng có thể mắc trầm cảm. Bác sĩ dẫn nhiều nam giới giấu kín nỗi cô đơn, stress mạn tính, dẫn tới sự dồn nén gây ra các hậu quả nghiêm trọng, thậm chí muốn tự tàn phá, chấm dứt cuộc đời.
Nghe xong, người căn bệnh dần cởi mở, chia sẻ với bác sĩ Tùng về sự tự ti, thất vọng về chủ yếu mình, “như đang ở đáy vực, loay hoay mãi cũng không thể bò lên được”. Việc kinh doanh không dễ khăn, số nợ gần 10 tỷ đồng tuy vậy không biết cách xoay sở, khiến cho người nam giới lo lắng mất ngủ, “chỉ muốn chết quách”.
Cuộc trò chuyện lâu dần hơn 30 phút, người mắc căn bệnh dần nhận thức được rõ vấn đề, tâm sự với bác sĩ về những suy nghĩ tiêu cực đã từng đeo bám trong nhiều tháng. Bác sĩ tư vấn trầm cảm cũng như các căn bệnh cơ thể không tương tự, có cơ chế gây ra căn bệnh rõ ràng, nên quy trình điều trị thường hay can thiệp bài bản.
người mắc căn bệnh lần đầu được nghe về sự thế đổi các dinh dưỡng dẫn truyền thần kinh trong não như serotonin và norepinephrine, là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới trầm cảm. Anh dần hiểu về căn căn bệnh mình đang mắc phải, đồng ý với quy trình điều trị.
Bác sĩ Vũ Sơn Tùng. Ảnh: Bác sĩ đưa đến
Mỗi tháng, khu vực y tế Bạch Mai tiếp nhận tầm 8.000 người mắc căn bệnh kiểm tra ngoại trú có rối loạn tâm thần, gần 5.000 ca điều trị tại Viện Sức khỏe Tâm thần. trong số đó, 15% người mắc căn bệnh nội trú được chẩn đoán trầm cảm, lứa tuổi thường hay gặp là 40, nam giới có nguy cơ mắc trầm cảm thấp hơn nữ giới 2-3 lần tuy vậy nếu đã từng mắc thì tình trạng căn bệnh lại thường nặng hơn nữ giới.
Trầm cảm là một rối loạn tâm trạng, rõ ràng bởi sự lâu dần cảm giác chán nản, mất hứng thú với vận động yêu thích trước đây cùng nguy cơ hoàn thành quả việc thường nhật trong ít nhất hai tuần. Trầm cảm là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới tự sát. Mỗi năm, tầm 850.000 người chết vì căn căn bệnh này, theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Các thống kê cho thấy rằng ngày càng nhiều nam giới trong lứa tuổi 24-44 gặp các áp lực trong cuộc sống, phần lớn tới từ kinh tế, sự nghiệp; số không tương tự tới từ hôn nhân, gia đình, các mối quan hệ xã hội… Tuy nhiên, dù chịu nhiều gánh nặng, nam giới có xu hướng ngại chia sẻ vì xấu hổ, sợ phán xét từ những người xung quanh, bác sĩ Tùng nhận định.
Cụm từ phổ quát “man up!” (Hãy nam giới lên!) vô hình chung tạo thành áp lực xã hội, tiến hành sai lệch nhận thức về nam tính. Trong khi phụ nữ có thể bộc lộ nỗi đau đớn cởi mở, nam giới có xu hướng chối bỏ, che giấu hoặc ngụy trang cảm xúc của mình, nhất là sự yếu đuối.
Mặc không tương tự, hiện rất nhiều người Việt không nghĩ trầm cảm là một căn bệnh lý nên được chẩn đoán và điều trị sớm. Định kiến xã hội thường mặc định cá nhân mắc phải trầm cảm là do chủ yếu mình họ yếu đuối, nhu nhược, không biết cố gắng vươn lên.
“Đây là một suy nghĩ cố hữu hết sức sai lầm”, bác sĩ Tùng nói. “Chúng ta không thể xin một người mắc căn bệnh nhiễm trùng tự khỏi mà không nên thuốc thuốc; một người mắc căn bệnh ung thư tự cải tử hoàn sinh thường hay một người mắc căn bệnh mắc phải viêm ruột thừa hết căn bệnh mà không nên tiểu phẫu. Trầm cảm cũng là một căn bệnh lý như vậy”.
Tất cả nguyên do này khiến cho nam giới và gia đình thường giấu căn bệnh, tránh để đồng nghiệp, bạn bè, họ hàng, làng xóm dị nghị. Hậu quả, nam giới trầm cảm không được điều trị có thể rối loạn công dụng tình dục, hành vi tự tàn phá chủ yếu mình, nghiêm trọng hơn nữa là tự đẩy mình tới bờ vực suy sụp tinh thần, có ý tưởng thường hay hành vi tự sát song không ý thức được.
Chuyên gia cho rằng cách hữu hiệu nhất để bước vào thế giới nội tâm của một người mắc căn bệnh rối loạn tâm thần là coi họ thực sự như người bạn, lắng nghe và sẻ chia chân thành, đi kèm thông tin chuyên môn.
“thông tin của bác sĩ, lý trí, tình cảm phải được phối hợp nhuần nhuyễn, trở thành kỹ năng, công cụ giao tiếp giữa người điều trị và người căn bệnh”, anh nói. Người căn bệnh được điều trị tốt sẽ lâu dần thời gian ổn định căn bệnh; hạn chế tái phát triệu chứng; đồng thời giúp cho họ tăng cường nguy cơ tự ứng phó, tự xử lý các vấn đề của chủ yếu mình, nâng cao uy tín cuộc sống.
“Trầm cảm nói chung và trầm cảm ở nam giới nói riêng đều có thể điều trị khỏi hoàn toàn, chỉ nên mỗi người căn bệnh cho chủ yếu mình môi trường để được bạn bè, người thân đồng hành và được chuyên gia thăm kiểm tra điều trị”, bác sĩ Tùng nói.
Thúy Quỳnh
