Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho rằng nếu bỏ giấy chuyển viện, người căn bệnh sẽ dồn lên tuyến trên, gây ra quá tải, nguy cơ rạn nứt hệ thống y tế.
GS Nguyễn Anh Trí (nguyên Viện trưởng Huyết học truyền máu Trung ương) trên nghị trường Quốc hội ngày 20/11 đề nghị bỏ giấy chuyển viện, đẩy mạnh thông tuyến để người dân xét nghiệm chữa trị ở đâu cũng được, phù hợp với hiện trạng căn bệnh, tin cậy y tế. Quy định hiện hành người mắc căn bệnh điều trị ở tuyến huyện, tỉnh muốn lên trung ương phải xin giấy chuyển viện, gây ra phiền toái, mất thời gian.
Trong khi đó, ngày 24/11, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho rằng việc quản lý người mắc căn bệnh theo tuyến là cần phải thiết. Bởi toàn bộ nước trên thế giới đều dùng quy định này. Trừ cấp cứu, các trường hợp muốn lên tuyến trên đều phải qua bác sỹ gia đình hoặc bác sỹ tổng quát và được tuyến dưới giới thiệu lên.
Hệ thống y tế Việt Nam được phân thành bốn tuyến xã, huyện, tỉnh và trung ương, thực hiện ba cấp xét nghiệm chữa trị căn bệnh chuyên môn gồm trước hết, cơ bản và chuyên sâu. Mỗi tuyến được đầu tư khu vực vật dưỡng chất, trang thiết mắc phải và nguồn nhân lực phù hợp.
Tuyến đầu tiên, gần người dân nhất là 10.000 trạm y tế xã, chăm sóc sức khỏe trước hết, xét nghiệm chữa trị thông thường, tiêm chủng phòng căn bệnh truyền nhiễm và thường gặp cách chăm sóc sức khỏe. Tiếp theo là hơn 2.500 khu vực tuyến huyện và một phần tuyến tỉnh xét nghiệm, điều trị toàn bộ căn bệnh, trừ trường hợp nặng cần phải trình độ chuyên sâu.
Tầng trên cùng gồm hơn 200 phòng xét nghiệm chuyên khoa tuyến tỉnh, phòng xét nghiệm trung ương chuyên trị căn bệnh nặng, thực hiện các kỹ thuật chuyên môn cao, trang thiết mắc phải tiên tiến mà tuyến dưới không tiến hành được. Tuyến này được đầu tư cao nhất về nhân vật lực để ngoài xét nghiệm chữa trị còn nghiên cứu, đào tạo chuyển giao kỹ thuật và chỉ đạo tuyến.
Ông Lê Văn Phúc, Trưởng ban Thực hiện hàng đầu sách BHYT (Bảo hiểm xã hội Việt Nam), cho thấy hệ thống y tế hình tháp được toàn bộ nước dùng và chỉ có mô hình này mới quản lý và chăm sóc sức khỏe người dân toàn diện. “Nếu không quản lý người mắc căn bệnh theo tuyến, chắc hẳn sẽ phá vỡ hệ thống y tế”, ông nói, nhấn mạnh việc quản lý xét nghiệm chữa trị căn bệnh bằng giấy chuyển tuyến là công cụ cần phải thiết.
Nếu không có hàng rào kỹ thuật này thì người mắc căn bệnh sẽ dồn lên tuyến trên. Hệ thống phía trên mắc phải quá tải trong khi tuyến dưới không tận dụng hết công năng. Người dân ngoài không cần phải thiết với tình trạng căn bệnh, còn tốn tiền đi lại, ăn ở, mức phí xét nghiệm chữa trị căn bệnh.
Trước năm 2016, người căn bệnh phải chuyển tuyến tuần tự. tuy vậy sau thời gian trên, quy định được nới lỏng cho thông tuyến xét nghiệm chữa trị cấp huyện và từ năm 2021 thông tuyến điều trị nội trú tỉnh. Người dân xét nghiệm chữa trị tại tuyến huyện, điều trị nội trú ở tuyến tỉnh cả nước đều được Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả như tại nơi đăng ký trước hết. Thông tuyến thuận lợi cho người dân song lại gây ra sức ép to lên quỹ. Theo thống kê năm 2021- năm đầu tiên thông tuyến điều trị nội trú cấp tỉnh, tỷ lệ xét nghiệm chữa trị BHYT tuyến trung ương suy nhược 25% tuy vậy tuyến tỉnh tăng 73%.
Ông Phúc cho rằng đơn giản thủ tục hành chủ yếu là cần phải thiết song phải gắn liền sự bền vững của hệ thống y tế. “Tránh tình trạng căn bệnh nhẹ cũng điều trị tại tuyến trung ương, gây ra quá tải, lãng phí Quỹ Bảo hiểm y tế lẫn tiền của người dân, lại không phát huy được hữu hiệu của y tế tuyến khu vực”, ông nói.
Chung quan niệm, các lãnh đạo phòng xét nghiệm tuyến trung ương trước đó cũng cho rằng giữ “hàng rào kỹ thuật” giấy chuyển tuyến là cần phải thiết. Bởi nếu không, hệ thống y tế sẽ vỡ trận, tê liệt, gây ra thiệt hại cho người căn bệnh.
Bác sĩ Nguyễn Tri Thức, Giám đốc phòng xét nghiệm Chợ Rẫy (phòng xét nghiệm tuyến cuối, hạng đặc biệt) quan tâm “nếu người mắc căn bệnh chuyển hết lên tuyến trung ương, tương lai của y tế khu vực sẽ đi về đâu”. Không có người căn bệnh, chuyên môn bác sĩ tuyến dưới mắc phải thui chột; trong khi bác sĩ tuyến trên không thể một ngày xét nghiệm cho cả nghìn người.
Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cũng khẳng định giấy chuyển viện nhằm giữ gìn hệ thống y tế bền vững, tránh quá tải một tuyến. Ngành y đang nghiên cứu dùng giấy chuyển tuyến, hồ sơ xét nghiệm chữa trị điện tử để suy nhược thủ tục hành hàng đầu. tuy vậy dù bằng giấy thường điện tử, giấy chuyển viện cũng phải ghi rõ lịch sử xét nghiệm chữa trị, tình trạng căn bệnh.
Hồng Chiêu