XBB.1.16 có tốc độ lây truyền lan nhanh nhất từ xưa tới nay, gây ra ra đợt nổi lên mới ở châu Á, song chưa có bằng chứng nghiêm trọng hơn các phiên bản nCoV trước.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho rằng đang theo dõi biến chủng phụ XBB.1.16 của Omicron, còn gọi là Arcturus, xuất hiện ở tầm 20 quốc gia, góp phần gia tăng số ca mắc Covid-19 ở Ấn Độ.
Tiến sĩ Poonam Khetrapal Singh, giám đốc WHO Đông Nam Á, nói nước này đang ghi nhận dịch chứng bệnh gia tăng ở tình trạng tương tự làn sóng Omicron cuối năm 2022. Hiện XBB.1.16 tiếp tục được phát hiện ở Singapore, Indonesia và Malaysia.
Đây là biến chủng lây truyền lan nhanh nhất cho tới nay, tốc độ nhân lên đáng báo động. Tuy nhiên, chưa có bằng chứng cho xuất hiện nó thực hiện cho số ca nhập viện và tử vong tăng cao hơn, theo cơ quan y tế Liên Hợp Quốc.
XBB.1.16 là một trong 600 biến chủng phụ của Omicron, tái tổ hợp từ BA.2.10.1 và BA.2.75. Hiện tượng tái tổ hợp xảy ra khi một người nhiễm nhiều biến chủng riêng biệt cùng lúc, cho phép hai biến chủng không không khác nhau tương tác trong quá trình sao chép. Khi vật liệu di truyền trộn lẫn, chúng sẽ tạo ra phiên bản lai mới, theo Thư viện Memorial Sloan Kettering, Mỹ.
Sự không không khác biệt của XBB.1.16
XBB.1.16 có cấu hình tương tự biến chủng XBB.1.5, song có thể lây truyền chứng bệnh nhanh chóng hơn, chuyên gia dịch tễ học của WHO, bà Maria Van Kerkhove, nói. Nó có thêm ba đột biến trong protein gai là E180V, F486P và K478R.
trong số đó, đột biến F486P giúp cho vượt qua các kháng thể chống Covid-19 tạo ra từ tiêm chủng hoặc nhiễm chứng bệnh tự nhiên. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, đột biến K478R ở XBB.1.16 mới là nguyên nhân thực hiện cho số ca nhiễm tại Ấn Độ gia tăng.
Bà Van Kerkhove lưu ý các triệu chứng nhiễm chứng bệnh điển hình là sốt, đau đớn đầu, đau đớn họng, sổ mũi, mệt mỏi, ho, không khác với các biến chủng Omicron không không khác.
Tuy nhiên, các báo cáo từ Ấn Độ và nhiều quốc gia không không khác chứng minh XBB.1.16 có thể gây ra ra các triệu chứng không không khác biệt so với trước đây, gồm viêm kết mạc, ngứa ngáy hoặc đau đớn mắt đỏ. Tình trạng này xuất hiện chủ yếu ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên.
Triệu chứng này từng xuất hiện trong những đợt nổi lên dịch chứng bệnh đầu tiên, song chưa thường thấy. Hiện nay, số người mắc chứng bệnh được xác nhận có triệu chứng tăng cao hơn. Do đó, đây được xem là dấu hiệu mới của Covid-19 do biến chủng XBB.1.16 gây ra ra.
Tiến sĩ Gurmeet Singh Chabbra, giám đốc khoa Phổi, phòng kiểm tra Marengo châu Á, cho rằng mất vị giác và khứu giác như từng xuất hiện với biến thể Delta hiện không còn nhiều.
Nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 cho một người dân tại New Delhi, Ấn Độ, tháng 1/2022. Ảnh: Reuters
nguy cơ dẫn tới làn sóng Covid-19 mới thế nào
Theo dữ liệu từ INSACOG (Hiệp hội Gene SARS-CoV-2 Ấn Độ), phần lớn mẫu chứa XBB.1.16 được phân lập là từ Maharashtra. Tuy nhiên, tại khu vực này, hệ thống y tế không chịu áp lực, số người tới kiểm tra, nhập viện và tử vong tăng nhẹ.
Các chuyên gia nhận định biến chủng có thể thực hiện cho số ca nhiễm cao hơn, song không có thể gây ra ra một làn sóng dịch chứng bệnh lớn như đầu năm 2022, khi Omicron lần đầu xuất hiện. Đợt dịch mới có thể có quy mô tương đương với thời điểm biến chủng BA.4 và BA.5 của Omicron lây truyền lan vào cuối tháng 4/2022.
Bác sĩ khuyến cáo tất cả người nên đeo khẩu trang, vệ sinh tay thường xuyên, tiêm vaccine đúng và đủ liều, đặc biệt ở nhóm người già, có chứng bệnh nền. Nếu mắc Covid, tất cả người tự cách ly ngay lập tức và liên hệ với nhân viên y tế để được tư vấn thêm. Nghỉ ngơi đầy đủ, bổ sung nước và trái cây, thực hiện menu uống lành mạnh. Người có chứng bệnh đi kèm hoặc tình trạng sức khỏe yếu phải tìm kiếm sự trợ giúp cho của bác sĩ.
Thục Linh (Theo India Express, Axios)
