căn bệnh thấp tim – VnExpress Sức khỏe

căn bệnh tim do thấp (còn gọi là thấp tim) là một căn bệnh viêm cấp tính có tính hoạt chất toàn thân (có mối liên quan tới miễn dịch), chỉ xảy ra sau một thường nhiều đợt viêm họng do liên cầu bêta tan huyết nhóm A theo phân loại của Lancefield. căn bệnh dấu hiệu bằng một hội chứng gồm: viêm đa khớp, viêm tim, chorea, hạt dưới da, ban đỏ vòng. căn bệnh thấp tim thường tiến triển từ 2-4 tuần sau khi mắc phải viêm đường hô hấp trên.

Nguyên nhân

Theo ThS.BS.CKII Nguyễn Thị Ngọc – Bác sĩ Nội tim mạch, Trung tâm tim mạch, BVĐK Tâm Anh TP HCM, nguyên nhân gây nên căn bệnh thấp tim cho tới nay vẫn chưa được xác định rõ ràng, mặc dù theo các nhà khoa học, tình trạng nhiễm khuẩn do streptococcus ở họng, đường hô hấp trên là một trong những tác nhân quyết định. Sau thời kỳ viêm họng, căn bệnh sốt thấp thường xảy ra trong vòng 2 tuần, đây là thời gian đủ cho kháng nguyên của vi khuẩn có thể sinh ra kháng thể để ngăn chặn nhiễm khuẩn.

Trong căn bệnh thấp tim, liên cầu khuẩn beta tan huyết nhóm A được chứng minh không trực tiếp gây nên tổn thương các cơ quan. Đa số các nhà khoa học từng thống nhất về cơ chế gây nên căn bệnh là có sự trùng hợp rủi ro giữa hoạt chất có protein trên liên cầu khuẩn với protein của một vài cấu trúc của cơ thể người như cấu trúc của van tim, các khớp, hệ thần kinh… Nếu mắc phải nhiễm liên cầu khuẩn, cơ thể sẽ phản ứng lại bằng việc sinh ra kháng thể để ngăn chặn vi khuẩn, từ đó gây nên ra triệu chứng căn bệnh.

Dấu hiệu

Các dấu hiệu thường gặp của căn bệnh thấp tim gồm:

Viêm khớp: Tình trạng này xảy ra ở toàn bộ các trường hợp, người căn bệnh chủ yếu mắc phải viêm đau đớn các khớp như gối, khuỷu tay, cổ tay, cổ chân. Các khớp viêm thường mắc phải sưng, nóng, đau đớn khiến cho vận động khó khăn khăn, nhiều trường hợp có thể mắc phải tràn dịch khớp. Các khớp viêm thường không đối xứng, có tính di chuyển, ví dụ khớp này lành thì triệu chứng viêm lại chuyển qua khớp không không khác. Thời gian viêm mỗi khớp thường dao động trong tầm vài ngày, không quá 7 ngày, hiếm khi lâu dần quá 4 tuần, thường tự khỏi hoặc khỏi nhanh nếu dùng thuốc kháng viêm, không để lại di chứng.

Viêm tim: Triệu chứng tùy thuộc vào tác động các tổ chức màng ngoài tim, cơ tim, hoặc van tim. Khi viêm cơ tim diễn tiến, người căn bệnh có thể có triệu chứng suy tim như: mệt, khó khăn thở, hồi hộp, cảm giác tim đập mạnh… Trường hợp viêm màng ngoài tim, người căn bệnh có triệu chứng đau đớn ngực, thăm xét nghiệm phát hiện tiếng cọ màng ngoài tim. Tổn thương trên van tim có thể được phát hiện qua siêu âm tim.

Múa vờn: Xuất hiện trễ hơn sau viêm khớp và viêm tim, thường từ 6-8 tuần sau khi nhiễm liên cầu khuẩn. Múa vờn có thể lâu dần từ một tuần tới 2 năm tuy nhiên thường lâu dần 8-15 tuần. Người căn bệnh có những dấu hiệu vung tay chân một cách vô thức.

Sang thương dưới da: Người căn bệnh có xuất hiện một vài nút ban hồng hình vòng trên da, đặc biệt ở quanh khớp hoặc nổi dưới da, cứng và có đường kính từ 0,5 – 2 cm, tồn tại vài ngày tới vài tuần Sau đó tan biến.

Các triệu chứng không không khác: Sốt trong đợt viêm cấp, thân nhiệt từ 38-40 độ C. Ở những nơi dịch căn bệnh lưu hành, sốt thấp khớp được nghi ngờ ở 90% người mắc căn bệnh có dấu hiệu sốt. Tình trạng sốt suy yếu đi trong vòng một tuần và hiếm khi lâu dần trên 4 tuần.

hậu quả

căn bệnh thấp tim có thể gây nên ra các hậu quả như:

Suy tim cấp hoặc rối loạn nhịp: trong thời kỳ căn bệnh cấp tính, người căn bệnh có thể sẽ mắc phải tác động do viêm cơ tim.

Viêm khớp: người mắc căn bệnh thường mắc phải đau đớn ở khớp nhiều và có thể kèm theo sưng nóng đỏ, may mắn, kiểu viêm khớp này thường không để lại di chứng nguy hiểm cho người căn bệnh, tuy nhiên người căn bệnh sẽ mắc phải sưng đau đớn, suy yếu tin cậy sống.

Tổn thương thần kinh: tổn thương hệ thống ngoại thần kinh gây nên dấu hiệu múa giật, múa vờn là những tác động tới não, tuy nhiên các tổn thương trên não đa số lại phục hồi được và không để lại di chứng.

Tổn thương van hai lá và van động mạch chủ có thể gây nên hở hoặc hẹp van: Tổn thương hẹp chủ đơn thuần ở người mắc căn bệnh thấp tim ít gặp. Hở van ba lá thường do cơ năng kèm với căn bệnh lý van hai lá.

Điều trị

Sau khi được chẩn đoán căn bệnh thấp tim, người căn bệnh nên điều trị đồng thời về triệu chứng, nguyên nhân phối hợp dự phòng thấp tim bởi những điều này mối liên quan chặt chẽ với nhau.

Người căn bệnh có thể được điều trị bằng thuốc thuốc như penicillin G đường tiêm hoặc penicillin V đường uống. Trong trường hợp người mắc căn bệnh dị ứng với penicillin, bác sĩ có thể thế thế bằng thuốc không không khác như erythromycin. Thuốc kháng viêm được chỉ định tùy theo tình trạng tổn thương của khớp và tim.

kết hợp với việc điều trị, việc kiểm soát căn bệnh dự phòng thấp khớp cấp rất quan trọng. Người căn bệnh nên được thăm xét nghiệm, trao đổi với bác sĩ về kế hoạch, thực hiện ngay từ thời kỳ cấp của căn bệnh.

Bác sĩ Ngọc khuyến nghị, khi mắc phải thấp tim, người mắc căn bệnh nên nghỉ ngơi tuyệt đối trong thời gian căn bệnh tiến triển, nên giữ ấm, ăn nhẹ. Với những người mắc căn bệnh không có triệu chứng viêm cơ tim, thời gian nghỉ ngơi nên từ 2-3 tuần, còn với người mắc căn bệnh có dấu hiệu viêm cơ tim thời gian nghỉ ngơi nên nâng lên, ít nhất là 4 tuần. Với người mắc căn bệnh có suy tim, nên nghỉ ngơi trong tầm 8 tuần cho tới khi các triệu chứng của suy tim được nâng cao dần. người mắc căn bệnh nên tham khảo hướng dẫn của bác sĩ về chế độ vận động phù hợp.

Phòng ngừa

Cho tới nay, căn bệnh thấp tim vẫn là gánh nặng cho người mắc căn bệnh, theo bác sĩ Ngọc để phòng căn bệnh, mỗi người nên: giữ môi trường sống sạch sẽ; vệ sinh răng miệng hằng ngày để tránh các căn bệnh về răng, viêm họng; giữ ấm vùng cổ, ngực, mũi họng trong mùa đông… Nếu mắc phải viêm họng, viêm amidan hoặc viêm xoang nên tới các địa điểm y tế để điều trị triệt để.

Ngoài ra, trẻ nhỏ và người trưởng thành nhất là người già nên tiêm chủng phòng các căn bệnh đường hô hấp. Với trẻ nhỏ từ 5-15 tuổi mắc phải viêm họng kèm đau đớn mỏi, sưng các khớp, tức ngực, hồi hộp và khó khăn thở, đau đớn vùng tim, có dấu hiệu không thông thường về thần kinh vận động nên cho trẻ tới các địa điểm y tế có chuyên khoa tim mạch để được xét nghiệm, điều trị sớm.

Bác sĩ Ngọc khuyến nghị, người căn bệnh tim mạch nên được theo dõi sức khỏe và thăm xét nghiệm định kỳ hàng năm, siêu âm tim kiểm tra, phát hiện sớm tổn thương, lập kế hoạch can thiệp, điều trị nếu nên thiết.

Hiện nay, căn bệnh thấp tim là nguyên nhân hàng đầu gây nên ra căn bệnh tim ở trẻ nhỏ và thanh niên dưới 40 tuổi sống ở các nước đang tiến triển. Vì vậy để tránh những tổn thương do căn bệnh gây nên ra, khi có dấu hiệu không thông thường, người căn bệnh nên tới ngay các địa điểm y tế để được thăm xét nghiệm và điều trị sớm.

Quỳnh Châu