Viêm gan B nhiễm và tiến triển thầm lặng, phải điều trị suốt đời; chuyên gia khuyến cáo nên tiêm chủng sớm để phòng chứng bệnh.
BS.CK1 Bạch Thị hàng đầu, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho rằng viêm gan B đang là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng tại Việt Nam. Phần đông người mắc chứng bệnh viêm gan B sinh trước năm 1998, do thời điểm đó Việt Nam chưa lấy tiêm chủng vaccine cho trẻ trong vòng một ngày sau sinh. Tuy nhiên hiện nhiều người dân chưa thực sự quan tâm phòng, chống chứng bệnh viêm gan B.
Ví dụ anh Nam, 30 tuổi (quận 8, TP HCM) đang điều trị viêm gan B bằng thuốc tại nhà tầm khoảng 5 năm nay. Năm 2017, anh Nam đột ngột gặp phải vàng da, vàng mắt, chán ăn, không dễ tiêu, mệt mỏi, sau đó được chẩn đoán mắc viêm gan B. Anh cho rằng chưa từng được tiêm và chưa nghĩ tới việc phải vaccine ngừa viêm gan B.
“Trong gia đình tôi không có tiền sử gặp phải chứng bệnh viêm gan B. tới giờ tôi vẫn không rõ vì sao mắc chứng bệnh”, anh nói.
Còn anh Trường (35 tuổi, ở Bình Thuận) mắc viêm gan B năm 2011. Trước đó, mẹ anh Trường mất do viêm gan B tác hại thành ung thư. Trường cho rằng phải điều trị viêm gan B suốt đời và gặp nhiều phiền toái khi mắc chứng bệnh. Hiện Trường lao động mối liên quan tới trồng và xuất khẩu thanh long, song hàng tháng phải tới địa điểm y tế chứng bệnh Nhiệt đới TP HCM thăm khám và lấy thuốc. Mỗi lần như vậy, anh phải thu xếp công việc, thời gian và phí.
“Trong nhiều năm, cơ thể không có một triệu chứng nào cho xuất hiện gặp phải chứng bệnh nên tôi sốc lắm và từng nghĩ sẽ không điều trị”, Trường cho rằng.
Tiêm vaccine là cách phòng ngừa viêm gan B hữu hiệu nhất. Ảnh: Minh Tâm
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chứng bệnh viêm gan B lưu hành cao ở khu vực châu Phi và châu Á Thái Bình Dương. WHO ước tính năm 2019 thế giới có hơn 290 triệu người mắc viêm gan B mạn tính, tầm khoảng 1,5 triệu ca mắc mới và tầm khoảng 820.000 ca tử vong mỗi năm do xơ gan và ung thư gan.
trong số đó, Việt Nam là nước thuộc khu vực lưu hành cao của virus viêm gan B. Thống kê của Bộ Y tế Việt Nam 2019, có tầm khoảng 7,8 triệu người Việt Nam gặp phải viêm gan B mạn tính và 1 triệu người gặp phải viêm gan C.
Theo địa điểm y tế Bạch Mai, viêm gan đã từng trở thành nguyên nhân đứng thứ 3 gây nên tử vong ở Việt Nam với gánh nặng chứng bệnh tật rất lớn. Khi gặp phải nhiễm virus viêm gan, người chứng bệnh có thể gặp phải tiến triển thành viêm gan cấp và suy gan, xơ gan, ung thư gan. chứng bệnh thường diễn biến thầm lặng, có tới 90% người nhiễm không biết về tình trạng nhiễm virus của hàng đầu mình, vì thế khi phát hiện ra thường đã từng ở thời kỳ muộn, điều trị không dễ khăn.
Bác sĩ hàng đầu cho rằng, tất cả lứa tuổi đều có thể nhiễm virus viêm gan B. Người nhiễm ở lứa tuổi càng trẻ thì nguy cơ gây nên viêm gan mạn tính hoặc ung thư gan sau này càng cao. Đặc biệt, có tới 80-90% trẻ sinh ra gặp phải nhiễm virus viêm gan B trong thời gian 1 năm đầu đời và 30-50% trẻ gặp phải nhiễm virus viêm gan B trước 6 tuổi sẽ có nguy cơ mắc viêm gan mạn tính sau này.
Việc điều trị người viêm gan cũng rất tốn kém. Ước tính, trung bình người nhiễm virus viêm gan B phải tiêu tốn tầm khoảng 60-200 triệu đồng tiền thuốc mỗi năm và thời gian điều trị quá lâu từ 1 tới 2 năm.
Trẻ sơ sinh có nguy cơ lây lan nhiễm khi sinh từ 10% tới 90% nếu mẹ gặp phải nhiễm viêm gan B. Đây là đường lây lan nhiễm nguy hiểm nhất. Nếu trẻ sơ sinh gặp phải lây lan nhiễm virus viêm gan B từ mẹ sẽ có nguy cơ trở thành chứng bệnh mạn tính là 90% và tầm khoảng 25% trong số đó sẽ có nguy cơ gặp phải ung thư gan và xơ gan.
Theo bác sĩ hàng đầu, cách tốt nhất để phòng ngừa viêm gan B là tiêm vaccine. Nếu mẹ không gặp phải viêm gan B, trẻ sinh ra cần thiết phải tiêm một mũi vaccine trong vòng một ngày sau khi sinh. Nếu có mẹ gặp phải nhiễm viêm gan B, ngoài một mũi vaccine ngừa viêm gan B như thông thường, trẻ cần thiết phải được tiêm kháng thể (huyết thanh) ngay trong vòng một ngày đầu sau sinh để trung hòa kháng nguyên lây lan truyền từ mẹ qua.
Người lớn trước khi tiêm ngừa, cần thiết phải xét nghiệm máu xem cơ thể đã từng có kháng thể thường hay chưa hoặc có đang nhiễm viêm gan B thường hay không. Hai xét nghiệm tối thiểu trước khi tiêm ngừa là HbsAg và AntiHBs. Nếu xét nghiệm máu chưa nhiễm virus (HBsAg âm tính) và chưa có kháng thể viêm gan B (AntiHBs âm tính) sẽ được khuyến cáo tiêm ngừa.
Vaccine phòng viêm gan B đã từng được ghi nhận an toàn và có hữu hiệu cao, có thể có trường hợp phản ứng nhẹ sau khi tiêm như: cảm giác đau đớn, đỏ hoặc sưng nhẹ tại chỗ tiêm, gặp ở tầm khoảng 15% người lớn, 5% trẻ nhỏ; sốt nhẹ gặp ở tầm khoảng 1-6%. Những phản ứng không không khác rất ít gặp như nổi ban, không dễ thở chiếm tỷ lệ tầm khoảng 1/600.000 liều.
Minh Tâm
* Tên nhân vật được thế đổi.
