Các chuyên gia cho rằng đề xuất tất cả người nhập cảnh tại cửa khẩu TP HCM khai báo y tế nhằm sàng lọc chứng bệnh đậu mùa khỉ là ít hữu hiệu, gây ra bất tiện cho người dân.
UBND TP HCM vừa kiến nghị Bộ Y tế cho khai báo y tế với tất cả người nhập cảnh tại cửa khẩu, nhằm phát hiện sớm trường hợp nghi ngờ mắc chứng bệnh đậu mùa khỉ để truy vết, xử lý, ngăn lây nhiễm lan trong cộng đồng. Biểu mẫu khai báo y tế dự kiến gồm các thông tin cá nhân và một vài vấn đề về sức khỏe như: có tiếp xúc người nghi mắc/mắc chứng bệnh đầu mùa khỉ trong 21 ngày qua? Có dấu hiệu sốt không? Có gặp phải nổi hạch, phát ban, nổi mụn nước, mụn mủ trên cơ thể?
Theo đại diện Sở Y tế TPHCM, việc nhận biết người mắc chứng bệnh đậu mùa khỉ tương đối không dễ dàng khăn (như nổi mụn nước – mủ kín trong cơ thể, ở cơ quan sinh dục…), do đó giám sát phát hiện sớm ca nghi hoặc mắc bằng khai báo y tế ở cửa khẩu rất quan trọng, cần phải thiết.
Hiện, Bộ Y tế chưa có phản hồi về đề nghị của TP HCM. Trước đó, khai báo y tế là một trong 5 cách phòng dịch được Bộ Y tế khuyến cáo rộng rãi, đồng thời cũng được nhiều quốc gia trên thế giới uống hơn hai năm qua để phòng chống Covid-19. tới ngày 27/4, Bộ Y tế dừng khai báo y tế với người nhập cảnh tại tất cả cửa khẩu trong bối cảnh ca nhiễm và tử vong do Covid có xu hướng giảm sút.
Phó giáo sư Đỗ Văn Dũng, Trưởng Khoa Y tế Công cộng, Đại học Y Dược TP HCM, cho rằng việc khai báo y tế khi nhập cảnh với đậu mùa khỉ đã từng được tiến hành ở một vài quốc gia. Ở khu vực Đông Nam Á, ít nhất có Singapore và Thái Lan đã từng thực hiện. Điều này cho xuất hiện yêu cầu này có tính khoa học nhất định. Tuy nhiên, theo ông Dũng, việc khai báo chỉ cho khách nhập cảnh tại địa bàn TP HCM sẽ cho kết quả thấp, với vì sao dấu hiệu đậu mùa khỉ thường ở chỗ kín nên việc khai báo ở khu vực nhập cảnh đòi hỏi phải tự giác.
“nguy cơ du khách đã từng không khai báo ở quốc gia mà phải phải khai báo tại cửa khẩu TPHCM là rất thấp. Kinh nghiệm cho xuất hiện việc khai báo Covid-19 ở sân bay đã từng tạo trải nghiệm không thoải mái cho người dân, có thể tác động phần nào tới du lịch và mở cửa”, phó giáo sư Dũng nói.
Cùng quan niệm, bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó chủ tịch thường trực Hội truyền nhiễm TP HCM, cho rằng nhiều nước có ca chứng bệnh cũng không uống khai báo y tế giám sát hành khách tại cửa khẩu. Đề xuất của TP HCM là chưa cần phải thiết vì hữu hiệu phòng dịch thấp, có thể thực hiện phiền du khách, tác động tới quá trình phục hồi, mở cửa. Việc khai báo y tế còn gây ra tốn kém, dễ ách tắc ở sân bay trong bối cảnh số số lượng chuyến bay ngày càng tăng.
Theo bác sĩ Khanh, triệu chứng đậu mùa khỉ đa kiểu, dù khai báo y tế cũng chưa chắc đã từng sàng lọc được nhiều. Nếu không may có ca chứng bệnh lọt vào cộng đồng cũng chưa thể gây ra lây nhiễm lan ồ ạt như Covid-19, vì chứng bệnh này không lây nhiễm qua không khí, chỉ truyền qua tiếp xúc trực tiếp da kề da. Trong khi cách phòng ngừa quan trọng hơn là tập trung phát hiện ca nhiễm ở các phòng thăm khám, trung tâm y tế.
Hành khách thực hiện thủ tục tại sân bay Tân Sơn Nhất. Ảnh: Quỳnh Trần
Các chuyên gia cho rằng cần phải tùy tình hình dịch chứng bệnh cụ thể để cân nhắc đưa ra giải pháp khoa học. Theo tiến sĩ, bác sĩ Lê Quốc Hùng, Trưởng Khoa chứng bệnh Nhiệt đới, trung tâm y tế Chợ Rẫy, Việt Nam có hệ thống kiểm soát chứng bệnh tật tương đối mạnh, do đó cần phải đưa ra cảnh báo khi nào uống cách phòng dịch một cách phù hợp, tránh vội vã.
“Khai báo y tế có khi chỉ là một việc nhỏ tuy nhiên lúc uống có thể gây ra xáo trộn, tác động tới vận động chung của xã hội”, ông Hùng nói và cho rằng thêm có thể đẩy mạnh vận động của từng địa phương, từng tổ dân phố, tuyên truyền cho người dân các khuyến cáo phòng chứng bệnh, cách phát hiện sớm các triệu chứng nghi ngờ để thăm thăm khám sớm tại khu vực y tế.
Phó giáo sư Dũng kiến nghị TP HCM chưa nên yêu cầu khai báo với du khách quốc tế mà đợi khi có yêu cầu về khai báo y tế trên toàn quốc thì thành phố mới thực hiện. Nếu cần phải phải khai báo, chỉ khai báo người từng tới vùng dịch đậu mùa khỉ. Tạo quy trình khai báo đơn giản nhất và quan trọng nhất là đưa đến URL (đường dẫn tới một trang của website) với QR code để khi du khách có triệu chứng nghi ngờ, họ có thể khai báo online và được điều trị phù hợp. vì sao chứng bệnh đậu mùa khỉ có thời gian ủ chứng bệnh khoảng tầm ba tuần và triệu chứng không điển hình lâu ngày tới một tuần trước khi phát ban.
Hiện, Việt Nam chưa ghi nhận ca nhiễm đậu mùa khỉ. Bộ Y tế khuyến cáo người có triệu chứng phát ban cấp tính không rõ nguyên nhân, kèm theo đau đớn đầu, sốt, nổi hạch, đau đớn cơ, đau đớn vùng eo lưng, suy nhược… cần phải chủ động liên hệ với khu vực y tế để được theo dõi, tư vấn sớm. Đồng thời, người nghi nhiễm cần phải chủ động tự cách ly, tránh quan hệ tình dục.
Tính tới 29/7, thế giới ghi nhận 21.148 ca mắc đậu mùa khỉ tại 78 quốc gia, 7 trường hợp tử vong. Theo CDC Mỹ, toàn bộ ca mắc đậu mùa khỉ nhẹ, một vài tự khôi phục, tỷ lệ tử vong chỉ 0,03%, thấp hơn so với Covid-19.
Lê Phương
