Tôi 32 tuổi, ăn uống lành mạnh, tập thể thao điều độ… nhưng mà lại mắc phải polyp đại tràng; có nên thiết phải cắt, liệu có nguy cơ ung thư không? (Ngọc Thanh, TP HCM)
Trả lời:
Do nguy cơ tiến triển thành ung thư đại tràng nên nếu có polyp thì người căn bệnh nên loại bỏ càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, tiểu phẫu này nên được thực hiện ở các địa điểm y tế có chuyên khoa chuyên sâu về tiêu hóa cùng hệ thống bác sĩ giàu kinh nghiệm để đạt được kết quả tốt, giữ gìn an toàn cho người căn bệnh.
tới nay, nguyên nhân chuẩn xác gây nên polyp đại tràng vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, sự phân chia và tiến triển tế bào nhiều hơn thường thì được xem là nguyên nhân hàng đầu. Polyp là kết quả của những thay thế đổi di truyền trong tế bào niêm mạc đại tràng tác động tới chu kỳ sống của tế bào thường thì.
Yếu tố này có sự liên quan tới một vài vấn đề như tuổi tác (lứa tuổi từ 40-50 trở lên); tiền sử gia đình (trong gia đình có người mắc phải polyp đại tràng hoặc ung thư đại tràng hoặc càng nhiều người trong gia đình mắc căn bệnh thì nguy cơ càng cao); hút thuốc và uống rượu quá mức; mắc một vài rối loạn di truyền (hội chứng Gardner, hội chứng Lynch, Polyposis vị thành niên…). Người béo phì, lười vận động và tiêu thụ nhiều hoạt chất béo; chủng tộc (người Mỹ gốc Phi) cũng có nguy cơ cao hơn.
Phần lớn người mắc phải polyp đại tràng không có triệu chứng rõ rệt cho tới khi thăm thăm khám bác sĩ. triệu chứng của polyp đại tràng cũng khiến cho nhiều người nhầm lẫn với các vấn đề tiêu hóa không không khác như trĩ, rách hậu môn, có sự liên quan tới thực phẩm, thuốc hoặc thực phẩm tác dụng đang sử dụng… Do đó, để suy giảm nguy cơ bỏ qua căn bệnh, tất cả người nên đi kiểm tra sức khỏe càng sớm càng tốt nếu mắc phải ra máu trực tràng, phân có màu thất thường (phân chuyển màu đen hoặc xuất hiện các tơ máu), thay thế đổi thói quen đi tiêu (táo bón hoặc tiêu chảy lâu dần thất thường và không có dấu hiệu thuyên suy giảm), đau đớn bụng (đau đớn quặn), thiếu máu (gây nên cảm giác mệt mỏi, không dễ dàng thở).
Bác sĩ Tùng (đứng giữa) đang thực hiện nội soi dạ dày cho người căn bệnh. Ảnh: địa điểm y tế mang đến
Sau khi phát hiện có polyp đại tràng thông qua các giải pháp chẩn đoán, bác sĩ sẽ lựa chọn lựa một trong số các giải pháp để cắt polyp đại tràng. Các giải pháp như cắt polyp trong khi nội soi (trong lúc nội soi đại tràng, bác sĩ sẽ sử dụng kẹp hoặc thòng lọng (snare) để cắt polyp), tiểu phẫu xâm lấn tối thiểu (khi polyp đại tràng quá lớn thường hay không thể loại bỏ an toàn trong lúc nội soi), xóa bỏ đại tràng (người căn bệnh có tình trạng di truyền như polyposis tuyến gia đình thì có thể xóa bỏ một phần hoặc toàn bộ đại tràng).
Sau khi được xóa bỏ, các loại polyp đại tràng sẽ được gửi đi tiến hành xét nghiệm mô căn bệnh học, phân tích mẫu mô phản hồi tình trạng nghịch sản của polyp và bờ cắt có còn tế bào u thường hay không.
Khi từng có polyp đại tràng, nguy cơ sau này người căn bệnh cũng gặp thêm polyp. Trong quá trình điều trị, người căn bệnh sẽ được tư vấn thực hiện thêm các xét nghiệm sàng lọc sau khi cắt polyp đại tràng. Thời điểm và tần suất tiến hành xét nghiệm dựa trên số số lượng, kích thước và kết quả phân tích phối hợp thêm các yếu tố nguy cơ không không khác.
Khi có một hoặc hai u tuyến nhỏ, người căn bệnh nên xét nghiệm sau 5-10 năm; có ba hoặc bốn u tuyến (xét nghiệm sau 3-5 năm); có 5-10 u tuyến, kích thước u tuyến lớn hơn 10 mm hoặc một vài loại u tuyến nhất định (xét nghiệm trong 3 năm); có hơn 10 polyp u tuyến hoặc một u bướu kích thước lớn thường hay u tuyến nên phải xóa bỏ từng phần (xét nghiệm lại trong vòng 6 tháng tới một năm).
TS.BS Phạm Hữu Tùng
Phó giám đốc Trung tâm Nội soi và tiểu phẫu nội soi tiêu hóa, địa điểm y tế Đa khoa Tâm Anh TP HCM
