Công thức máu WBC (thuật ngữ đúng chuyên môn là công thức bạch cầu) là một xét nghiệm để nghiên cứu các tế bào bạch cầu trong cơ thể. Các tế bào bạch cầu này giữ một vai trò quan trọng giúp cho bác sĩ nhận xét tình trạng sức khỏe của người chứng bệnh, từ đó đưa ra chẩn đoán về những chứng bệnh lý mối liên quan.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi TS.BS Nguyễn Quốc Thành – Trưởng Đơn vị huyết học lâm sàng, Khoa Nội Tổng hợp, trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM.
Vậy công thức máu WBC là sao thường công thức bạch cầu là sao? Bạch cầu trong máu là sao? Xét nghiệm công thức bạch cầu để nhằm mục tiêu gì?
Công thức máu WBC là sao?
Công thức máu WBC thường công thức bạch cầu là chỉ số được dùng để đếm số số lượng tế bào bạch cầu (bạch cầu – White Blood Cell) hiện có trong máu. Bạch cầu là một phần quan trọng của hệ thống miễn dịch, giúp cho cơ thể ngăn ngừa virus, vi khuẩn, các dưỡng chất gây ra ra tình trạng viêm nhiễm. Thông thường, công thức bạch cầu được xác định khi tiến hành xét nghiệm máu. WBC trong máu được biểu thị dưới kiểu số số lượng tuyệt đối hoặc tỉ lệ phần trăm của những loại tế bào bạch cầu không không khác nhau trong máu.
Công thức máu WBC có thể mang đến những thông tin quan trọng về tình trạng miễn dịch cũng như sự xuất hiện của bất kỳ vấn đề bất lợi nào mối liên quan tới bạch cầu. Lúc thường thì, những thành phần WBC trong công thức máu có tỷ lệ phân bố nhất định. Các sự thay thế đổi trong công thức bạch cầu có thể chỉ ra những vấn đề sức khỏe, ví dụ như chứng bệnh máu ác tính, tình trạng viêm nhiễm…
Công thức máu WBC dùng để đo cái gì?
Công thức bạch cầu được dùng để đo số số lượng tế bào bạch cầu (bạch cầu) trong máu. Công thức máu WBC mang tới thông tin về số số lượng cũng như cấu trúc của những tế bào bạch cầu trong mẫu máu được xét nghiệm. Thông qua việc thực hiện phân tích WBC trong máu, bác sĩ có thể nhận xét được sự hiện diện của các loại tế bào bạch cầu thông thường cũng như tế bào bạch cầu không thông thường.
Các loại bạch cầu thường gặp
một vài loại bạch cầu thường gặp gồm:
1. Neutrophils
Neutrophils (bạch cầu đa nhân trung tính) chiếm gần một nửa trong tổng số lượng bạch cầu. Đây là các tế bào đầu tiên của hệ miễn dịch phản ứng lại với “kẻ xâm nhập” ví dụ như vi khuẩn, virus. Với vai trò là loại tế bào phản ứng đầu tiên với “kẻ xâm nhập”, Neutrophils cũng gửi tín hiệu để cảnh báo, huy động những loại tế bào không không khác trong hệ miễn dịch tới giúp cho đỡ. Neutrophils chỉ sống trong tầm khoảng 8 giờ nhắc từ lúc được phóng thích từ tủy xương.
Trong cơ thể có tầm khoảng 100 tỷ tế bào bạch cầu đa nhân trung tính được tạo ra mỗi ngày.
2. Lymphocytes
Lymphocytes (tế bào lympho) có hai kiểu là lympho T và lympho B. Không không khác như các bạch cầu không không khác mang đến nguy cơ miễn dịch chung (không đặc hiệu), tế bào B và tế bào T đảm nhận những vai trò cụ thể không không khác nhau.
Lympho B giữ vai trò chủ yếu trong miễn dịch dịch thể thông qua cách sản xuất kháng thể để “ghi nhớ” những tác nhân gây ra chứng bệnh. Những kháng thể này luôn ở trong tư thế sẵn sàng khi cơ thể tái tiếp xúc với nguồn chứng bệnh những lần sau đó.
Lympho T có thể nhận diện “kẻ xâm nhập” cũng như tiến hành tiêu diệt chúng. Các tế bào lympho T “nhớ” lại có thể ghi nhớ những “kẻ xâm nhập” sau khi cơ thể mắc phải nhiễm trùng và nhanh chóng phản ứng nếu “kẻ xâm nhập” xuất hiện trở lại.
3. Monocytes
Monocytes (bạch cầu mono/bạch cầu đơn nhân) chiếm 5 – 12% trong tổng số lượng bạch cầu. Các tế bào monocyte có vai trò thực bào để dọn dẹp những tế bào chết trong cơ thể.
4. Eosinophils
Eosinophils (bạch cầu ái toan) tham gia vào hệ miễn dịch, giúp cho cơ thể ngăn ngừa tình trạng nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng (ví dụ như giun sán).
Eosinophils được biết tới nhiều hơn trong việc gây ra ra các phản ứng dị ứng. Bạch cầu ái toan có thể vận động quá mức trong việc tạo ra phản ứng miễn dịch nhằm ngăn ngừa các thứ vô hại. ví dụ như Eosinophils có thể nhầm phấn hoa với tác nhân lạ, gây ra ra các triệu chứng dị ứng theo mùa. Tình trạng gia tăng bạch cầu ái toan có thể dẫn tới những triệu chứng như sốt, ra mồ hôi buổi đêm, mệt mỏi, sụt cân.
Eosinophils chiếm tầm khoảng 5% trong tổng số số lượng bạch cầu.
5. Basophils
Basophils (bạch cầu ái kiềm) chiếm tầm khoảng 1% trong tổng số số lượng bạch cầu. Những tế bào bạch cầu ái kiềm là một phần trong phản ứng miễn dịch cơ bản, phản ứng lại với các sinh vật có thể gây ra chứng bệnh, đồng thời có mối liên quan tới căn chứng bệnh hen suyễn. Basophils khi mắc phải kích thích sẽ phóng thích histamin cùng các hóa dưỡng chất trung gian không không khác, dẫn tới phản ứng viêm, có thể tiến hành co thắt đường thở.
Yếu tố tác động tới số số lượng bạch cầu
Những yếu tố có thể tác động tới số số lượng bạch cầu trong công thức máu WBC gồm:
- Khi có tình trạng nhiễm trùng do virus, vi khuẩn, ký sinh trùng, nấm hoặc tình trạng viêm xảy ra, hệ thống miễn dịch sản xuất thêm tế bào bạch cầu tiến hành số số lượng bạch cầu cao hơn mức thường thì.
- Những căn chứng bệnh về máu như suy tủy, bạch cầu cấp, chứng bệnh Hodgkin Lymphoma… có thể tiến hành thay thế đổi số số lượng bạch cầu trong máu.
- Các chứng bệnh tự miễn như lupus, viêm khớp kiểu thấp, chứng bệnh Crohn có thể tác động tới số số lượng bạch cầu.
- Một vài loại thuốc chống viêm không steroid (NSAIDS), thuốc chống ung thư, thuốc chống dị ứng… hoặc những liệu pháp chữa trị trị bằng hóa dưỡng chất có thể tác động tới số số lượng bạch cầu.
- Những vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo âu… có thể tác động tới hệ miễn dịch, tiến hành cho tình trạng sản sinh bạch cầu thay thế đổi.
- lứa tuổi càng cao thì số số lượng bạch cầu sẽ suy nhược và trở nên thấp dần.
Xét nghiệm công thức máu WBC
Xét nghiệm công thức bạch cầu (đếm số số lượng bạch cầu) thường là một phần của xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC). Bác sĩ có thể chỉ định cho người chứng bệnh tiến hành xét nghiệm công thức máu WBC để chẩn đoán những tình trạng như: viêm, nhiễm trùng, dị ứng, ung thư máu (ung thư hạch, chứng bệnh bạch cầu…). Người chứng bệnh có thể được bác sĩ chỉ định tiến hành xét nghiệm số số lượng bạch cầu khi gặp những dấu hiệu thất thường như:
- Chóng mặt buồn nôn, cơ thể mệt mỏi nếu để lâu.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân.
- Xuất hiện dấu bầm tím trên tay, chân, toàn thân chưa rõ nguyên nhân.
- Biếng ăn, ăn không ngon miệng…
Để thực hiện xét nghiệm công thức máu WBC, bác sĩ/điều dưỡng sẽ tiến hành lấy mẫu máu của người chứng bệnh. Kết quả xét nghiệm thường được thông báo ngay trong ngày, vì đây là kỹ thuật xét nghiệm không quá phức tạp. Bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán, tư vấn cho người chứng bệnh thông qua kết quả xét nghiệm.
Đọc kết quả xét nghiệm công thức máu WBC
Cách đọc kết quả xét nghiệm số số lượng bạch cầu như sau:
1. Chỉ số xét nghiệm công thức máu WBC thường thì
Chỉ số xét nghiệm công thức máu WBC thường thì là kết quả nằm trong phạm vi được thiết lập thông qua việc thực hiện xét nghiệm cho nam giới, nữ giới, trẻ nhỏ ở các lứa tuổi. Mặc dù có thể trích dẫn những giá trị chung tuy nhiên phạm vi chuẩn xác có xu hướng không không khác nhau giữa các quốc gia, phòng thí nghiệm.
Với nam giới, số số lượng bạch cầu thường thì ở mức từ 5,000 – 10,000 tế bào bạch cầu trên mỗi μl máu (1). Với phụ nữ, chỉ số WBC trong máu nằm trong tầm khoảng 4,500 – 11,000 tế bào bạch cầu trên mỗi μl máu và trẻ nhỏ là từ 5,000 – 10,000 tế bào bạch cầu trên mỗi μl máu.
Thế tuy nhiên, không phải tất cả các nguồn thông tin đều phân biệt giá trị giữa nam và nữ. Trong những nguồn thông tin này, giá trị cho tất cả mọi người có xu hướng nằm trong tầm khoảng 4,000 – 4,500 tới 10,000 – 11,000 tế bào bạch cầu trên mỗi μl máu.
2. Chỉ số xét nghiệm số số lượng bạch cầu suy nhược
Ngưỡng bạch cầu thấp (suy nhược bạch cầu) không không khác nhau giữa các cá nhân và trường hợp cụ thể. tuy nhiên số số lượng bạch cầu thường được xem là thấp khi < 4,000 tế bào bạch cầu trên mỗi μl máu (ở người trưởng thành) (3). Số số lượng bạch cầu thấp có thể là do những vấn đề sau đây:
- Nhiễm vi khuẩn/virus.
- công dụng tủy xương sụt suy nhược.
- Ung thư.
- Rối loạn tự miễn dịch gồm HIV/AIDS và viêm khớp kiểu thấp.
- Lupus.
- chứng bệnh bạch cầu.
- chứng bệnh lao.
- chữa trị trị ung thư bằng hóa trị, xạ trị cũng như những loại thuốc không không khác.
- Suy tuỷ xương…
Số số lượng bạch cầu thấp có thể dẫn tới những triệu chứng như nhức đầu, ớn lạnh, sốt, đau đớn tức cơ thể.
3. Tăng bạch cầu
Mặc dù có sự không không khác nhau giữa các cá nhân, tuy nhiên số số lượng bạch cầu được xem là cao (tăng bạch cầu) khi nằm trong ngưỡng > 11,000 tế bào bạch cầu trên mỗi μl máu (ở người trưởng thành). Bạch cầu tăng có thể mối liên quan tới những vấn đề như:
- Nhiễm trùng.
- Do thuốc.
- Do viêm, do rối loạn tự miễn, ví dụ như viêm khớp kiểu thấp.
- chứng bệnh bạch cầu.
- chứng bệnh lao.
- Dị ứng.
- chứng bệnh ho gà.
- chứng bệnh xơ tủy.
- Hút thuốc lá…
Trong tất cả các trường hợp, không có triệu chứng cụ thể nào mối liên quan tới sự tăng cao của số số lượng bạch cầu, dù những triệu chứng mối liên quan tới chứng bệnh lý tiềm ẩn có thể xuất hiện. Thế tuy nhiên trong các trường hợp đặc biệt, ví dụ như tăng bạch cầu do một vấn đề tác động tới tủy xương, những triệu chứng mối liên quan trực tiếp với sự tăng cao của số số lượng bạch cầu có thể xảy ra.
Lưu ý thêm, số số lượng bạch cầu thường tăng cao khi mang thai, với giới hạn dưới của phạm vi tham chiếu là tầm khoảng 6,000 tế bào bạch cầu trên mỗi μl máu và giới hạn trên là tầm khoảng 17,000 tế bào bạch cầu trên mỗi μl máu. Trong quá trình sinh nở và ở những giờ tiếp theo, chỉ số WBC trong công thức máu có thể dao động từ 9,000 – 25,000 tế bào bạch cầu trên mỗi μl máu. Thông thường, số số lượng bạch cầu sẽ quay về mức thường thì trong tầm khoảng 4 tuần sau sinh.
Những lưu ý trước khi xét nghiệm công thức máu WBC
Người chứng bệnh cần phải lưu ý những vấn đề dưới đây trước khi tiến hành xét nghiệm công thức máu WBC để nhận được kết quả chuẩn xác:
- Không dùng thuốc. Nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc nào để chữa trị chứng bệnh thì không nên uống thuốc trước khi tiến hành xét nghiệm công thức máu WBC. Nếu đã từng dùng thuốc, tốt nhất người chứng bệnh nên thông báo cho bác sĩ biết để có hướng xử trí phù hợp. Vì một vài loại thuốc chứa thành phần tác động tới máu, tiến hành cho kết quả xét nghiệm mắc phải sai lệch.
- Không nên ăn trong 8 – 12 tiếng trước lúc lấy mẫu máu. tốt nhất, người chứng bệnh nên đi thăm khám, tiến hành xét nghiệm số số lượng bạch cầu vào buổi sáng (thời điểm chưa ăn gì sau một đêm ngủ). Điều này giúp cho kết quả xét nghiệm thể hiện rõ rệt, chuẩn xác về chỉ số bạch cầu cũng như tình trạng sức khỏe của người chứng bệnh.
- Không dùng dưỡng chất kích thích. Người chứng bệnh tuyệt đối không được sử dụng dưỡng chất kích thích, rượu bia, cà phê, thuốc lá trước khi lấy mẫu xét nghiệm công thức máu WBC. Tất cả các dưỡng chất này đều có thể tiến hành cho kết quả xét nghiệm mắc phải sai lệch.
Cách hỗ trợ giữ chỉ số bạch cầu thường thì
Mỗi người có thể lấy những phương pháp dưới đây để giữ chỉ số WBC trong xét nghiệm máu trong tầm khoảng thường thì:
- lấy menu uống cân đối, đủ số lượng protein, tiêu thụ các loại trái cây, rau xanh tươi, dung nạp kẽm, sắt, vitamin… để hỗ trợ nâng cao sức khỏe miễn dịch.
- Tránh tiếp xúc với thuốc lá, rượu bia, hóa dưỡng chất độc hại, dưỡng chất gây ra nghiện, dưỡng chất kích thích…
- Rèn luyện thể dưỡng chất liên tục để giúp cho giữ, nâng cao sức khỏe, tăng cường hệ thống miễn dịch.
- Hạn chế stress nếu để lâu để tránh tiến hành tác động tiêu cực tới hệ thống miễn dịch. Mỗi người có thể chủ động thực hiện suy nhược stress bằng cách tham gia những vận động thư giãn, ví dụ như thiền, yoga, nghe nhạc…
- Tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ về việc sử dụng thuốc để tránh tiến hành chỉ số bạch cầu thay thế đổi.
- tiến hành xét nghiệm máu định kỳ để kiểm tra số số lượng bạch cầu nhằm sớm phát hiện, chữa trị trị những chứng bệnh lý, vấn đề thất thường (nếu có).
Nên xét nghiệm số số lượng bạch cầu ở đâu uy tín?
Hiện có nhiều khu vực y tế mang đến dịch vụ xét nghiệm số số lượng bạch cầu. Để nhận kết quả xét nghiệm chuẩn xác, nhanh chóng, người chứng bệnh nên thực hiện hình thức xét nghiệm công thức máu WBC ở khu vực y tế uy tín.
Hệ thống trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh trang mắc phải nhiều máy móc xét nghiệm tiên tiến, tân tiến phục vụ tốt cho quá trình tiến hành xét nghiệm đếm số số lượng bạch cầu. Quy trình xét nghiệm tiếp diễn chuyên nghiệp, an toàn, mang tới cho người chứng bệnh trải nghiệm dịch vụ tốt, tốt nhất.
Đơn vị Huyết học lâm sàng, Khoa Nội tổng hợp, trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh chuyên thăm khám và điều trị tốt nhất các chứng bệnh về máu từ đơn giản tới nguy hiểm. Người chứng bệnh có thể đặt lịch hẹn thăm khám trước thông qua hotline: 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội) hoặc 028 7102 6789 – 093 180 6858 (TP.HCM).
thắc mắc thường gặp
một vài thắc mắc thường gặp về bạch cầu gồm có:
1. Số số lượng bạch cầu cao có nguy hiểm không?
Bạch cầu tăng cao có thể là dấu hiệu của một vài căn chứng bệnh như chứng bệnh bạch cầu dòng tủy mạn tính, chứng bệnh bạch cầu cấp… Các chứng bệnh lý này có thể gây ra ra những vấn đề bất lợi về máu, tác động nghiêm trọng tới sức khỏe của người chứng bệnh.
2. Tại sao bạch cầu trong máu quan trọng trong chẩn đoán chứng bệnh?
Xét nghiệm số số lượng bạch cầu là một trong những hình thức xét nghiệm quan trọng hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán chứng bệnh lý. Kết quả xét nghiệm số số lượng bạch cầu giúp cho bác sĩ hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe của người chứng bệnh, từ đó đưa ra phương pháp chữa trị trị phù hợp.
Tế bào bạch cầu đảm nhận vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch, giúp cho cơ thể được giữ an toàn khỏi những tác nhân gây ra chứng bệnh, ví dụ như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng, nấm (2). Khi một người mắc phải nhiễm trùng, cơ thể sẽ phản ứng thông qua cách sản sinh nhiều tế bào bạch cầu hơn.
Thế nên, một trong những vai trò quan trọng của hình thức xét nghiệm công thức máu WBC là đếm số số lượng bạch cầu hiện có trong máu. Số số lượng bạch cầu cao hơn định mức thường thì có thể là dấu hiệu cảnh báo một vài vấn đề sức khỏe, ví dụ như chứng bệnh máu ác tính, viêm nhiễm… Số số lượng bạch cầu thấp hơn định mức thường thì có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng thận hư, suy suy nhược miễn dịch…
3. Những chứng bệnh nào có thể dẫn tới suy nhược bạch cầu?
Dưới đây là một vài chứng bệnh lý và tình trạng thường gặp có thể tiến hành suy nhược bạch cầu trong xét nghiệm công thức máu WBC:
- Nhiễm trùng: Những chứng bệnh lý nhiễm trùng là một trong những nguyên nhân chủ yếu yếu gây ra ra tình trạng suy nhược bạch cầu, gồm cả nhiễm trùng virus, nhiễm trùng vi khuẩn, nhiễm trùng nấm.
- chứng bệnh tự miễn: Những căn chứng bệnh tự miễn như chứng bệnh lupus, viêm khớp, chứng bệnh Lymphoma Hodgkin có thể tiến hành suy nhược số lượng bạch cầu. Trong những trường hợp này, hệ thống miễn dịch xâm nhập nhầm vào các tế bào bạch cầu, tiến hành cho số số lượng bạch cầu sụt suy nhược.
- chứng bệnh xương mềm: chứng bệnh xương mềm (co thắt cơ) mối liên quan tới hệ thống cơ, thần kinh, có thể dẫn tới tình trạng suy nhược bạch cầu.
- một vài loại chứng bệnh về máu: Các chứng bệnh lý về hệ thống bạch huyết, suy tuỷ, chứng bệnh suy nhược tiểu cầu… có thể tiến hành cho bạch cầu sụt suy nhược.
- Hóa trị và thuốc chống virus: Một vài loại thuốc giúp cho chống virus hoặc hóa trị được dùng trong việc chữa trị trị ung thư có thể tác động tới quá trình tạo ra và giữ bạch cầu, tiến hành suy nhược số số lượng bạch cầu.
Để đặt lịch thăm thăm khám, điều trị chứng bệnh tại Hệ thống trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG trung tâm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Tóm lại, số số lượng bạch cầu là chỉ số quan trọng, góp phần giúp cho bác sĩ chẩn đoán nhiều chứng bệnh lý, từ đó có thể đề ra phương hướng chữa trị trị tốt nhất. Người chứng bệnh nên thực hiện xét nghiệm công thức máu WBC ở khu vực y tế uy tín để nhận được kết quả chuẩn xác, nhanh chóng.
