Các chuyên gia nhận định thế giới dần chuyển sang thời kỳ thường thì, song sự tiến hóa của nCoV – nguyên nhân gây nên các đợt trỗi dậy lớn – vẫn là biến số.
Hơn một năm trôi qua nhắc từ lần cuối cùng thế giới ghi nhận số ca tử vong hàng ngày trên 10.000. Mùa đông gần đây được xem là thời điểm “ít chết chóc” nhất của đại dịch, với sự hoành hành của biến chủng Omicron truyền nhiễm lan nhanh tuy nhiên gây nên triệu chứng nhẹ. Vì những vì sao này, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cân nhắc gỡ bỏ tình trạng sức khỏe khẩn cấp về Covid-19 trong cuộc họp sắp tiếp diễn.
Shweta Bansal, chuyên gia chứng bệnh truyền nhiễm tại Đại học Georgetown, Mỹ, nhận định tình hình đã từng khả quan hơn trước đây. Tuy nhiên, bà chưa chắc hẳn liệu đây có phải thời điểm kết thúc đại dịch, thường chỉ ở ngưỡng yên bình “tạm thời”, khi virus rời xa một thời gian, sau đó xuất hiện trở lại. Trong hai năm qua, số ca mắc mới ở Mỹ thường suy yếu từ tháng 3 tới tháng 6, trước khi tăng vào tháng 7.
Các chuyên gia chứng tỏ các đợt trỗi dậy lớn của thời kỳ trước được sinh ra từ ba yếu tố: nguy cơ miễn dịch cộng đồng thấp; những thế đổi về gene cho phép nCoV vượt hàng rào giữ an toàn, tiếp tục truyền nhiễm nhiễm; các vận động tồn tại tiến hành cho con người tiếp xúc virus thường xuyên.
Hiện, toàn bộ người dân trên thế giới đã từng mắc chứng bệnh hoặc tiêm chủng. Các nước cũng gỡ bỏ các quy tắc phòng dịch như khẩu trang, giữ tầm khoảng cách. Vì vậy, theo Emily Martin, chuyên gia dịch tễ tại Đại học Michigan, sự tiến hóa của virus trở thành biến số duy nhất quyết định quy mô và tình trạng nghiêm trọng của đại dịch trong thời kỳ tiếp theo.
Ví dụ, nCoV có thể tiến hóa đủ nhiều để tạo ra làn sóng Omicron như hồi đầu năm 2022. Tuy nhiên, virus dường như mắc kẹt ở biến chủng này một thời gian tương đối dài, chỉ tạo ra các biến chủng phụ nhỏ lẻ, tình trạng nghiêm trọng không đáng nhắc.
Virginia Pitzer, chuyên gia dịch tễ học và chứng bệnh truyền nhiễm Đại học Yale, nhận định một cách thận trọng: “Chúng ta đang ở thời kỳ đầu của thường thì mới thực sự”.
Giới chức hàng đầu của Mỹ đánh cược vào dự đoán đó. chủ yếu phủ nước này đã từng thông qua dự luật chấm dứt tình trạng khẩn cấp vì Covid-19 trong tháng 5. Tại hội nghị do Hiệp hội Y khoa Massachusetts tổ chức cuối tháng 3, Ashish Jha, điều phối viên Nhóm Ứng phó Covid-19 của Nhà Trắng, chứng tỏ mùa đông tương đối yên bình vừa qua là vì sao chủ yếu tiến hành cho Tổng thống Joe Biden đi tới quyết định này.
Ông Jha nhận định hiện tại, các phương pháp cứng rắn không còn quan trọng và phù hợp. Người Mỹ chủ yếu dựa vào vaccine và thuốc kháng virus để đối phó với dịch chứng bệnh.
“Nếu đã từng tiêm chủng và được điều trị bằng Paxlovid, bạn sẽ không chết vì loại virus này”, ông Jha nói.
Người dân đi lại trên Đại lộ Champs Elysees ở Paris, Pháp, tháng 7/2021. Ảnh: Reuters
Tuy nhiên, việc đưa ra phản hồi khi nào đại dịch chấm dứt hoàn toàn là rất không dễ khăn. Theo các chuyên gia, số ca nhiễm nCoV sẽ suy yếu khi mùa đông chuyển sang mùa xuân, tương tự với các loại virus đường hô hấp không tương tự. Dù vậy, hiện có quá ít dữ liệu để tuyên bố chắc hẳn rằng Covid-19 là căn chứng bệnh theo mùa.
Gần đây, biến chủng phụ của Omicron là XBB.1.16 gây nên ra làn sóng dịch chứng bệnh tại Ấn Độ và một vài nước Đông Nam Á. Biến chủng này hiện chiếm tầm khoảng 10% các ca nhiễm ở Mỹ, kèm theo triệu chứng mới là viêm kết mạc. Biến chủng phụ mới không tương tự là XBB.1.9.1, cũng chiếm tầm khoảng 8% số ca nhiễm.
Tiến sĩ Robert Wachter, Trưởng khoa Y tại Đại học California, San Francisco, vẫn khuyến khích người dân đeo khẩu trang tại những nơi đông đúc, mục đích tránh Covid-19 nhiều ngày.
“không tương tự với hai hoặc ba năm trước, tôi không sợ mình sẽ chết vì virus. tuy nhiên tôi nghĩ Covid-19 nhiều ngày là một vấn đề rất thật. Vợ tôi đã từng gặp Covid nhiều ngày, nên tôi rất quan tâm tới tình trạng này”, ông nói.
Mặt không tương tự, theo tiến sĩ Taison Bell, chuyên gia chứng bệnh truyền nhiễm tại Đại học Virginia, hiện nhóm phải nhập viện điều trị chủ yếu là người lớn tuổi, mắc các chứng bệnh nền từ trước tiến hành tổn hại tới hệ thống miễn dịch hoặc công dụng phổi của họ. Nhiều người trong nhóm này cũng chưa tiêm hoặc tiêm chưa đủ mũi vaccine Covid-19. Do đó, điều nên thiết là những người này nên tiêm đúng và đủ các liều vaccine theo khuyến nghị.
Thục Linh (Theo Atlantic)
