Theo thống kê của GLOBOCAN năm 2022, trên thế giới có tầm khoảng 1.142.286 ca mới mắc và 538.167 ca tử vong do ung thư đại tràng. Tại Việt Nam, ung thư đại tràng đứng thứ 4 trong những loại ung thư thường gặp. Vậy ung thư đại tràng di căn là như nào? chứng bệnh có dấu hiệu như thế nào? Bác sĩ chẩn đoán và điều trị ung thư này bằng cách nào? Bài viết dưới đây, BS.CKI.Nguyễn Chí Thanh, khoa Ung Bướu, địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM giải đáp thắc mắc về ung thư đại tràng di căn và một vài cách phòng ngừa cho người chứng bệnh.
Ung thư đại tràng di căn là như nào?
Ung thư đại tràng di căn là chứng bệnh ung thư ở thời kỳ cuối (thường còn gọi di căn xa thường thời kỳ IV), xảy ra khi tế bào ung thư đã từng lây truyền lan tới các hạch bạch huyết lân cận (không phải hạch vùng) hoặc tới các cơ quan không tương tự như gan, phổi,… (1)
Việc lựa chọn lựa phương pháp điều trị sẽ tùy thuộc vào một vài yếu tố gồm tình trạng lan rộng của u bướu, tổng trạng sức khỏe, tình trạng dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt, đời sống tinh thần và nguyện vọng của người chứng bệnh. (2)
Ung thư đại tràng di căn tiến triển như thế nào?
Ung thư đại tràng di căn khi các tế bào ung thư ở đại tràng tiến triển, lan tới các cơ quan không tương tự trong cơ thể. Sau khi ung thư di căn tới cơ quan không tương tự sẽ sinh ra u bướu thứ phát.
Từ u bướu nguyên phát ở đại tràng, tế bào ung thư sẽ có thể di căn tới nhiều cơ quan không tương tự như gan, xương, hạch bạch huyết, phổi, não, … thông qua: (3)
- Hệ thống hạch bạch huyết: đây là yếu tố ung thư di căn phổ quát nhất. Tế bào ung thư sẽ tăng sinh trực tiếp dọc theo đường bạch huyết hoặc di chuyển theo đường bạch huyết.
- Hệ thống tĩnh mạch: tế bào ung thư theo dòng máu di chuyển tới các cơ quan như gan, não, phổi,…
Dấu hiệu ung thư đại tràng di căn
Ung thư đại tràng có nhiều nguy cơ gây ra ra triệu chứng ở thời kỳ di căn xa, khi ung thư đã từng tiến triển hoặc lan rộng. Các triệu chứng đó, gồm có:
- thay thế đổi thói quen đi đi cầu: ví như táo bón, tiêu chảy hoặc phân hẹp, lâu ngày hơn một vài ngày.
- Mệt mỏi.
- thấy máu màu đỏ tươi ở trực tràng.
- Phân có lẫn máu, có thể thực hiện cho phân có màu hạt dẻ hoặc đen.
- Cảm giác co thắt ở bụng hoặc đau đớn bụng.
- suy nhược cân không thể giải thích được.
- Thiếu máu.
Ngoài ra, triệu chứng ung thư đại tràng di căn còn phụ thuộc vào nơi các cơ quan ung thư đã từng di căn tới và kích thước của u bướu di căn. một vài triệu chứng có thể nhắc tới như:
- Vàng da, kết mạc mắt vàng; hoặc bụng to, chướng (di căn tới gan).
- đau đớn và dễ gãy xương (di căn tới xương).
- không dễ dàng thở (di căn tới phổi).
- Nhức đầu, chóng mặt hoặc co giật (di căn lên não).
Tuy nhiên, triệu chứng này có thể tương tự với các chứng bệnh không tương tự như hội chứng kích thích ruột, nhiễm trùng đường ruột,… Vì vậy, người chứng bệnh nếu có triệu chứng thất thường ở bụng hoặc thay thế đổi thói quen khi đi đi cầu hãy tới gặp bác sĩ để được kiểm tra và kiểm tra sớm.
Ung thư đại tràng thường di căn tới đâu?
một vài cơ quan ung thư đại tràng thường di căn tới, có thể gồm có: (4)
- Di căn gan: cơ quan này ung thư đại tràng thường di căn tới nhất. Các tế bào ung thư có thể dễ thực hiện di chuyển qua hệ tuần hoàn tới gan và sinh ra u bướu thứ phát tại đây.
- Di căn phổi: cơ quan này có số số lượng tĩnh mạch nhiều, phân bố dày đặc tạo điều kiện cho tế bào ung thư di căn, từ đó sinh ra u bướu thứ phát.
- Di căn não: ung thư đại tràng di căn não thường rất ít gặp, chỉ chiếm số ít trong tổng tỷ lệ di căn xa. Khi di căn tới não, tế bào ung thư tiến triển nhanh chóng, chen chúc và có thể phá hủy mô não xung quanh. Điều này gây ra ra nhiều triệu chứng nghiêm trọng và tác động tới tin cậy cuộc sống hàng ngày của người chứng bệnh.
- Di căn xương: tế bào ung thư thông qua hệ bạch huyết và tĩnh mạch có thể di căn tới cơ quan ở xa như xương. Sau khi tới được xương, tế bào ung thư sẽ rối loạn và tránh khỏi sự tiêu diệt của hệ miễn dịch, sinh ra u bướu ác tính, gây ra tổn thương ở tổ chức xương cũng như đè nén, phá hủy mô xương thực hiện cho người chứng bệnh đau đớn.
- Di căn hạch: hạch bạch huyết có khắp nơi trong cơ thể và thường là nơi trú ngụ của tế bào ung thư. Thường gặp nhất khi ung thư trú và tiến triển ở các hạch bạch huyết ổ bụng.
Ung thư đại tràng di căn sống được bao lâu?
Thống kê từ chương trình SEER (Surveillance, Epidemiology, and End Results: Chương trình Giám sát, Dịch tễ học và Kết quả cuối cùng của Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ) năm 2013 – 2019, thu thập dữ liệu từ các loại ung thư, tỷ lệ sống còn 5 năm sau chẩn đoán lần đầu với người chứng bệnh ung thư đại tràng phân theo thời kỳ được phản hồi như sau :
- Ung thư đại tràng thời kỳ tại chỗ: 35%.
- Ung thư đại tràng thời kỳ tiến triển tại chỗ – tại vùng: 36%.
- Ung thư đại tràng thời kỳ di căn xa: 23%.
Tiên số lượng sống của người chứng bệnh ung thư đại tràng thời kỳ cuối phụ thuộc vào nhiều yếu tố gồm có tuổi tác, tình trạng sức khỏe, tinh thần và thói quen sinh hoạt, nguy cơ đáp ứng phương pháp điều trị,…
Chẩn đoán ung thư đại tràng di căn
Đầu tiên, bác sĩ sẽ tiến hành thăm kiểm tra, hỏi chứng bệnh sử để ghi nhận thêm các thông tin về triệu chứng, tiền sử chứng bệnh lý của người chứng bệnh, tiền sử chứng bệnh gia đình,… Dựa vào thông tin đã từng thu thập được, trong trường hợp nghi ngờ có u bướu ác tính xuất hiện ở đại tràng, bác sĩ sẽ chỉ định người chứng bệnh thực hiện các kiểm tra cận lâm sàng theo tình trạng ưu tiên từ không xâm lấn tới xâm lấn, để chẩn đoán chứng bệnh được chuẩn xác hơn.
- Xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân: máu trong phân có thể gặp khi có polyp, ung thư hoặc một vài chứng bệnh lý không tương tự của đại tràng.
- Siêu âm ổ bụng: việc phát hiện u bướu nằm trong khung đại tràng rất không dễ dàng bởi đường tiêu hóa sẽ trở ngại siêu âm. Tuy nhiên, siêu âm sẽ giúp cho phát hiện các dấu hiệu cảnh báo gián tiếp như thành đại tràng dày, tắc ruột, tổn thương nghi ngờ di căn gan,…
- Chụp CT cắt lớp vi tính hoặc chụp cộng hưởng từ MRI: nhằm phát hiện các đặc tính hình loại, kích thước và tình trạng xâm lấn của u bướu, đồng thời giúp cho phát hiện sự lan tràn của ung thư tới các cơ quan không tương tự trong cơ thể.
- Nội soi đại trực tràng toàn bộ: kỹ thuật giúp cho tìm hiểu bên trong lòng đại tràng, có thể quan sát xuất hiện polyp, vùng mô thất thường hoặc ung thư. Thông qua nội soi, người ta dùng thiết mắc phải để có thể lấy mẫu mô thất thường để thực hiện sinh thiết.
- Sinh thiết: mẫu mô hoặc tế bào thất thường được bác sĩ giải phẫu chứng bệnh quan sát dưới kính hiển vi để tìm tế bào ác tính.
Điều trị ung thư đại tràng di căn
Điều trị ung thư đại tràng di căn chủ yếu nhằm mục đích suy nhược triệu chứng, thực hiện trễ sự tiến triển và tác động của u bướu, lâu ngày thời gian sống cho người chứng bệnh. Hiện nay, hướng dẫn điều trị với chứng bệnh ung thư do Bộ Y tế và các hiệp hội ung thư trên thế giới mang lại đều nhấn mạnh vai trò của việc phối hợp nhiều phương pháp điều trị đa phương thức như tiểu phẫu, xạ trị, hóa trị, nhắm trúng đích… (còn gọi điều trị đa mô thức), nhằm tối ưu hóa tốt nhất điều trị. Đồng thời, việc đưa ra kế hoạch điều trị còn tùy thuộc vào từng trường hợp người chứng bệnh cụ thể (cá thể hóa).
Với ung thư đại tràng di căn, mục đích điều trị hàng đầu yếu nhằm kiểm soát sự tiến triển của ung thư, ức chế, ngăn chặn sự tiến triển của chứng bệnh, điều trị hỗ trợ suy nhược nhẹ các dấu hiệu và triệu chứng, giữ dinh dưỡng nâng cao thể trạng, lâu ngày và tăng lên tin cậy cuộc sống cho người chứng bệnh. một vài phương pháp có thể, gồm có: (5)
1. tiểu phẫu u bướu đại tràng di căn
tiểu phẫu có thể được thực hiện nhằm mục đích để suy nhược bớt hoặc ngừa các hệ lụy, ví như tắc nghẽn đại tràng. Ngoài ra, tiểu phẫu còn được chỉ định trong một tỷ lệ như ung thư chỉ di căn giới hạn ở phổi hoặc gan (cắt một phần phổi hoặc gan).
2. Xạ trị
Xạ trị với u bướu ác tính ở đại tràng, xạ trị chỉ được sử dụng trong trường hợp chứng bệnh di căn tới xương, não,…
3. Hóa trị
Hóa trị là cách điều trị sử dụng thuốc để ngăn chặn sự tiến triển, hoặc tiêu diệt, hoặc ngăn chặn sự phân chia của tế bào ung thư. Khi thuốc được uống hoặc dùng qua đường tĩnh mạch, thuốc sẽ đi vào máu và hướng tới các tế bào ung thư trong toàn cơ thể. Thuốc hóa trị sẽ được sử dụng tùy thuộc vào loại và thời kỳ ung thư. Hóa trị phối hợp với các thuốc điều trị trúng đích được chỉ định cho người chứng bệnh ung thư đại tràng tiến xa, có dấu hiệu di căn tới các cơ quan không tương tự trong cơ thể (như gan, phổi…), không điều trị bằng phương pháp tiểu phẫu đơn thuần được.
4. Liệu pháp nhắm trúng đích
Liệu pháp điều trị đích là cách điều trị sử dụng thuốc để nhắm tới và tiêu diệt các tế bào ung thư mang các đặc tính cụ thể. Các thuốc điều trị đích thường sử dụng trong ung thư đại tràng:
- Kháng thể đơn dòng.
- thuốc mạch.
5. Liệu pháp miễn dịch
Liệu pháp miễn dịch thường sử dụng hệ thống miễn dịch của hàng đầu cơ thể để xâm nhập tế bào ung thư. Tế bào ung thư có nguy cơ bất hoạt tạm thời, giúp cho vượt qua vòng kiểm soát của hệ thống miễn dịch. hoạt chất ức chế điểm kiểm soát vận động bằng cách kiểm soát, ngăn chặn nguy cơ bất hoạt của tế bào ung thư, giúp cho hệ thống miễn dịch nhận ra và tiêu diệt chúng. Các kháng thể kháng PD-1/PD-L1 và kháng CTLA-4 là 2 hoạt hoạt chất ức chế kiểm soát được sử dụng cho người chứng bệnh trong điều trị ung thư bằng liệu pháp miễn dịch.
6. Chăm sóc suy nhược nhẹ
Điều trị hỗ trợ, chăm sóc suy nhược nhẹ ung thư đại tràng có vai trò hết sức quan trọng. Đặc biệt, người chứng bệnh điều trị ung thư đại tràng di căn, mục tiêu không những giúp cho lâu ngày chứng bệnh và phải nâng cao tin cậy sống cho người chứng bệnh.
Có thể phòng ngừa ung thư đại tràng không?
Người chứng bệnh có thể phòng ngừa ung thư đại tràng bằng cách:
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cho phát hiện sớm các triệu chứng sớm của ung thư đại tràng. Đặc biệt, những người có yếu tố nguy cơ cao hoặc tiền sử gia đình, được khuyến cáo kiểm tra sức khỏe thường xuyên hơn.
- Giữ menu uống lành mạnh: ăn uống giàu protein từ thực phẩm thiên nhiên như trái cây, rau, ngũ cốc, thịt cá, lòng trắng trứng… Đồng thời, hạn chế ăn các món nấu sẵn, thực phẩm giàu năng số lượng và hoạt chất béo. Ngoài ra nên hạn chế thức uống có cồn, gas,…
- Tích cực vận động: tập thể thao ít nhất 30 phút/ngày để tăng lên tin cậy thể lực, suy nhược nguy cơ béo phì và ung thư đại tràng.
- Giữ tinh thần luôn thoải mái, tránh hoang mang: Tinh thần lạc quan có vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn chứng bệnh ung thư. Người chứng bệnh nên giữ sự tích cực, chiến đấu với chứng bệnh cùng với sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và bác sĩ.
Việc lựa chọn lựa phương pháp điều trị cụ thể sẽ phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố do mỗi người chứng bệnh ung thư đại tràng có một cá thể riêng biệt, không ai tương tự ai. Vì vậy, người chứng bệnh và gia đình cần phải chủ động trao đổi với bác sĩ để có được các hướng dẫn điều trị phù hợp nhất.
Khoa Ung Bướu, địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM quy tụ hệ thống bác sĩ lâm sàng, nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị ung thư giúp cho kiểm tra, chẩn đoán và lên quy trình điều trị phù hợp với tình trạng người chứng bệnh. Ngoài ra, địa điểm y tế liên tục cập nhật trang thiết mắc phải tiên tiến, nhập khẩu từ nước ngoài và phương pháp điều trị ung thư phối hợp chăm sóc toàn diện cho người chứng bệnh.
HỆ THỐNG địa điểm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Đón nhận tin ung thư đại tràng thời kỳ cuối là điều không dễ dàng khăn với người chứng bệnh và gia đình. Điều trị triệt căn ung thư đại tràng di căn là điều không thể, tuy nhiên sự phối hợp giữa phương pháp điều trị, chăm sóc suy nhược nhẹ, tinh thần của người chứng bệnh và sự đồng hành của gia đình có thể giúp cho người chứng bệnh tăng lên tin cậy sống, suy nhược nhẹ triệu chứng ung thư thời kỳ cuối.
