Ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IV là thời kỳ ung thư từng lan tới các cơ quan không không khác, điều trị sẽ tập trung vào việc nếu để lâu thời gian sống và nâng cao uy tín cuộc sống cho người căn bệnh.
Ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IV là sao?
Ung thư phổi là một trong những loại ung thư thường gặp nhất ở cả 2 giới, thống kê năm 2022 của Viện Ung thư Hoa Kỳ (NCI), ung thư phổi chiếm 12,4% tỷ lệ ung thư mắc mới, gần 50% trong số đó phát hiện được khi căn bệnh từng ở thời kỳ IV. (1)
thời kỳ IV là thời kỳ tiến triển nhất của ung thư phổi, u bướu lan rộng, di căn tới phổi đối bên hoặc các cơ quan xa. Ung thư phổi thời kỳ IV có thể là ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) hoặc ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC). Đa số các trường hợp NSCLC tiên số lượng khả quan hơn. Thông thường, khi nói tới ung thư phổi thời kỳ 4, tức là ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IV.
Giải mã phân đoạn T, N, M trong ung thư phổi thời kỳ IV
thời kỳ ung thư phổi được xác định dựa trên hệ thống phân đoạn TNM của Ủy ban Ung thư Hoa Kỳ (American Joint Committee on Cancer – AJCC) gồm 3 yếu tố hàng đầu: (2)
- T (Tumor): nhận xét khối tế bào ung thư tạo ra đầu tiên trong phổi, thường còn gọi là u nguyên phát. nhận xét T dựa trên 3 yếu tố sau:
- Đo lường kích thước u theo đơn vị centimet (cm).
-
- tình trạng xâm lấn của u bướu vào các cấu trúc lân cận.
- Số số lượng u trong phổi.
- Yếu tố T đi kèm một chữ số từ 1-4. Chữ số này biểu thị tình trạng tiến triển của u bướu. Số lớn hơn tương ứng với tình trạng tiến triển nhiều hơn.
- N (Node): Hạch bạch huyết (thường gọi tắt là hạch) là các cấu trúc nhỏ kiểu bầu dục giúp cho cơ thể chống đỡ lại căn bệnh tật. nhận xét yếu tố N dựa trên tình trạng lan tới các hạch bạch huyết lân cận từ u bướu nguyên phát. Yếu tố N đi kèm một chữ số từ 1-3. Chữ số này biểu thị tình trạng lan rộng tới các hạch. Số lớn hơn tương ứng với tình trạng lan rộng hơn.
- M (Metastasis): Yếu tố M cho thấy ung thư từng lan tới các cơ quan không không khác của cơ thể (còn gọi là di căn). Ung thư phổi thường di căn tới các cơ quan như: não, xương, tuyến thượng thận, gan, phổi đối bên…
Ở thời kỳ IV, ung thư từng di căn xa, ký hiệu là M1 với T bất kỳ và N bất kỳ. Tùy thuộc vào tình trạng di căn, sẽ có phân loại M1a khi vị trí di căn xa vẫn giới hạn trong lồng ngực, M1b ung thư từng di căn tới 1 vị trí ngoài lồng ngực, M1c ung thư từng di căn tới hơn một vị trí ngoài lồng ngực.
thời kỳ IV được chia thành IVA và IVB.
Ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IVA
Ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IVA có tính là u bướu từng lan rộng trong phổi hoặc tới một cơ quan bên ngoài phổi, gồm các trường hợp T1-4 N1-3 M1a hoặc T1-4 N1-3 M1b. (3)
| Giải mã phân đoạn T,N,M | Mô tả |
| T1-4, N1-3, M1a | T1-4: u bướu có kích thước bất kỳ.
N1-3: Ung thư từng lan tới các hạch bạch huyết. M1a:
|
| T1-4, N1-3, M1b | T1-4: u bướu có kích thước bất kỳ.
N1-3: Ung thư từng lan tới các hạch bạch huyết và cấu trúc lân cận. M1b: Một u bướu từng lan tới một hạch bạch huyết xa hoặc một cơ quan xa (ví dụ: não, gan, xương,…). |
Ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IVB
Ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IVB được xác định khi có hơn một vị trí di căn tới các hạch bạch huyết xa và/hoặc các cơ quan xa như não, gan, xương, tuyến thượng thận… Ở thời kỳ này, căn bệnh được xếp loại M1c, với T bất kỳ và N bất kỳ.
Xem thêm:
Triệu chứng ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IV
Các triệu chứng ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IV có thể thay thế đổi tùy theo vị trí của u bướu và tình trạng lan rộng của căn bệnh.
người căn bệnh có thể gặp phải các tình trạng sau:
- Mệt mỏi, suy nhược về thể dưỡng chất và tinh thần;
- Sụt cân;
- thay thế đổi cảm xúc, một vài người căn bệnh cảm xuất hiện ít hứng thú với những thứ trước đây từng rất yêu thích;
- Các triệu chứng đau đớn rất dữ dội và không dễ chịu;
- không dễ dàng thở;
- Khàn giọng;
- Ho dai dẳng, ho ra máu;
- có máu;
- Ngón tay dùi trống;
- Tràn dịch màng phổi, viêm phổi;
- thay thế đổi vị giác, chán ăn, suy giảm cảm giác thèm ăn, khiến cho người căn bệnh ăn không ngon miệng và nhanh no hơn.
Ung thư phổi di căn tới các vị trí không không khác nhau có thể gây nên ra các triệu chứng không không khác nhau, cụ thể:
- u bướu di căn tới gan sẽ gây nên đau đớn ở vùng bụng bên phải, tràn dịch màng bụng, vàng da, ngứa ngáy…
- u bướu di căn tới xương gây nên đau đớn vùng eo lưng, đau đớn cột sống, gãy xương, tăng canxi máu…
- u bướu di căn tới tuyến thượng thận với các triệu chứng thường không điển hình, tuy nhiên người căn bệnh có thể có số lượng hormone tuyến thượng thận thấp, chán ăn, buồn nôn, sụt cân…
- u bướu di căn tới não gây nên đau đớn đầu, nôn ói, suy suy giảm thị lực, co giật, yếu liệt tay chân…
Ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IV sống được bao lâu?
Theo thống kê của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS), ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IV có tỷ lệ sống sau 5 năm trung bình 8%, cụ thể như sau: (4)
- thời kỳ IVA: Tỷ lệ sống còn sau 5 năm là 10%, thời gian sống trung bình là 11,4 tháng.
- thời kỳ IVB: Tỷ lệ sống còn sau 5 năm là 1%, thời gian sống trung bình là 6,3 tháng.
Theo dữ liệu từ chương trình SEER của Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ, ung thư phổi thời kỳ IV có tỷ lệ sống sau 5 năm trung bình 5,8%.
Tỷ lệ sống còn của căn bệnh ung thư phổi thời kỳ IV phụ thuộc vào nhiều yếu tố, gồm:
- Tuổi tác: Yếu tố này tác động tới cả quá trình căn bệnh tiến triển và tỷ lệ sống. căn bệnh được chẩn đoán ở thời điểm trước 50 tuổi có nguy cơ sống cao hơn những trường hợp phát hiện căn bệnh ở tuổi trên 65. Thực tế, nhiều trường hợp người căn bệnh phát hiện ung thư phổi khi từng ngoài 70, vốn có sức khỏe tổng thể kém và đáp ứng với điều trị không thể như những người căn bệnh trẻ tuổi.
- Giới tính: Ung thư phổi thời kỳ IV ở nam giới có tỷ lệ sống sau 5 năm là 5,6%, trong khi ở nữ giới là 8,6%.
- Chỉ số nhận xét vận động cơ thể (chỉ số thể trạng): Chỉ số này được xếp trên thang điểm tăng dần từ 0-4, mức 0 tức là vận động thường thì và mức 4 là nằm tại chỗ. Các nghiên cứu cho xuất hiện, những người căn bệnh ung thư phổi thời kỳ IV có chỉ số thể trạng từ 0-2 có nguy cơ sống lâu hơn những người có chỉ số từ 3-4.
- Hút thuốc: Không bao giờ là quá muộn để ngừng hút thuốc. Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Khoa học về Phổi tại Brazil, những người căn bệnh ung thư phổi thời kỳ IV vẫn có thể tăng thời gian sống nếu bỏ thuốc lá trước khi điều trị.
- Vị trí và loại ung thư phổi: Ung thư phổi không tế bào nhỏ có 3 kiểu gồm ung thư biểu mô tuyến, ung thư tế bào vảy và ung thư tế bào lớn. trong số đó, ung thư biểu mô tuyến là loại ung thư thường gặp nhất và có tiên số lượng khả quan nhất.
- căn bệnh đi kèm: tầm khoảng 75% người căn bệnh ung thư phổi tiến triển có một căn bệnh lý mạn tính đi kèm, gây nên tác động trực tiếp tới sức khỏe và quá trình điều trị.
- Đột biến gen: một vài loại đột biến gen EGFR, ALK, ROS1 có thể có các loại thuốc điều trị nhắm trúng đích hữu hiệu, giúp cho nâng cao tỷ lệ sống so với những trường hợp không mang các đột biến này.
Cách chẩn đoán ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IV
Hiện nay có các phương pháp chẩn đoán thời kỳ ung thư phổi gồm:
- Nội soi phế quản: Đây là một thủ thuật sử dụng ống soi mềm có gắn camera giúp cho bác sĩ quan sát bên trong lòng đường dẫn khí của phổi. Nếu gặp tổn thương nghi ngờ, bác sĩ có thể lấy mẫu để xét nghiệm.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Kỹ thuật này nhằm nhận xét kích thước, vị trí của u bướu trong phổi, tình trạng xâm lấn các cơ quan lân cận, cũng như để phát hiện sự lan rộng của căn bệnh tới các hạch bạch huyết và các cơ quan không không khác.
BVĐK Hưng Thịnh TP.HCM trang mắc phải hệ thống chụp CT hai đầu bóng 768 miếng cắt – là một trong những hệ thống chụp CT tiên tiến nhất hiện nay, tích hợp trí tuệ nhân tạo và bộ lọc tia Tin Filter, đem lại hình ảnh trực quan từ tất cả góc độ và tránh số lượng tia X sử dụng cho người căn bệnh, suy giảm tác dụng phụ gây nên ra trong mỗi lần chụp.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Phương pháp này để nhận xét các tổn thương trong não hoặc tủy sống nếu nghi ngờ ung thư từng lan tới.
- Chụp PET-CT: Kỹ thuật này được dùng để nhận xét vận động của các tế bào ung thư trong cơ thể bằng cách sử dụng một dưỡng chất phóng xạ. Các tế bào ung thư sẽ hấp thu nhiều dưỡng chất phóng xạ hơn các tế bào thường thì và sáng hơn trên hình ảnh PET-CT.
- Sinh thiết kim nhỏ (FNA = Fine Needle Aspiration): Bác sĩ sẽ tiến hành chọc hút tế bào từ u bướu hoặc hạch bạch huyết bằng kim nhỏ qua da dưới hướng dẫn siêu âm hoặc CT.
- Sinh thiết mẫu mô: Kỹ thuật này giúp cho nhận xét tính tế bào ung thư. Mẫu mô có thể được lấy từ sinh thiết xuyên thành ngực, nội soi phế quản hoặc thủ thuật. Sinh thiết tổn thương nghi ngờ có thể được tiến hành để xác nhận thường loại trừ nguy cơ di căn xa.
- Xét nghiệm máu: Đây là xét nghiệm kiểm tra công dụng gan, thận, huyết học và các dưỡng chất chỉ điểm ung thư như CEA, Cyfra 21-1.
- Xét nghiệm các đột biến gen hoặc các protein thất thường trên tế bào ung thư phổi như EGFR, ALK, ROS1, PD-L1… Các xét nghiệm này có thể được tiến hành trên mẫu sinh thiết phổi hoặc mẫu máu.
Cách điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IV
Điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IV sẽ tập trung nếu để lâu thời gian sống và nâng cao uy tín cuộc sống cho người căn bệnh. Phương pháp điều trị được lựa chọn lựa phụ thuộc vào một vài yếu tố như: tình trạng lan rộng của căn bệnh, đột biến gen mối quan hệ, tình trạng sức khỏe, các căn bệnh lý không không khác đi kèm…
Dưới đây là các kỹ thuật điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IV: (5)
- Hóa trị: Đây là phương thức điều trị ung thư bằng thuốc hóa dưỡng chất. Hóa trị thường được tiến hành theo đợt, theo sau bằng một tầm khoảng nghỉ, như vậy cơ thể có thời gian phục hồi sắp cho lần hóa trị tiếp theo. Hóa dưỡng chất được truyền muộn qua tĩnh mạch, từ đó đi khắp cơ thể người căn bệnh. Hóa trị có thể được dùng phối hợp với các liệu pháp không không khác như xạ trị, liệu pháp miễn dịch…
- Xạ trị: Đây là phương pháp sử dụng tia X năng số lượng cao (tia xạ) để điều trị ung thư. Tia xạ tiến hành tổn thương tế bào ung thư, khiến cho chúng ngừng sinh sản và chết đi. Xạ trị có thể được sử dụng theo nhiều cách khau, có thể xạ trị cho u bướu tại phổi, cho u di căn tới các cơ quan không không khác như não, xương, tuỷ sống…
- Liệu pháp nhắm trúng đích: Các thuốc nhắm trúng đích có thể nhắm vào một vài đột biến gen nhất định của ung thư phổi, giúp cho tiến hành muộn sự tiến triển của u bướu.
- Liệu pháp miễn dịch: dưỡng chất ức chế chốt kiểm soát có thể giúp cho hệ thống miễn dịch nhận biết và thâm nhập các tế bào ung thư phổi.
- Chăm sóc suy giảm nhẹ: Tập trung vào việc giúp cho đỡ người căn bệnh tránh các triệu chứng của căn bệnh và tác dụng phụ từ các điều trị gây nên ra bằng cách sử dụng thuốc suy giảm đau đớn, thuốc chống nôn, thay thế đổi chế độ dinh dưỡng, tập vật lý trị liệu. Ngoài ra chăm sóc suy giảm nhẹ còn giúp cho khuây khỏa nỗi đau đớn tinh thần, suy giảm lo lắng và buồn phiền, giải tỏa những vấn đề về tâm lý xã hội và tâm linh cho người căn bệnh, hỗ trợ cho người chăm sóc và thân nhân của người căn bệnh.
Chăm sóc người căn bệnh ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IV
người căn bệnh ung thư phổi thời kỳ IV trải qua nhiều đau đớn đớn về thể xác và tinh thần; cần thiết phải có sự cảm thông và hỗ trợ từ các thành viên trong gia đình và toàn thể xã hội.
Cuối cùng, thân nhân, những người trực tiếp chăm sóc người căn bệnh cũng trải qua những lo lắng, lo âu, mệt mỏi về thể dưỡng chất lẫn tinh thần. cần thiết phải chủ động giúp cho đỡ để họ có thể giữ sức khỏe của hàng đầu mình và tiếp tục chăm sóc cho người căn bệnh.
HỆ THỐNG phòng xét nghiệm ĐA KHOA Hưng Thịnh
Hiện tại chưa có phương pháp nào chữa trị khỏi ung thư phổi không tế bào nhỏ thời kỳ IV, tuy nhiên những tiến bộ trong điều trị và chăm sóc suy giảm nhẹ giúp cho nếu để lâu thời gian sống cũng như nâng cao uy tín sống cho người căn bệnh. Người căn bệnh nên lạc quan và tuân thủ quy trình điều trị của bác sĩ.
