Hà NộiNhiều vận động viên (VĐV) phải suy nhược cân trong thời gian ngắn để đạt trọng số lượng xin muốn, dẫn tới stress, rối loạn nội tiết, thậm chí nguy hiểm tính mạng.
VĐV Đào Thị Hồng Nhung, 24 tuổi, giành HCV Seagame 30 Võ gậy, chia sẻ từng mắc phải ám ảnh khi phải suy nhược 10 kg trong hai tháng. Trước đó, Nhung tham gia Pencak silat ở nội dung 65 kg, song phải ép cân xuống dưới 55 kg khi chuyển sang thi đấu Võ gậy cho Seagame. Chỉ có hai tháng sắp, Nhung cắt suy nhược tinh bột tối đa tới sát thời gian thi, tập với huấn luyện viên 3-4 ca/ngày.
Ngoài ra, cô nhảy dây, mặc áo mưa và chạy bộ ép cân theo phương pháp dành cho VĐV. “Thời gian đầu, việc ép cân vô cùng mệt mỏi vì cơ thể chưa quen”, Nhung nói.
Tương tự, VĐV thể hình Nguyễn Hồng Hạnh, 28 tuổi, cao 1,51 m, nặng 53 kg, phải ép từ 56 kg xuống 45,5 kg trong vòng 12 tuần, trước mỗi cuộc thi. Cô dành 6 ngày/tuần để tập luyện kháng lực, phối hợp cardio hai ca/ngày, mỗi ca 2-4 tiếng. Thực đơn của Hạnh chủ yếu là ức gà và khoai lang. giữ tập luyện cường độ cao, chế độ ăn kém đa kiểu, Hạnh liên tục cảm xuất hiện stress, thèm ăn và không dễ ngủ.
Sau ba tháng, Hạnh mắc phải rối loạn nội tiết, không dễ tính, gắt gỏng hơn và không muốn tiếp xúc với tất cả người. Tuy nhiên, trải qua nhiều lần thi đấu, cô quen dần với việc ép cân. Khi cuộc thi kết thúc, nội tiết Hạnh cân bằng trở lại thực hiện cho cô vui vẻ, yêu đời hơn.
Cũng mắc phải stress khi phải ép cân, Nguyễn Thị Vân Anh, 32 tuổi, đạt HCV môn Bikini Fitness Nabba 2022, chia sẻ hành trình suy nhược 8,5 kg trong 16 tuần để đạt thành tích cao. Vân Anh cho rằng khi bắt đầu ép cân, cơ thể chưa kịp thích nghi, số lượng mỡ suy nhược xuống thấp, cơ thể trở nên yếu hơn nhưng mà vẫn phải ăn kiêng và tập luyện cường độ lớn dễ gây nên lo sợ, mệt mỏi. “Tuy nhiên, nghĩ tới giây phút được tỏa sáng trên sân khấu là mình được nhân đôi công lực”, Vân Anh nói.
Vận động viên Vân Anh. Ảnh: Nhân vật mang đến
Bác sĩ thể thao Nguyễn Trọng Thủy, Trung tâm Y học thể thao Starsmec, nguyên bác sĩ đội tuyển quốc gia và U23 Việt Nam, cho rằng trong hơn 15 năm gắn bó với các lứa VĐV Đội tuyển quốc gia và U23 Việt Nam, anh chứng kiến nhiều trường hợp VĐV phải vượt qua thử thách để đạt tới trọng số lượng xin muốn.
Trường hợp điển hình là trung vệ Đỗ Duy Mạnh. Trước trận chung kết giữa U23 Việt Nam và U23 Uzbekistan tại Thường Châu, Trung Quốc năm 2018, Duy Mạnh phải suy nhược cân nhanh với thực đơn uống nghiêm ngặt để giữ gìn phong độ tốt nhất.
“Tôi còn nhớ anh ấy từ chối mỗi bữa ăn ngon mà đội bóng được thưởng thức, chỉ lựa chọn những thực phẩm giàu dinh dưỡng và ít calo. Mạnh miệt mài, lặng lẽ chạy dưới phòng tập của khách sạn, mồ hôi ướt sũng trên trán”, bác sĩ Thủy nói.
Việc ép cân thỉnh thoảng được xem là một chiến thuật trong thể thao, thường được thực hiện với những mục tiêu hàng đầu như đạt được hạng cân.Trong các môn thể thao có phân chia hạng cân như quyền anh, đấu vật, judo, thường hay võ thuật tổng hợp (MMA), VĐV nên phải đạt được một trọng số lượng cụ thể trước cuộc thi.
Mặt không tương tự, suy nhược cân còn mang mục đích lợi thế chiến thuật, tối ưu hóa hiệu suất. những môn thể thao như điền kinh hoặc đua xe đạp, việc suy nhược trọng số lượng cơ thể (nhất là phần mỡ) có thể giúp cho tăng hiệu suất bằng cách suy nhược số lượng trọng số lượng VĐV nên vận chuyển. Điều này có thể giúp cho họ trở nên nhanh, mạnh mẽ và hữu hiệu hơn.
“Một VĐV có thể suy nhược cân để vào một hạng cân nhỏ hơn, nhưng mà sau khi cân nặng được kiểm tra, họ sẽ tăng cân trở lại. Điều này nghĩa là trong lúc thi đấu, họ có thể có trọng số lượng và sức mạnh cao hơn so với đối thủ, đặc biệt có lợi trong các môn đối kháng”, bác sĩ nói.
Với các môn thể thao nghệ thuật, trượt băng nghệ thuật, hoặc bodybuilding, hình dáng cơ thể và thẩm mỹ đóng vai trò quan trọng. VĐV có thể nên suy nhược cân để đạt được tiêu chuẩn hoặc để thực hiện kỹ thuật tốt hơn. Ngoài ra, kiểm soát cân nặng giúp cho VĐV tự tin hơn.
Ép cân nên được thực hiện một cách thông minh và dưới sự giám sát của các chuyên gia, nếu không sẽ tác động sức khỏe. Ảnh: Nhân vật mang đến
Bác sĩ khuyến cáo quá trình ép cân nên được thực hiện thông minh, dưới sự giám sát chặt chẽ của các chuyên gia. Nếu không được thực hiện một cách an toàn và có kế hoạch, VĐV có thể gặp các vấn đề sức khỏe và suy nhược hiệu suất thi đấu, sức mạnh, tốc độ cũng như sự linh hoạt.
Theo các nghiên cứu, việc mất nước 2-3% trọng số lượng cơ thể có thể gây nên suy nhược nguy cơ tập trung, tăng nguy cơ chấn thương, dẫn tới mất cân đối ion (suy nhược nồng độ kali và natri), phát sinh vấn đề tim mạch. Ngoài ra, áp lực về cân nặng nguy cơ dẫn tới các vấn đề sức khỏe tâm thần như rối loạn ăn uống, rối loạn lo âu. Lặp đi lặp lại quá trình suy nhược cân nhanh nguy cơ tác động tiêu cực tới hệ miễn dịch, tim mạch và suy nhược nguy cơ hấp thụ dinh dưỡng.
Trên thế giới, nữ võ sĩ Muay Thái Jessica Lindsey thiệt mạng vào năm 2017 khi ép cân quá mức. Mục tiêu của Lindsey là suy nhược 8 kg trong 7 ngày, do đó cô liên tục chạy bộ ở cường độ cao, tắm nước nóng, xông hơi, chỉ ăn gạo lứt, ức gà, bông cải xanh. Ngoài ra, cô uống 7,5 lít nước vào ngày đầu tiên, sau đó suy nhược tiêu thụ dần cho tới việc không uống gì vào ngày cuối cùng của đợt suy nhược cân. Lindsey bất ngờ ngã quỵ khi đang chạy bộ sắp cho trận đấu Muay Thái, xảy ra tại Perth, Australia, nguyên nhân là mất nước.
Bác sĩ khuyến cáo các VĐV không nên suy nhược cân quá nhanh, luôn giữ cân nặng nên thiết, uống nhiều nước, lắng nghe cơ thể, phối hợp với chuyên gia dinh dưỡng. Tập trung vào việc suy nhược mỡ cơ thể, không phải trọng số lượng.
“Áp lực từ việc thi đấu có thể thực hiện cho bạn cảm xuất hiện phải thực hiện việc suy nhược cân một cách nhanh chóng, nhưng mà sức khỏe là quan trọng nhất. Hãy nhớ rằng một VĐV mạnh khỏe và đầy năng số lượng sẽ thi đấu hữu hiệu hơn so với VĐV suy kiệt vì từng ép cân quá mức”, bác sĩ nói.
Như Ngọc – Thúy Quỳnh
