TP HCMBa người mắc căn bệnh ngộ độc botulinum do ăn giò lụa và mắm hồi tuần trước đều đang thở máy, gần như mắc phải liệt hoàn toàn do không có thuốc giải độc.
Chiều 22/5, TS.BS Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa căn bệnh nhiệt đới trung tâm y tế Chợ Rẫy cho thấy nguyên nhân các người mắc căn bệnh – đang điều trị tại Chợ Rẫy và Nhân dân Gia Định – mắc phải liệt là do độc tố botulinum xâm nhập cơ thể.
Theo bác sĩ Hùng, hết thuốc BAT (Botulism Antitoxin Heptavalent) giải độc botulinum là vấn đề rất đáng tiếc cho người mắc căn bệnh và nan giải cho các chuyên gia điều trị.
Người ngộ độc botulinum sử dụng thuốc giải độc sớm thì chỉ 48 tới 72 tiếng là có nguy cơ thoát ra khỏi tình trạng mắc phải liệt, không phải thở máy. Hoặc, người mắc căn bệnh bắt đầu thở máy 1-2 ngày sau khi ngộ độc mà được dùng thuốc thì trung bình 5-7 ngày là có thể phục hồi và cai máy thở, tập vật lý trị liệu để trở lại sinh hoạt thông thường.
Tuy nhiên, do không có thuốc giải độc, các chuyên gia chỉ có thể điều trị hỗ trợ, chủ yếu nuôi dưỡng và cho người mắc căn bệnh thở máy.
“Trước đây chưa có hỗ trợ về máy thở, xâm lấn đường hô hấp, người mắc căn bệnh rất dễ tử vong”, bác sĩ Hùng nói, thêm rằng ngày nay có thể điều trị bằng phương tiện hỗ trợ như thở máy, song kết quả không tốt như sử dụng thuốc giải. Ngoài ra, người mắc căn bệnh thở máy nhiều ngày có thể dẫn tới nhiễm trùng thứ phát, suy dinh dưỡng.
Hiện Bộ Y tế đã từng đưa ra quy trình điều trị trong trường hợp có và không có thuốc giải độc BAT. Đây là loại thuốc rất hiếm trên thế giới, Việt Nam không dự trữ do hàng năm chỉ ghi nhận vài ca ngộ độc.
Bác sĩ Hùng nhận định quá trình đô thị hóa, khoa học kỹ thuật tiến triển, con người tiếp xúc với nguồn độc nhiều hơn chứ không những có botulinum. Như vậy, không những riêng thuốc BAT mà bác sĩ Hùng cho rằng nên những thống kê, nghiên cứu mang tính chiến lược về danh mục thuốc quý hiếm để dự trữ, có sự điều phối chung vì thuốc giải quý hiếm, đắt tiền. nguy cơ nhập và phân phối thuốc của một đơn vị y tế sẽ khó khăn hơn so với khi có sự tham gia của các trung tâm điều phối theo vùng, miền thường quốc gia, để lúc nên có thuốc ngay.
“Thuốc giải có sẵn thì sức khỏe người mắc căn bệnh trở lại thông thường sớm, ít mắc phải hậu quả, bác sĩ cũng đỡ áp lực và ít tạo gánh nặng cho xã hội”, bác sĩ Hùng nói.
Trước mắt, để nhanh chóng có được thuốc giải độc cho ba người mắc căn bệnh còn lại, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã từng liên hệ với nhà nhập khẩu, nhà đưa đến nước ngoài, đề nghị trung tâm y tế Chợ Rẫy liên hệ để mua về. Bộ Y tế cũng đồng thời đề nghị Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hỗ trợ trong trường hợp không có thuốc. Năm 2020, trong vụ hàng chục người mắc căn bệnh ngộ độc botulinum do ăn pate chay, WHO cũng điều phối 10 lọ thuốc giải độc từ Thụy Sĩ về Việt Nam cứu chữa trị.
Lọ thuốc giải độc botulinum cuối cùng được truyền cho ba căn bệnh nhi tại trung tâm y tế Nhi đồng 2. Ảnh: trung tâm y tế đưa đến
Từ ngày 13/5 tới nay, lần lượt 5 người ở TP Thủ Đức được xác định ngộ độc botulinum do ăn giò lụa bán dạo. trong số đó, ba em bé 10-14 tuổi đã từng được dùng thuốc giải độc, điều trị tại trung tâm y tế Nhi Đồng 2, hiện diễn tiến tăng lên. Ngoài hai ca còn lại hiện nằm ở trung tâm y tế Chợ Rẫy thì một người không không khác – ca thứ 6 – ngộ độc botulinum nghi do ăn mắm, đang điều trị tại trung tâm y tế Nhân dân Gia Định, cả ba ca đều được điều trị hỗ trợ vì cả nước không còn thuốc giải độc.
Botulinum là loại độc tố thần kinh cực mạnh, sinh ra bởi vi khuẩn yếm khí – loại vi khuẩn ưa môi trường kín như thức ăn đóng hộp, hoặc môi trường thực phẩm thiếu tiêu chuẩn thao túng vi khuẩn tiến triển.
Triệu chứng nhiễm độc là đau đớn bụng, đau đớn cơ, mệt mỏi, nhìn mờ thường nhìn đôi, khô miệng, nói khó khăn, nuốt khó khăn, sụp mi mắt, yếu cơ toàn thân. Cuối cùng, người mắc căn bệnh khó khăn thở, không thở được do liệt các cơ hô hấp. Các dấu hiệu này xuất hiện trễ thường nhanh tùy thuộc vào số lượng botulinum ăn phải.
Các chuyên gia khuyến cáo người dân nên ăn chín uống sôi, chọn lựa thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, tin cậy và an toàn. Thận trọng với thực phẩm đóng kín có mùi vị hoặc màu sắc thay thế đổi, đồ hộp mắc phải phồng, hở.
Mỹ Ý
