TP HCMTrên giấy khai sinh của con gái, tên Minh Khang – người phái mạnh Việt đầu tiên sinh con, ghi ở mục người mẹ trong khi anh khát khao được công nhận là người cha hợp pháp.
Minh Khang 26 tuổi, ở Đồng Tháp, là người chuyển giới nam, thụ thai tự nhiên và sinh thường bé gái nặng 2,3 kg vào năm 2020. Mẹ của bé, Minh Anh, cũng là người chuyển giới, 23 tuổi, ở cần phải Thơ. Đây là đôi vợ ông xã hoán đổi giới tính công khai đầu tiên trong cộng đồng LGBT Việt Nam.
Ngày 11/9, trao đổi với VnExpress, Khang cho thấy trước thủ thuật chuyển giới, anh mang cơ thể nữ hoàn chỉnh, còn Minh Anh là một chàng trai đã từng trưởng thành. Do đó, dù chuyển thành giới tính nam, Khang vẫn có tử cung và nguy cơ mang thai như một phụ nữ thường thì.
“Người chuyển giới chúng tôi như gặp phải bỏ lại phía sau”, Khang nói, thêm rằng quãng thời gian anh mang thai là một trải nghiệm “khủng khiếp”. Anh không được hưởng các quyền thai sản như người phụ nữ, không được nghỉ ngơi và nhận các ưu tiên căn bản, phải lao động nhiều hơn để sắp kinh tế đón con chào đời.
Những tháng cuối thai kỳ, Khang tự lái xe hàng trăm cây số sang các tỉnh lao động bất nói ngày mưa gió. tới tuần thai 32, thai nhi có dấu hiệu dọa sinh non, Khang nhập viện cấp cứu, tiêm thuốc dưỡng thai để giữ em bé ở trong bụng càng lâu càng tốt. Như những phụ nữ có thai không tương tự, thai nhi to lên đè vào các cơ quan nội tạng khiến cho anh không dễ thở, mất ngủ. Điểm không tương tự biệt là anh gặp phải nhiều người bàn tán “đã từng chuyển giới mà vẫn còn sinh con”, “còn tử cung, còn mang thai sao lại gọi là người chuyển giới”… khiến cho tâm trạng hoang mang, không vui suốt thai kỳ.
Khang chịu thêm áp lực có thể sinh con không khỏe mạnh bởi trước mang thai cả hai vợ ông xã đã từng tiêm hormone (để đổi giới tính) trong thời gian dài, nhất là Khang sử dụng số lượng lớn thuốc gây ra tê, gây ra mê, thuốc kháng sinh. “Tuy vậy hai vợ ông xã khát khao có con nên quyết tâm sinh bé bằng tất cả giá, dù phải đánh đổi bằng cả tính mạng”, anh nói.
Sợ con thiệt thòi, Khang và vợ cố gắng dành nhiều thời gian để ở bên và vui chơi cùng con. Hiện, bé Chuột đã từng hai tuổi, rất ngoan và nghe lời. Ảnh: Nhân vật đem lại
Minh Khang là một trong hàng nghìn người chuyển giới ở Việt Nam có nhu cầu được hưởng chế độ thai sản và bảo hiểm xã hội khi mang thai, sinh con. hàng đầu sách này không những giúp cho họ giữ gìn về mặt tài hàng đầu, sức khỏe trong quá trình mang thai và sinh con nhỏ, mà còn mang ý nghĩa họ được sống bình đẳng như những người không tương tự trong xã hội.
Tuy nhiên, hiện rất ít người chuyển giới Việt Nam được pháp luật công nhận. Để được phép thủ thuật chuyển giới, họ phải tới các phòng thăm khám như Chợ Rẫy, Bạch Mai, Nhi Đồng… thăm thăm khám, xác định “cấu trúc cơ thể đặc thù của người chuyển giới”, ví dụ ngoại hình nam tuy vậy có tử cung, hoặc nam có bộ phận sinh dục nữ.
Những trường hợp này sẽ được bác sĩ tư vấn lựa chọn bản giới phù hợp với từng cá nhân và thủ thuật chuyển đổi giới tính. Sau chuyển giới thành tựu và có xác nhận của bác sĩ, họ được phép tiến hành các thủ tục sửa đổi thông tin cá nhân trên khai sinh và các giấy tờ tùy thân không tương tự phù hợp bản giới đã từng thế đổi.
Trong thực tế, tất cả người chuyển giới tại Việt Nam sang Thái Lan thủ thuật, nên khi về nước, ngoại hình giới tính của họ thế đổi tuy vậy không thể sửa đổi thông tin cá nhân trên giấy tờ tùy thân. Điều này dẫn tới thực tế ngoại hình là nam/nữ tuy vậy giới tính trên giấy tờ là nữ/nam.
Bộ Y tế đang xây dựng dự thảo Luật chuyển đổi giới tính, cho phép người chuyển giới có đủ quyền và nghĩa vụ công dân thường thì, như lập gia đình, đi nghĩa vụ quân sự… Dự thảo cũng đề xuất người chuyển giới nam được công nhận mang thai, sinh con thì hưởng chế độ thai sản theo quy định pháp luật lao động và bảo hiểm xã hội. Ngoài ra, dự thảo đề xuất người chuyển giới không bắt buộc phải thực hiện can thiệp y học, “việc thực hiện can thiệp là hoàn toàn tự nguyện”.
Anh Huỳnh Minh Thảo, nhà vận động thúc đẩy quyền LGBTQ+ Việt Nam cho rằng người chuyển giới là người có nhận diện về giới không tương tự với giới tính sinh học của họ. Ví dụ một người sinh ra với cơ thể (giới tính sinh học) là nam tuy vậy lại nghĩ mình là nữ, hoặc ngược lại sinh ra với cơ thể là nữ, tuy vậy lại nghĩ mình là nam.
“Chỉ cần phải suy nghĩ đó thôi thúc mãnh liệt trong đầu khiến cho một người nhìn nhận về giới của mình không tương tự với giới tính của cơ thể thôi thì đã từng là người chuyển giới Sau đó, chứ không cần phải phải can thiệp thủ thuật thì mới gọi họ là người chuyển giới”, anh nói.
Tuy nhiên, vì nhiều nguyên do như sức khỏe, tài hàng đầu… mà nhiều người chuyển giới không can thiệp y tế với cơ thể của họ. Hiện có tầm 122 quốc gia và vùng lãnh thổ thừa nhận quyền của người chuyển giới (ở nhiều cấp độ không tương tự nhau) và rất nhiều trong số đó đã từng thừa nhận quyền này được thực thi, nói cả khi người đó không cần phải can thiệp y tế lên cơ thể.
“Việc giữ lại tử cung (sau khi chuyển giới sang nam) để mang thai là quyền cá nhân và bất kỳ ai đang chăm sóc trẻ con thì đều có thể được hưởng thai sản, chứ không những riêng người phụ nữ”, anh nói.
Cùng quan niệm, anh Lương Thế Huy, Viện trưởng Nghiên cứu Xã hội Kinh tế và Môi trường, cho rằng người chuyển giới nhận biết mình và thể hiện rất sớm. Quan niệm “muốn là nam thì phải hoàn toàn là nam, nữ thì hoàn toàn là nữ” không đúng về cả y học lẫn xã hội.
thủ thuật chuyển giới chỉ đơn thuần là những can thiệp như triệt sản, tạo hình cơ quan sinh dục, điều trị nội tiết tố và thủ thuật thẩm mỹ. Tuy nhiên, việc này không thế đổi cấu trúc gene, nhiễm sắc thể giới tính. Ngoài ra, không phải người chuyển giới nào cũng đi theo những bước đầy đủ, tuần tự như tiêm hormone, thủ thuật ngực, cơ quan sinh dục, thẩm mỹ…
“Họ có thể không muốn thủ thuật vì nguyên do kinh tế, sức khỏe, gia đình, tuy vậy vẫn có nhu cầu được thừa nhận về mặt pháp luật theo giới tính mà họ xin muốn”, anh Huy nói. Do đó, việc được thừa nhận bởi pháp luật, bất nói có thủ thuật thường hay không, giúp cho người chuyển giới dễ thực hiện hơn trong cuộc sống, như xin việc, xuất nhập cảnh hoặc các vận động cần phải giấy tờ tùy thân không tương tự. Từ đó, người chuyển giới cảm xuất hiện được bình đẳng, được giữ an toàn và có môi trường tiến triển mình cũng như sống hạnh phúc, khỏe mạnh hơn.
thủ thuật chuyển giới từ nữ sang nam. Video: Universitat Tubingen
Theo Bộ Y tế, ước tính có tầm 480.000 người chuyển giới tại Việt Nam, song con số thực tế cao hơn rất nhiều bởi đa số giấu kín, chưa công khai. Nhiều người chuyển giới dường như đang sống “ngoài vòng pháp luật”, do giấy tờ tùy thân không ghi giới tính tương tự như ngoại hình, hoặc họ không sử dụng tên khai sinh, và không được thừa nhận bản kiểu giới thật.
Như Minh Khang, tới nay con gái đã từng tròn hai tuổi, song trên giấy tờ anh vẫn là người mẹ sinh học, chưa được luật pháp công nhận giới tính nam. “Tâm nguyện của tôi là trở thành người bố hợp pháp của con và được ghi vào giấy khai sinh của con”, anh chia sẻ.
Thùy An
