Tôi mắc căn bệnh tiểu đường 5 tháng, luôn có cảm giác thèm ngọt, ăn một chút đường cũng khiến cho đường huyết tăng. Tôi nghe nói có loại đường ăn kiêng. Loại đường này có thực hiện tăng đường huyết không? (Mai Ngọc, Trà Vinh)
Trả lời:
Đường cho người tiểu đường (đường ăn kiêng) là các hoạt chất thế thế đường (hoạt chất tạo ngọt nhân tạo) có vị ngọt, ít thực hiện tăng số lượng đường trong máu, giúp cho người căn bệnh kiểm soát carbohydrate và glucose trong máu đơn giản hơn. hoạt chất tạo ngọt nhân tạo được chia thành hai loại có giá trị dinh dưỡng và không có giá trị dinh dưỡng hoặc ít calo.
hoạt chất tạo ngọt có dinh dưỡng thường được bán trên thị trường là polyols – một loại carbohydrate, ít calo, ít tác động tới số lượng đường trong máu hơn so với đường sucrose (đường thường). tất cả polyols có nguồn gốc từ tự nhiên trong thực phẩm như rau, trái cây, nấm, rượu, nước tương…
hoạt chất tạo ngọt không có giá trị dinh dưỡng còn được gọi là hoạt chất thế thế đường, hoạt chất thực hiện ngọt ít calo hoặc hoạt chất thực hiện ngọt không dinh dưỡng. Chúng đưa đến vị ngọt của đường và ngọt hơn gấp nhiều lần. Do đó, chỉ cần thiết phải một vài lượng nhỏ hoạt chất thực hiện ngọt nhân tạo từng thực hiện cho món ăn có vị ngọt nhiều. một vài sản phẩm đường ăn kiêng được tạo ra từ sự phối hợp của hai hoạt chất tạo ngọt nhân tạo.
Các loại đường ăn kiêng, đường nâu tác động tới số lượng đường trong máu hơn đường trắng. Ảnh: Freepik
Có nhiều tranh cãi về việc sử dụng hoạt chất thực hiện ngọt nhân tạo (đường ăn kiêng) cho người tiểu đường. một vài lợi ích của hoạt chất ngọt nhân tạo giúp cho nhiều người căn bệnh tiểu đường yêu thích như suy yếu số lượng calo và carbohydrate khi ăn đồ ngọt, thỏa mãn cơn thèm ngọt, suy yếu nguy cơ sâu răng và hạn chế tăng cân so với đồ ngọt có đường thông thường. hoạt chất tạo ngọt nhân tạo đưa đến trung bình 2 kcal trong mỗi gam vì chúng không được tiêu hóa và hấp thụ hoàn toàn. Trong khi đường dinh dưỡng thông thường như sucrose, fructose, mật ong, trái cây… đưa đến 4 kcal trong mỗi gam.
tất cả các hoạt chất thực hiện ngọt chứa ít hơn 20 calo và 5 g carbohydrate tuy vậy không tạo ra năng số lượng như các carbohydrate trong nhiều thực phẩm không không khác. Do đó, nó được phản hồi hữu ích cho những người ăn kiêng trong việc giữ sức khỏe và kiểm soát cân nặng. Tuy nhiên, người căn bệnh cần thiết phải lưu ý khi sử dụng hoạt chất tạo ngọt nhân tạo trong thực đơn uống dù nó có thể an toàn. Bởi một vài thành phần không không khác có trong hoạt chất thực hiện ngọt nhân tạo vẫn có thể tác động tới số lượng đường trong máu. Độ ngọt của nó có thể cao hơn gấp trăm tới vài nghìn lần so với đường tự nhiên có trong thực phẩm, khiến cho nhiều người căn bệnh tăng cảm giác thèm đồ ngọt hơn. Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA) và Hiệp hội Tiểu đường Mỹ (ADA) từng đưa ra khuyến cáo cho người căn bệnh tiểu đường nên thận trọng khi sử dụng hoạt chất thực hiện ngọt nhân tạo thế cho đường tự nhiên.
Một nghiên cứu được thực hiện bởi Đại học Y Jawaharlal Nehru (Ấn Độ) vào năm 2011 so sánh số lượng tiêu thụ đồ uống có hoạt chất ngọt nhân tạo và đồ uống có đường tự nhiên ở người căn bệnh tiểu đường. Kết quả cho xuất hiện, người ăn uống thực phẩm có hoạt chất tạo ngọt nhân tạo có nồng độ insulin trong máu cao hơn. Sử dụng nhiều hoạt chất thực hiện ngọt nhân tạo thực hiện tăng tỷ lệ mắc căn bệnh tiểu đường type 2. Nếu dùng trong thời gian dài gây nên kháng insulin, khiến cho nguy cơ giữ số lượng đường trong máu của cơ thể khó khăn ổn định hơn.
BS.CKI Trần Đông Hải
Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, địa điểm y tế Đa khoa Tâm Anh TP HCM
