Nguyên nhân, cơ chế trở thành và cách phân loại

Hầu như tất cả tất cả người đều có nốt ruồi với số số lượng nhiều ít không tương tự nhau. Tình trạng này không phải là vấn đề gây ra nguy hiểm trừ khi nốt ruồi có sự thay thế đổi thất thường.

Nốt ruồi là như nào?

Nốt ruồi (thường hay còn gọi là mụn ruồi) là những nốt nhỏ sậm màu (toàn bộ có màu nâu hoặc đen), có hình tròn hoặc bầu dục, xuất hiện đơn lẻ hoặc theo từng nhóm nhiều nốt liền kề nhau ở trên da. Có thể bắt gặp nốt ruồi ở bất kỳ đâu trên cơ thể như lòng bàn tay, lòng bàn chân, da đầu, móng tay, mắt hoặc ở cả cơ quan sinh dục. Thời gian tồn tại của nốt ruồi có thể nhiều ngày tới 50 năm. (1)

Phần lớn nốt ruồi có khi chúng ta còn nhỏ và thường trở thành trong trong vòng 25 – 30 năm đầu đời. Trung bình mỗi người trưởng thành có từ 10 – 40 nốt ruồi. Nốt ruồi thường có sự thay thế đổi muộn về hình dáng và số số lượng, có thể đổi màu nhẹ hoặc nhô cao lên hoặc có khi mọc thêm lông. Nốt ruồi cũng có thể mờ dần và tan biến sau đó.

Cơ chế trở thành của nốt ruồi

Trong 3 lớp cấu trúc da (biểu bì, trung bì và hạ bì), nốt ruồi thường trở thành ở phần dưới của lớp biểu bì. Vậy nốt ruồi được trở thành như thế nào? Nốt ruồi là kết quả khi các tế bào sản xuất sắc tố – gọi là tế bào hắc tố ( tạo ra melanin trở thành nên màu da, màu tóc)  – tiến triển và phân bố không đồng đều trên da.

Nguyên nhân gây ra ra nốt ruồi

Nguyên nhân nốt ruồi xuất phát từ các tế bào hắc tố tập trung thành cụm thay thế vì lan rộng ở trên da. Nốt ruồi có thể sậm màu hơn khi tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời, trong tuổi mới lớn hoặc trong lúc mẹ mang thai sự do thay thế đổi nội tiết tố. Ngoài ra bạn cũng có thể có thêm nốt ruồi mới nếu không biết cách giữ an toàn da dưới tác động của tia UV mặt trời.

Các loại nốt ruồi

Nốt ruồi thường được chia thành 3 loại:

• Nốt ruồi thông thường: Trong các loại nốt ruồi, đây là loại nốt ruồi thường gặp nhất, phần lớn có kích thước nhỏ, sậm màu và lành tính. Nốt ruồi thông thường sẽ có 1 viền cạnh rõ nét, rất hay.
• Nốt ruồi bẩm sinh: Là nốt ruồi được phát hiện ngay từ lúc mới sinh, còn có tên gọi quen thuộc là vết bớt. Cứ 100 người thì có 1 người có nốt ruồi bẩm sinh. Loại nốt ruồi này có nguy cơ tiến triển thành u ác tính hơn những nốt ruồi xuất hiện sau sinh. Nếu đường kính nốt ruồi lớn hơn 8mm, nguy cơ ung thư càng tăng cao.
• Nốt ruồi loạn sản: Còn gọi là nốt ruồi không điển hình. Loại nốt ruồi này thường lớn hơn 5mm với đường viền mờ/ nhạt màu, hình kiểu thất thường và màu sắc không đồng đều và thường có tính di truyền. Người càng có nhiều nốt ruồi loạn sản thì càng có nguy cơ gặp phải u bướu ác tính, ung thư da.

Dấu hiệu nhận biết nốt ruồi

Nốt ruồi lành tính và ác tính có những đặc tính không tương tự biệt nhau; trong số đó có những dấu hiệu nhận biết có thể đơn giản quan sát bằng mắt thường.

1. Nốt ruồi lành tính

Dấu hiệu quen thuộc nhất của nốt ruồi lành tính là đốm nhỏ màu nâu. Ngoài ra còn có những đặc tính không tương tự như:

• Màu sắc và kết cấu: Có thể có màu nâu, đen, xanh, đỏ hoặc hồng. màu sắc đồng nhất. Bề mặt nhẵn, phẳng hoặc hơi gồ lên.
• Hình kiểu: Phần lớn có hình tròn hoặc hình bầu dục, các bờ viền rõ
• Kích thước: Thường có đường kính nhỏ hơn 6mm. Riêng nốt ruồi bẩm sinh có thể lớn hơn thường thì như che phủ 1 phần gương mặt, cơ thể hoặc tay chân

2. Nốt ruồi ác tính

Nốt ruồi có thể là dấu hiệu của ung thư da với những thất thường về hình kiểu (các bờ viền giới hạn không rõ), màu sắc không đều, kích thước to ra nhanh hoặc độ nhô cao nhanh gây ra loét . những vị trí đặc biệt cũng có thể thực hiện nốt ruồi hóa ung thư như: vùng phơi ra ánh sáng (mặt, cổ, ngực…) hoặc những vùng gặp phải cọ sát nhiều như da đầu (do chải đầu), nếp quần áo…

Vị trí phổ quát của u bướu ở nam giới nằm trên ngực và vùng eo lưng (do ở trần); ở nữ giới là cổ (do mặt áo không cổ áo). Đặc biệt u Melanoma ác tính là một trong những loại ung thư thường xuất hiện ở phụ nữ trẻ tuổi.

những lưu ý dưới đây sẽ giúp cho bạn nắm bắt được dấu hiệu cảnh báo của nốt ruồi ác tính. Nếu nhận xuất hiện mình đang gặp phải một hoặc một vài triệu chứng thì bạn nên đi kiểm tra da liễu càng sớm càng tốt.

• Thời điểm xuất hiện: Nốt ruồi xuất hiện lần đầu sau 25 tuổi
• Hình kiểu không đối xứng, 2 nửa của nốt ruồi không tương tự nhau/ không khớp với nhau
• Có đường viền không đều; đường viền có khía hoặc hình răng cưa như vỏ sò
• Màu sắc của nốt ruồi thay thế đổi hoặc có nhiều màu hoặc màu không đều nhau
• Đường kính mụn ruồi lớn, trong vòng từ 6mm trở lên
• Nhận xuất hiện có sự thay thế đổi về kích thước, màu nốt ruồi, hình dáng, độ nhô cao
• Nốt ruồi có thêm những triệu chứng như ngứa ngáy, đau đớn rát, ra máu, chảy dịch, bong tróc, đóng vảy hoặc đột nhiên mềm đi
• Nốt ruồi có lông gặp phải rụng hết lông

Ngoài ra nên phân biệt nốt ruồi không phải là các đốm nâu xung quanh mắt, má thường hay mũi (thường được gọi là nốt ruồi thịt). Những đốm nâu này thực hoạt chất là nấm da liễu – một loại dày sừng tiết bã chứ không xuất phát từ các cụm tế bào trở thành sắc tố như nốt ruồi. “Nốt ruồi thịt” không có nguy cơ tiến triển thành ung thư da và có thể điều trị nếu bạn cảm xuất hiện gặp phải tác động về mặt thẩm mỹ.

Nốt ruồi cũng dễ gặp phải nhầm lẫn với tàn nhang. Tàn nhang cũng là những đốm nhỏ màu nâu thường xuất hiện trên mặt, cổ, ngực và cánh tay nhưng mà không đe dọa tới sức khỏe. Tàn nhang thường dễ bắt gặp vào mùa hè oi bức ở những người có da trắng.

tác hại của nốt ruồi

Nốt ruồi thường không gây ra ra nhiều tác hại. U ác tính là nguy cơ tiềm ẩn lớn nhất của nốt ruồi.

Thực hoạt chất mình nốt ruồi không phải là triệu chứng ung thư da mà các tế bào nốt ruồi loạn sản có thể đột biến thành tế bào hắc tố trong những điều kiện nhất định.

Những người có nhiều nốt ruồi (từ 10 trở lên), đặc biệt nếu đó là nốt ruồi loạn sản thì nguy cơ trở thành các chứng bệnh mối quan hệ tới da – cụ thể là ung thư da – cũng tăng lên nhiều lần. Xác suất chứng bệnh cũng sẽ gia tăng nếu phối hợp thêm các yếu tố gây ra nguy cơ ung thư da không tương tự như có tiền sử gia đình mắc ung thư da, thường xuyên tiếp xúc lâu với ánh mặt trời hoặc người có làn da trắng,…

Thêm vào đó nếu nốt ruồi nằm ở vị trí dễ gặp phải tổn thương như dễ gặp phải va chạm, trầy xước thì bạn nên lưu ý tránh để nốt ruồi gặp phải ra máu để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng. Nốt ruồi nhiễm trùng có thể gây ra đau đớn tức, ra máu, chảy dịch hoặc gây ra sốt.

Chẩn đoán nốt ruồi

Bác sĩ có thể chẩn đoán nốt ruồi bằng quan sát trực tiếp/ soi da. Khi thăm khám da liễu, bạn sẽ được kiểm tra toàn thân.

Theo Viện Y tế và Chăm sóc Quốc gia Anh Quốc (NICE), bảng danh sách kiểm tra 7 điểm để nhận xét tình trạng nốt ruồi xoay những điều sau:

• Nốt ruồi có gây ra đau đớn, ngứa ngáy hoặc có cảm giác lạ nào không?
• Nốt ruồi có đều màu thường hay không?
• Nốt ruồi có hình kiểu thất thường không
• Kích thước của nốt ruồi có thay thế đổi không?
• Đường kính nốt ruồi có lớn hơn 7mm không?
• Nốt ruồi có gặp phải chảy dịch không?
• Nốt ruồi có đang sưng đỏ, viêm tấy thường hay không?

Nếu nốt ruồi chỉ có những điều chỉnh nhẹ, bạn sẽ nên theo dõi trong vài tuần sau khi được chụp ảnh lâm sàng và đo kích thước nốt ruồi. Nếu nghi ngờ đó là nốt ruồi có nguy cơ cao ung thư, bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết ngay lập tức. Nếu kết quả xét nghiệm nghi ngờ u hắc tố, bạn sẽ nên thực hiện thêm những xét nghiệm không tương tự để xác định liệu tình trạng ung thư từng di căn thường hay chưa.

Chúng ta nên tự kiểm tra da toàn thân ít nhất 3-4 tháng một lần. Nếu phát hiện bất kỳ nốt ruồi nào mới hoặc có sự thay thế đổi thì nên đi kiểm tra sớm.

Tẩy nốt ruồi bằng cách nào?

toàn bộ nốt ruồi không nên điều trị. Tuy nhiên nếu bạn không xuất hiện tự tin thì có thể dùng kem che khuyết điểm để “che giấu” tạm thời. Với những nốt ruồi có nghi ngờ không tốt hoặc bạn muốn loại bỏ triệt để hơn thì có thể tìm tới việc tẩy nốt ruồi.

• Tẩy nốt ruồi thường được thực hiện trong thời gian ngắn và bạn có thể điều trị ngoại trú. Bác sĩ sẽ gây ra tê cục bộ khu vực xung quanh nốt ruồi, sau đó dùng thiết gặp phải y khoa chuyên nghiệp để “lấy” nốt ruồi ra. Tẩy nốt ruồi có thể để lại sẹo nhỏ, với người có da nhạy cảm thì còn có thể sẹo lồi hoặc thay thế đổi sắc tố da ở vết cắt.
• Kỹ thuật khử sẽ dựa vào kích thước nốt ruồi, tình trạng tiến triển của nốt ruồi xuống bề mặt da hoặc lan sang các cơ quan không tương tự của cơ thể. Nếu tình trạng ung thư từng di căn vào máu hoặc hệ bạch huyết và trở thành các u bướu ở khu vực không tương tự, người mắc chứng bệnh sẽ nên các điều trị chuyên sâu không tương tự. Sau khi tẩy nốt ruồi, bạn nên lưu ý giữ vệ sinh vết thương và dùng thuốc suy yếu đau đớn nếu nên và nên tái thăm khám sớm nếu vết thương sưng đỏ, đau đớn, tiết dịch hoặc có mùi hôi.
• Nếu sau khi tẩy nốt ruồi vẫn xuất hiện trở lại thì nên thăm thăm khám chuyên khoa sớm bởi đây cũng là dấu hiệu cho xuất hiện đó có thể là u ác tính.

Lưu ý: Đừng bao giờ tự tẩy nốt ruồi tại nhà. Việc tự cạo thường hay khử nốt ruồi có nguy cơ gây ra hại cao, không những thực hiện tăng nguy cơ gặp phải sẹo mà còn khiến cho da dễ gặp phải nhiễm trùng. Nguy hiểm hơn với nốt ruồi ác tính còn có thể lây truyền lan sang vùng da xung quanh.

Phòng ngừa nốt ruồi

Số số lượng nốt ruồi được quyết định theo gen di truyền – với sự tiến triển tự nhiên này nên không có cách giúp cho bạn ngăn ngừa nốt ruồi được. Tuy nhiên bạn vẫn có thể hạn chế một phần sậm màu của nốt ruồi cũng như việc xuất hiện mụn ruồi mới bằng việc giữ an toàn da khỏi ánh nắng mặt trời – nhất là trong thời kỳ niên thiếu. (2)

• Tránh ra ngoài lúc trời nắng gắt: Hạn chế vận động ngoài trời từ 10 giờ tới 14 giờ bởi đây là lúc có nhiều tia cực tím từ mặt trời nhất; nhắc cả những lúc trời râm mát.
• Sử dụng kem chống nắng: Theo AAD – Học viện Da liễu Hoa Kỳ, bạn nên dùng kem chống nắng có chỉ số SPF ít nhất từ 30; sử dụng trước trong vòng 30 phút trước khi ra ngoài và thoa lại sau mỗi 2 tiếng.
• Đừng bỏ qua vật dụng che chắn: Nón rộng vành, kính râm, quần áo dài tay và các vật dụng giữ an toàn không tương tự sẽ giúp cho bạn phòng tránh tốt nhất tia UV gây ra hại cho da

Các thắc mắc thường gặp về nốt ruồi

1. Ai dễ gặp phải nốt ruồi?

Nốt ruồi có tính di truyền, do đó nếu trong gia đình có người có nốt ruồi thì nguy cơ cao bạn cũng sẽ xuất hiện nốt ruồi. Ngoài ra những người thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời cũng có nguy cơ cao xuất hiện nốt ruồi mới.

2. Có thể ngăn ngừa nốt ruồi mới không?

Có thể ngăn ngừa nốt ruồi mới cũng như ngăn ngừa nốt ruồi cũ sậm màu hơn nếu bạn biết cách giữ an toàn da trước tia UV ánh nắng mặt trời.

3. Có nên tẩy nốt ruồi không?

Việc nên thường hay không nên tẩy nốt ruồi phụ thuộc vào xin muốn cá nhân về mặt thực hiện đẹp cũng như dựa theo tư vấn của bác sĩ da liễu nếu nghi ngờ nốt ruồi có nguy cơ trở thành ung thư.

4. Khi nào nên tẩy nốt ruồi?

Nếu cảm xuất hiện nốt ruồi tác động tới thẩm mỹ hoặc đó là nốt ruồi có nguy cơ ác tính thì bạn có thể loại bỏ. Điều quan trọng là nên tẩy nốt ruồi ở các khu vực y tế có bác sĩ chuyên môn; không nên tự ý tẩy tại nhà vừa tốt nhất kém lại có nguy cơ nhiễm trùng.

5. Có nốt ruồi thất thường nên thăm khám ở đâu?

Các phòng thăm khám lớn có chuyên khoa da liễu, phòng thăm khám da liễu có bác sĩ giàu kinh nghiệm là nơi mà bạn có thể thăm thăm khám khi cảm xuất hiện thất thường ở nốt ruồi.

Theo TS.BS Đặng Thị Ngọc Bích, nốt ruồi không phải là vấn đề gây ra lo ngại nghiêm trọng tới sức khỏe. Tuy nhiên bạn đừng xem nhẹ những thay thế đổi của nốt ruồi cũng như hạn chế các tác nhân khiến cho nốt ruồi gặp phải tổn thương và nhiễm trùng.

Tiến sĩ bác sĩ Đặng Thị Ngọc Bích là người đặt viên gạch đầu tiên, xây dựng và đẩy mạnh công tác vừa khám chữa bệnh về da và thẩm mỹ da tại BVĐK Hưng Thịnh TP.HCM. Đặc biệt, BVĐK Hưng Thịnh TP.HCM với lợi thế trang thiết bị máy móc hiện đại, hệ thống y bác sĩ, kỹ thuật viên có tay nghề cao cùng địa điểm thuận lợi để người dân khám các bệnh về da và thẩm mỹ da an toàn, hiệu quả.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị với bác sĩ Da Liễu thuộc Hệ thống phòng thăm khám Đa khoa Hưng Thịnh, bạn có thể lựa chọn lựa các cách sau đây:

• Liên hệ tổng đài 0287 102 6789 (TP HCM) hoặc 1800 6858 (Hà Nội) để đăng ký lịch thăm khám riêng với chuyên gia.
• Đăng ký hẹn thăm khám tại đường link: https://tamanhhospital.vn/danh-cho-khach-hang/dat-lich-kham/
• Gửi tin nhắn trên Fanpage phòng thăm khám Đa khoa Hưng Thịnh.
• Nhắn tin qua Zalo OA của BVĐK Hưng Thịnh.

Qua bài viết tất cả người từng hiểu thêm về những loại nốt ruồi. Chúng thường có những đặc tính không tương tự nhau, không lây truyền không đau đớn và toàn bộ đều vô hại. Một nốt ruồi có thể tồn tại tới 50 năm. Tuy nhiên, hãy tới gặp bác sĩ da liễu nếu bạn nghi ngờ rằng nốt ruồi có những triệu chứng thất thường.