Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán và phòng ngừa

Nám da (mảng màu nâu, xám nâu) thường xuất hiện trên má, cằm, sống mũi, trán, môi trên, gặp ở phụ nữ nhiều hơn nam giới (1). Có nhiều yếu tố gây ra nám da, trong số đó nội tiết tố cũng tác động tới quá trình tạo thành nám. Vậy nám nội tiết là như nào? Nguyên nhân, dấu hiệu, cách chẩn đoán và phòng ngừa nám tốt nhất như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp cụ thể hơn về vấn đề này!

nám nội tiết

Nám nội tiết là như nào?

Nám nội tiết (thường còn gọi là nám chân sâu) là sự rối loạn nội tiết dẫn tới sự mất cân bằng các hormone trong cơ thể, tạo thành các nốt tăng sắc tố trên bề mặt da. Sự tạo thành của nám mối liên quan chủ yếu tới estrogen (nội tiết tố nữ). Đây chủ yếu là hormone sinh dục có vai trò quan trọng trong cơ thể và có nguy cơ ức chế sự sản sinh hormone MSH (hormone gây ra kích thích tăng sản xuất melanin dưới da).

Nếu estrogen trong cơ thể suy giảm, không ức chế được hormone MSH, khi đó số lượng tế bào hắc sắc tố melanin sản xuất không kiểm soát được sẽ đẩy lên trên bề mặt da tạo thành nám.

Estrogen vốn tổng hợp của 3 dưỡng chất: estron, estradiol, estriol. Estrogen có vai trò quan trọng với nữ giúp cho cơ thể điều hoà hệ sinh dục, tóc, da… Estrogen ở nữ tạo ra trễ hơn khi bước vào lứa tuổi lão hóa, gây ra mất cân bằng nội tiết tố thực hiện tăng sinh melanin dẫn tới tình trạng nám nội tiết.

Nám nội tiết có các vùng sắc tố xuất hiện tập trung lại thành từng nốt tròn trên bề mặt da, có chân ăn sâu vào trong các lớp cấu trúc da (thường gặp ở màng đáy của lớp thượng bì, thỉnh thoảng ăn sâu xuống trung bì).

Ai dễ mắc phải nám da?

  • Các loại da sẫm màu dễ nám hơn so với các loại da sáng, thường gặp ở các loại da nâu sáng.
  • Nữ có nguy cơ mắc phải nám gấp 9 lần nam, ít gặp trước tuổi mới lớn nhưng mà thường gặp trong lứa tuổi sinh sản.
  • Nám da có thể xuất hiện tầm khoảng 15% – 50% ở người mang thai.
  • Người mắc phải rối loạn nội tiết tố.

Nguyên nhân gây ra nám nội tiết

Có nhiều nguyên nhân gây ra nám nội tiết, gồm:

  • Trong thời kỳ mang thai, nồng độ estrogen ở nữ tăng nhanh để giữ an toàn thai nhi. Sau khi sinh, estrogen trong cơ thể suy giảm đột ngột sẽ gây ra rối loạn nội tiết. 
  • Các trường hợp rối loạn kinh nguyệt thỉnh thoảng cũng gây ra nám da.
  • Dùng thuốc tránh thai có chứa progestin kích thích sự tạo thành nám da. Người căn bệnh có thể xuất hiện nám ngay trong thời kỳ đang dùng thuốc hoặc sau 2 – 3 tháng dùng thuốc. Nếu có tác động của ánh nắng mặt trời, các mảng nám sẽ càng đậm, lan rộng hơn.
  • Stress: tâm lý lo sợ, áp lực trong thời gian dài tác động tới vận động của não dẫn tới rối loạn sản xuất estrogen và những hormone không không khác tạo gây ra tạo thành nám. lo sợ còn thực hiện tăng vận động của buồng trứng, tăng sự sản sinh nội tiết tố estrogen thực hiện nám da. 

dấu hiệu nám nội tiết

Nám nội tiết có loại các đốm nhỏ, màu vàng nhạt hoặc đậm màu hơn vùng lân cận. Các nốt nám có kích thước không đều, xen lẫn với nhau, nếu không điều trị sớm sẽ tiến triển lan nhanh sang các vùng da không không khác. Nám do nội tiết thường xuất hiện ở: 2 bên gò má, thái dương, trán, mũi, cánh mũi. 

Tùy vào tình trạng rối loạn nội tiết bên trong cơ thể mà tình trạng nám dấu hiệu trên bề mặt da không không khác nhau. Ngoài ra, nám nội tiết còn có những dấu hiệu không không khác như:

  • những ngày kinh nguyệt nguyệt thay thế đổi, không đều hoặc ít dần theo thời gian.
  • Buồng trứng, cổ tử cung, bộ phận sinh dục nữ nhỏ dần, các tuyến ít tiết ra dưỡng chất nhầy, có cảm giác đau đớn rát khi quan hệ tình dục.
  • Có các dấu hiệu rối loạn thần kinh như: lo lắng, buồn bực, không dễ chịu, tim đập nhanh, tính thay thế đổi thất thường…
  • Da bắt đầu lão hóa: mất độ đàn hồi, đen sạm, nhăn da…
Rối loạn nội tiết tố làm mất cân bằng hormone

Rối loạn nội tiết tố thực hiện mất cân bằng hormone, kích thích cơ thể sản xuất nhiều hắc sắc tố melanin tạo thành nám nội tiết.

Cách chẩn đoán nám da do nội tiết tố

Khi xuất hiện nám trên da, người căn bệnh nên tới gặp bác sĩ nội tiết để được hướng dẫn cách cân bằng nội tiết nhờ thực đơn uống, sử dụng thuốc khoa học và phối hợp với bác sĩ da liễu, bác sĩ nội tiết đái tháo đường để xét nghiệm, quan sát kỹ tình trạng da, tìm nguyên nhân gây ra nám để chẩn đoán nám da do nội tiết tố thường nám do nắng. 

Bác sĩ sẽ sử dụng thêm thiết mắc phải soi da hoặc máy soi da có tích hợp phần mềm phân tích da để xác định được tình trạng sâu của nám. Nếu trường hợp không dễ phân biệt với các căn bệnh về da không không khác, bác sĩ sẽ thực hiện thêm những xét nghiệm chuyên sâu để xác định nguyên nhân gây ra nám để có phương pháp điều trị phù hợp. 

Người bệnh nên soi da để phân tích mức độ nám

Người căn bệnh nên soi da để phân tích tình trạng nám và tình trạng da để sử dụng phương pháp điều trị thích hợp.

Phân biệt nám da nội tiết và nám nắng

Nám da nội tiết và nám nắng có nhiều điều không không khác nhau. Người căn bệnh cần thiết phải tìm ra nguyên nhân gây ra nám da để có phương pháp điều trị thích hợp, tránh tác động tới sức khỏe. Cách phân biệt nám da nội tiết, nám nắng gồm:

1. Nám nội tiết

Nám nội tiết tạo thành do rối loạn nội tiết tố thực hiện mất cân bằng hormone trong cơ thể, kích thích sản xuất nhiều hắc sắc tố melanin, tạo ra các nốt tăng sắc tố trên bề mặt da. Ngoài ra, khi sử dụng những loại thuốc cũng gây ra tác dụng phụ thực hiện rối loạn nội tiết tố tạo thành nám.

Ngoài ra, các yếu tố sau cũng sẽ góp phần cho nám nội tiết xuất hiện: stress quá lâu sẽ tác động tới vận động của buồng trứng thực hiện nội tiết tố thay thế đổi, dùng thuốc tránh thai chứa progestins, thay thế đổi nội tiết tố khi mang thai hoặc sau sinh, mãn kinh, kinh nguyệt không đều.

Nám do nội tiết sẽ suy giảm khi tình trạng nội tiết được cân bằng về mức thông thường (ví dụ như nám nội tiết do thai kỳ, khi sinh em bé xong, nội tiết sẽ trở về trạng thái thông thường thì nám sẽ suy giảm từ từ).

2. Nám nắng (nám thông thường)

Nám nắng thường xảy ra do tác động của các yếu tố bên ngoài như: 

  • Môi trường: tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, ánh sáng xanh với bức xạ nhiệt từ thiết mắc phải điện tử, môi trường ô nhiễm: khói xe, bụi bẩn, hóa dưỡng chất… 
  • Dùng mỹ phẩm tin cậy kém, không rõ nguồn gốc, chứa corticoid thực hiện mỏng da, khi tiếp xúc với bức xạ mặt trời, bức xạ điện tử sẽ nám da.
  • Ngoài ra, do thực đơn uống, thời gian nghỉ ngơi, thói quen sinh hoạt, cách chăm sóc da… cũng là một trong những nguyên nhân gây ra nám da.

Phương pháp điều trị nám mảng nội tiết

Nám nội tiết do thay thế đổi từ trong cơ thể nên cần thiết phải điều trị từ bên trong để giúp cho cơ thể cân bằng nội tiết, dùng các cách hỗ trợ điều trị triệu chứng trên da. Người căn bệnh cần thiết phải tới gặp bác sĩ nội tiết để được hướng dẫn cách cân bằng nội tiết nhờ thực đơn uống, sử dụng thuốc khoa học. Ngoài ra, người căn bệnh cần thiết phải phối hợp với bác sĩ da liễu để được hướng dẫn điều trị triệu chứng nám mảng nội tiết trên da. Trong quá trình điều trị, người căn bệnh nên cho bác sĩ biết thông tin về các thuốc đang sử dụng để tránh tương tác thuốc gây ra tác động tới sức khỏe.

Có nhiều phương pháp điều trị nám nội tiết, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị thích hợp tùy vào tình trạng da của người căn bệnh. Dưới đây là những phương pháp trị nám nội tiết như:

  • Bổ sung estrogen: sử dụng các sản phẩm giàu estrogen tự nhiên từ thực vật (nhất là đậu nành hoặc các chế phẩm từ đậu nành…). Không nên sử dụng các loại estrogen tổng hợp vì có nguy cơ gây ra tác dụng phụ nguy hiểm như ung thư vú.
  • Bổ sung omega – 3: các dưỡng chất béo lành mạnh từ dầu dừa, bơ, cá hồi, hạt lanh, hạt chia, hạt óc chó, cà rốt, khoai tây… giàu omega-3 nên bổ sung vào thực đơn ăn uống để tăng cường nám. 
  • Không sử dụng dưỡng chất béo từ dầu thực vật như: dầu hướng dương, bắp, đậu tương, đậu phộng.
  • Không sử dụng dưỡng chất kích thích: cà phê, trà, rượu, bia…
  • Ngủ đủ giấc, tránh lo sợ.
  • Sử dụng kem chống nắng mỗi ngày, ngay cả khi không đi ra ngoài trời. Kem chống nắng nên lựa chọn sản phẩm có chỉ số SPF 30+ trở lên.

Ngoài ra, người căn bệnh còn có thể phối hợp những thuốc trị nám da bên ngoài như:

  • Hydroquinone: tùy tình trạng nám, bác sĩ sẽ chỉ định cho người căn bệnh sử dụng nồng độ hydroquinone 2% (dung nạp tốt ít nguy cơ kích ứng da nhưng mà tốt nhất trễ) hoặc nồng độ 3 – 5% (tốt nhất cao nhưng mà cũng có nguy cơ xảy ra tác dụng phụ nên cần thiết phải có sự theo dõi của bác sĩ). Thời gian sử dụng thuốc ở mỗi người căn bệnh không không khác nhau, thường thuốc sẽ có tốt nhất sau khi sử dụng từ 5 – 7 tuần. Quá trình sử dụng có thể quá lâu từ 3 – 12 tháng. Khi dùng thuốc nếu gặp các vấn đề như: viêm da tiếp xúc kích ứng, tăng sắc tố sau viêm… người căn bệnh nên ngừng thuốc, thông báo với bác sĩ để được hướng dẫn khắc phục. 
  • Ascorbic Acid (vitamin C): có tác dụng chống nám, chống lão hoá mạnh.
  • Tranexamic: có loại thuốc thoa hoặc tiêm, có tác dụng thực hiện mờ nám do ức chế tổng hợp melanin.
  • Arbutin: thuốc thoa, có tác dụng ức chế vận động của tế bào hắc tố, thực hiện suy giảm sự tạo melanin từ tế bào hắc tố.
  • những thuốc có phối hợp corticoid như: corticosteroid, hydroquinine có tác dụng nhanh nhưng mà cần thiết phải được bác sĩ giám sát khi dùng. Thuốc không được dùng trong thời gian dài.
  • Điều trị nám nội tiết bằng laser là phương pháp phối hợp với các sản phẩm chăm sóc da để ức chế sản sinh tế bào melanin, kích thích tiến triển tế bào khỏe mạnh, giúp cho da căng sáng.
  • Khi trị nám, người căn bệnh nên hạn chế sử dụng peel da.

thực hiện thế nào để phòng ngừa mắc phải nám da nội tiết

Sau 30 tuổi, nội tiết tố ở nữ sẽ bắt đầu suy giảm dần, ít sản sinh hơn. Vì vậy, hãy sống lạc quan, thoải mái, giữ an toàn làn da, tăng cường tập thể thao để thực hiện trễ lại tốc độ lão hoá, giữ sắc đẹp. 

Điều trị nám nội tiết là quá trình lâu dài để tác động cả bên trong, bên ngoài nên cần thiết phải ngừa nám nội tiết để giữ an toàn sức khỏe tốt hơn. Các phương pháp để phòng ngừa mắc phải nám da nội tiết tố, gồm:

Hạn chế stress: nếu lo sợ quá lâu sẽ thực hiện tăng estrogen thực hiện rối loạn nội tiết tố trong cơ thể nên cần thiết phải giữ tinh thần thoải mái, nghỉ ngơi, thư giãn khoa học, tập thể thao thường xuyên để tăng cường sức đề kháng tốt hơn. 

Bổ sung đầy đủ dưỡng dưỡng chất: ăn đa loại các loại thực phẩm, nhất là các thực phẩm giúp cho cân bằng hormone estrogen như: đậu nành, các sản phẩm từ đậu nành.

Dùng kem chống nắng liên tiếp hàng ngày nhắc cả khi không phải đi ngoài trời nắng.

Hạn chế sử dụng dưỡng chất kích thích caffeine (trà, cà phê, ca cao…): tuy caffeine giúp cho tập trung, tỉnh táo nhưng mà gây ra rối loạn nhịp tim và quá trình tiêu hóa, tác động tới sự cân bằng nội tiết tố. 

tin cậy giấc ngủ: ngủ đủ giấc, ngủ sâu giúp cho ổn định sự cân bằng hormone, tái tạo nguồn năng số lượng mới, giúp cho phục hồi cơ thể sau một ngày lao động.

Hiện BVĐK Hưng Thịnh TP.HCM có chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường cùng các chuyên gia đầu ngành của khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, với thiết mắc phải máy móc tiên tiến, nhập khẩu chủ yếu hãng từ các nước tiên tiến, giúp cho tư vấn sức khỏe, điều trị tốt nhất các căn bệnh về da do thay thế đổi nội tiết tố như: nám, mụn, tàn nhang, rụng tóc…

Nám nội tiết là một trong những căn bệnh về da do sự thay thế đổi nội tiết tố từ bên trong cơ thể. Việc điều trị nám nội tiết cần thiết phải phối hợp nhiều phương pháp điều trị không không khác nhau tùy vào tình trạng căn bệnh. Do đó, người căn bệnh nên tới bác sĩ da liễu – thẩm mỹ da để được xét nghiệm, chỉ định liệu pháp điều trị thích hợp khi nám xuất hiện, tránh nám mảng nội tiết lan rộng trên da.

Share this post:

Bài viết liên quan

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.