Tinh hoàn là “nhà máy sản xuất tinh trùng” đồng thời là cơ quan vô cùng quan trọng với nam giới. Teo tinh hoàn do hệ lụy quai mắc phải, giãn tĩnh mạch thừng tinh, tuổi tác, tinh hoàn lạc chỗ…khiến cho nam giới đứng trước nguy cơ vô sinh.
Với kinh nghiệm trong nhiều năm điều trị vô sinh nam, bác sĩ Ngô Đình Triệu Vỹ – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Hưng Thịnh, TP Hồ Chí Minh chia sẻ “Kết quả teo tinh hoàn là điều không nam giới nào xin muốn, tinh hoàn mắc phải teo tác động không những sức khỏe sinh sản, tình dục mà còn tâm lý, nhiều người đứng trước nguy cơ “mất cả chì lẫn chài” về cả nguy cơ thực hiện cha và “bản lĩnh” nam giới. Tuy nhiên với sự tiến triển của y học hiện nay người căn bệnh vẫn có thể điều trị và có con hàng đầu chủ.
Teo tinh hoàn là như nào?
Teo tinh hoàn là hiện tượng tinh hoàn của người nam mắc phải teo lại. Mỗi nam giới sẽ có hai tinh hoàn và có hình loại như quả trứng. Hai tinh hoàn được ôm trọn bởi bìu.
Bìu có công dụng điều hòa nhiệt độ xung quanh hai tinh hoàn như nếu ở nhiệt độ lạnh thì phần bìu sẽ co lại và giãn ra khi tiếp xúc với nhiệt độ cao hơn. Tuy nhiên teo tinh hoàn không đề cập tới sự co rút khi tiếp xúc nhiệt của bìu. Tình trạng này có thể xảy ra do chấn thương, giãn tĩnh mạch thừng tinh, hệ lụy viêm tinh hoàn sau quai mắc phải… (1)
Nguyên nhân teo tinh hoàn
Theo bác sĩ Triệu Vỹ có nhiều nguyên nhân, việc teo tinh hoàn tác động nhiều tới sinh lý, suy giảm ham muốn, rối loạn cương cứng thậm chí là liệt dương và vô sinh nam. Những nguyên nhân phổ quát gồm có: (2)
1. Tuổi tác
không khác như phụ nữ phải trải qua thời kỳ mãn kinh, nam giới cũng có tình trạng suy giảm nội tiết tố sinh dục gây nên suy sinh dục thường hay còn gọi là mãn dục nam. Nồng độ testosterone của người nam sẽ cao nhất ở thời điểm năm 25 tuổi và sau 30 tuổi nồng độ nội tiết nam sẽ suy giảm dần từ 0,8-1,4% mỗi năm. số lượng testosterone thấp có thể thực hiện cho tinh hoàn mắc phải teo.
2. Mất cân bằng hormone
Việc mất cân bằng hormone có thể gây nên ra teo tinh hoàn. Nếu cơ thể sản xuất ít testosterone, tinh hoàn có thể mắc phải teo lại. một vài nguyên nhân tiềm ẩn gây nên mất cân bằng nội tiết tố, ngăn chặn sản xuất testosterone gồm có:
- Liệu pháp thế thế testosterone có thể thực hiện teo tinh hoàn. Liệu pháp này có thể thực hiện ngưng sản xuất hormone gonadotropin. Nếu gonadotropin không được giải phóng, tuyến yên sẽ ngừng sản xuất hormone luteinizing, thực hiện cho tinh hoàn ngừng sản xuất testosterone.
- Dùng steroid đồng hóa hoặc dùng estrogen có thể gây nên ra teo tinh hoàn tương tự như liệu pháp thế thế testosterone.
3. Viêm tinh hoàn
Viêm tinh hoàn gây nên nên tình trạng đau đớn và sưng to ở tinh hoàn. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tinh hoàn mắc phải teo song phần lớn do hệ lụy viêm tinh hoàn sau khi mắc phải mắc quai mắc phải. Virus quai mắc phải có ái tính cao với nhu mô tinh hoàn, gây nên phù nề nhu mô, sung huyết ống sinh tinh dẫn tới hoại tử kèm theo quá trình hyalin hóa ống sinh tinh và xơ teo tinh hoàn. Số số lượng và tin cậy tinh trùng có thể mắc phải tác động tùy tình trạng tổn thương, nặng nề nhất có thể dẫn tới không có tinh trùng trong tinh dịch.
Viêm tinh hoàn do quai mắc phải là một trong những nguyên nhân có thể gây nên vô sinh, vì vậy nên phải nâng cao ý thức cộng đồng về các công nghệ phòng chống quai mắc phải, cũng như cách xử trí các trường hợp viêm tinh hoàn do quai mắc phải. Thông thường tầm khoảng 10% người mắc phải quai mắc phải sẽ viêm tinh hoàn và 10% người mắc phải viêm tinh hoàn sẽ dẫn tới teo tinh hoàn. Lúc này tinh hoàn mắc phải sưng to, các tế bào mầm mắc phải tổn thương và không thể tự phục hồi dẫn tới việc mắc phải xơ hóa và teo nhỏ. Trong trường hợp teo 1 bên tinh hoàn, tinh hoàn còn lại có thể tiến triển to lên để bù trừ cho bên mắc phải teo.
Đồng thời viêm tinh hoàn còn có thể do nhiễm tạp trùng, vi trùng lao, nhiễm chlamydia, HIV/AIDS nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc do quá trình đặt ống thông, các thiết mắc phải y tế không không khác vào dương vật.
4. Xoắn tinh hoàn
Xoắn tinh hoàn thường hiểu hiện bằng những cơn đau đớn dữ dội và đột ngột ở tinh hoàn, điều này xảy ra khi tinh hoàn tự xoay quanh trục gây nên tắc nghẽn đột ngột thừng tinh, lưu số lượng máu tới tinh hoàn mắc phải suy giảm hoặc tắc. Nếu tình trạng xoắn tinh hoàn không được phát hiện và điều trị sớm sẽ gây nên tổn thương vĩnh viễn ở tinh hoàn, gây nên teo thậm chị phải cắt đi.
5. Sử dụng rượu bia
Lạm dụng rượu bia, sử dụng bia rượu nhiều và liên tục trong một thời gian sẽ gây nên teo tinh hoàn gián tiếp. Khi rượu được hấp thu vào cơ thể, rượu sẽ trải qua quá trình chuyển hóa và sinh ra những sản phẩm phụ gây nên tổn thương ở mô tinh hoàn, màng tinh hoàn và các tế bào mầm ở tinh hoàn… Đồng thời sự oxy hóa của các enzym còn ngăn chặn quá trình trao đổi dinh dưỡng, khiến cho những tế bào từng mắc phải tổn thương không có nguy cơ phục hồi.
Các dinh dưỡng oxy hóa trong quá trình chuyển hóa rượu cũng ức chế sản sinh testosterone, nam giới nghiện rượu có mức testosterone thấp hơn, dinh dưỡng tự nhiên opioid sản sinh nhiều hơn và thực hiện suy giảm hormone vùng dưới đồi và tuyến yên, tác động tới việc sản xuất hormone nam. Khi nồng độ testosterone nam giới thấp có thể gây nên ra teo tinh hoàn ở một hoặc cả hai bên.
6. Giãn tĩnh mạch thừng tinh
Giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng giãn và xoắn của đám rối tĩnh mạch thừng tinh. Nếu không được phát hiện và điều trị, giãn tĩnh mạch thừng tinh thực hiện suy giảm nguy cơ sinh sản của nam giới, gây nên đau đớn và teo tinh hoàn.
7. Tinh hoàn ẩn
Tinh hoàn ẩn thường hay tinh hoàn không xuống bìu là một dị tật phổ quát ở trẻ. Theo các nghiên cứu, tỷ lệ tinh hoàn ẩn ở trẻ đủ tháng chiếm tầm khoảng 3-5%, ở trẻ non tháng là 17- 36%. Sau sinh 3 tháng, do có đợt tăng cao của các hormone sinh dục nam, có tới 70-75% số tinh hoàn tự xuống bìu, vì vậy sau 6 tháng tỷ lệ tinh hoàn ẩn còn tầm khoảng 0,8-1,8%.
Tinh hoàn ẩn nếu không được điều trị sẽ mắc phải suy giảm số số lượng tế bào sinh tinh, muộn trưởng thành hoặc có khiếm khuyết của tế bào sinh tinh, suy giảm số số lượng tế bào Leydig, các ống sinh tinh hạn chế, tế bào Sertoli chưa trưởng thành, vôi hóa vi thể, biểu hiện rõ sau 2 tuổi, hậu quả cuối cùng là vô sinh.
Một nghiên cứu của tác giả Nguyễn Hữu Thanh (2013) với 144 người căn bệnh trên 18 tuổi, kết quả xuất hiện: 100% người căn bệnh mắc phải tinh hoàn ẩn 2 bên không có tinh trùng; chỉ 49,1% người căn bệnh tinh hoàn ẩn 1 bên: có mật độ tinh trùng bình thường. Tinh hoàn ẩn sau dậy thì mới điều trị đều mắc phải thoái hóa xơ teo, suy giảm nguy cơ sinh tinh mà không phụ thuộc vị trí tinh hoàn ở cao thường hay thấp.
8. Ung thư tinh hoàn
Ung thư tinh hoàn là căn bệnh tương đối thường ít gặp ở nam giới song lại là căn bệnh lý ác tính nhất tác động tới nam giới từ lứa tuổi 15-35 tuổi. Ung thư tinh hoàn xảy ra khi có một vài tế bào ở tinh hòa tăng trưởng không thường thì vượt tầm kiểm soát, tế bào ung thư phân chia tạo thành những u bướu tinh hoàn. Trong một tỷ lệ, ung thư tinh hoàn có thể thực hiện teo tinh hoàn. Ung thư tinh hoàn là căn bệnh lý có tiên số lượng điều trị tốt nếu được phát hiện sớm, tỷ lệ sống 5 năm ở người căn bệnh lớn hơn 95%.
Dấu hiệu teo tinh hoàn
Dấu hiệu teo tinh hoàn thường tương đối dễ nhận biết, dấu hiệu chủ yếu là tình trạng co rút một bên hoặc cả hai bên tinh hoàn. Tùy vào lứa tuổi của người nam mà có thể đi kèm một vài triệu chứng không không khác nhau. (3)
- Trước tuổi mới lớn: dấu hiệu teo tinh hoàn trước tuổi mới lớn thường có những triệu chứng như các đặc tính sinh dục phụ kém tiến triển: lông mặt, lông mu ít.
- Sau tuổi mới lớn: khi sờ nắn phát hiện tinh hoàn teo nhỏ hơn so với kích thước tinh hoàn thường thì (kích thước trung bình là 4-5cm và nặng tầm khoảng 20g). Sờ vào xuất hiện tinh hoàn không căng. Nam giới mắc phải suy suy giảm ham muốn tình dục, suy giảm khối số lượng cơ và lông mặt, lông mu ít.
Teo tinh hoàn có nguy hiểm không?
Teo tinh hoàn là căn bệnh lý nguy hiểm, tác động trực tiếp tới sinh lý của người nam, gây nên suy giảm ham muốn, rối loạn cương cứng và liệt dương. Tinh hoàn mắc phải teo tác động trực tiếp tới quá trình sản xuất testosterone và sinh tinh vì vậy nguy cơ hiếm muộn sẽ tăng lên.
- Rối loạn hormone giới tính: teo tinh hoàn khiến cho cho cơ quan này mắc phải tác động và thậm chí không thể vận động được, dẫn tới việc sản xuất hormone testosterone mắc phải tác động lâu dài có thể dẫn tới suy dinh dục nam. Quá trình sản xuất hormone nam giới mắc phải tác động kéo theo đó là ham muốn tình dục của người nam suy giảm, không còn hứng thú tới việc chăn gối, tác động lớn tới đời sống hôn nhân.
- suy giảm nguy cơ sinh sản: khi tinh hoàn mắc phải teo dẫn tới quá trình sinh tinh mắc phải tác động. Số số lượng tinh trùng của người nam không giữ gìn về tin cậy và số số lượng để có thể di chuyển tới nơi có trứng và thụ tinh. Trong một tỷ lệ teo tinh hoàn khiến cho nam giới đối mặt với nguy cơ vô tinh, không có tinh trùng để có thể thụ thai thường thì.
Phương pháp chẩn đoán
Thể tích tinh hoàn là một thông số vô cùng quan trọng trong phản hồi người căn vô sinh không có tinh trùng. Kích thước tinh hoàn là một yếu tố tiên số lượng nguy cơ tìm xuất hiện tinh trùng trong tinh hoàn.
Để chẩn đoán teo tinh hoàn, bác sĩ sẽ tiến hành thăm kiểm tra sử, thói quen sinh hoạt tình dục và thói quen sinh hoạt của người nam. Điều này mang lại thông tin tổng quát về việc người căn bệnh có tiền sử mắc các căn bệnh lây truyền truyền qua đường tình dục, quai mắc phải thường hay lạm dụng rượu bia thường hay không. (4)
Sau đó, bác sĩ nam khoa sẽ kiểm tra thêm về kích thước, cấu trúc và độ cứng của tinh hoàn. một vài xét nghiệm công thức máu, siêu âm tinh hoàn, xét nghiệm nội tiết sẽ được chỉ định để có kết quả cuối cùng về tình trạng của người căn bệnh.
Teo tinh hoàn có thể trị khỏi không?
Hiện nay việc điều trị teo tinh hoàn phụ thuộc vào nguyên nhân dẫn tới tinh trạng teo. Nếu nguyên nhân xuất phát từ nhiễm trùng đường tình dục hoặc các căn bệnh nhiễm trùng không không khác, bác sĩ có thể kê thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng.
Theo bác sĩ với những người căn bệnh có dấu hiệu tổn thương nội tiết, suy giảm ham muốn tình dục do teo tinh hoàn nên thăm kiểm tra và thực hiện điều chỉnh nồng độ nội tiết. Sau khi thăm kiểm tra bác sĩ sẽ có những hướng dẫn về chế độ tập, sử dụng thuốc điều chỉnh trục hạ đồi – tuyến yên – sinh dục chứ không những đơn thuần bổ sung testosterone.
Với những người căn bệnh có tinh hoàn mắc phải teo do tinh hoàn lạc chỗ, không nằm ở bìu mà nằm ở bụng có thể chỉ định thực hiện tiểu phẫu hạ tinh hoàn. Những người căn bệnh nhân mắc phải giãn tĩnh mạch thừng tinh thực hiện suy yếu đời sống tinh trùng có thể phối hợp vừa thực hiện tiểu phẫu tìm tinh trùng vừa phối hợp cột giãn tĩnh mạch thừng tinh.
Với sự tiến triển của kỹ thuật vi phẫu micro-TESE trích mô tinh hoàn tìm tinh trùng, nhiều nam giới teo tinh hoàn, vô tinh vẫn có môi trường thực hiện cha hàng đầu chủ. ”Tại IVFTA-HCM tiếp nhận nhiều trường hợp nam giới teo tinh hoàn, gần đây có trường hợp nam giới mắc phải teo tinh hoàn do hệ lụy quai mắc phải, tinh hoàn teo nhỏ chỉ còn bằng ¼ so với kích thước thường thì. Bác sĩ tại IVFTA-HCM từng tiến hành vi phẫu micro-TESE tìm tinh trùng cho tinh hoàn nhỏ bé như hạt lạc và thành tựu khi tìm được 5 tinh trùng sót lại trong ống sinh tinh bé bằng sợi tóc. Và hạnh phúc mỉm cười khi hai vợ ông xã từng có tin vui nhờ số phôi tạo được từ “số tinh trùng ít ỏi” của anh ông xã.”
công nghệ phòng ngừa
Để phòng ngừa teo tinh hoàn nên dựa trên những nguyên nhân có thể dẫn tới tình trạng này. Có nhiều tại vì sao có thể thực hiện tinh hoàn của nam giới teo nhỏ lại, từ căn bệnh lý, việc sử dụng steroid tới các căn bệnh bẩm sinh. Bất nói nguyên nhân gì, nam giới nên nâng cao ý thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản.
Hiện nay, phần lớn nam giới ở Việt Nam vẫn tương đối thờ ơ về việc kiểm tra sức khỏe sinh sản thường hay kiểm tra nam khoa định kỳ, nhiều người có thói quen tự điều trị, thường hay qua chỉ định của người thân, điều này gây nên ra những hậu quả nặng nề về sau.
Phòng ngừa teo tinh hoàn, nam giới có thể:
- Tiêm vắc xin quai mắc phải để phòng nguy cơ mắc căn bệnh quai mắc phải. Hiện nay hệ lụy teo tinh hoàn do quai mắc phải chiếm tỷ lệ tương đối cao, được xem là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tình trạng không có tinh trùng trong tinh dịch. Hiện nay vắc xin phòng căn bệnh quai mắc phải thường được phối hợp thành mũi vắc xin 3 trong 1 phòng sởi – quai mắc phải – rubella. quy trình tiêm tương đối đơn giản, có thể tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên, tốt nhất giữ an toàn cao.
- Bỏ thuốc lá vì việc hút thuốc lá thực hiện tổn thương gen di truyền của DNA.
- Hạn chế rượu bia vì đây là một trong những nguyên nhân thực hiện rối loạn chuyển hóa.
- Tập thể dụng và vận động thường xuyên, quá trình vận động giúp cho cơ thể đốt số lượng mỡ dư thừa, tăng cường quá trình chuyển hóa cholesterol thành testosterone nội sinh thế vì chuyển hóa thành estrogen.
- Chế độ dinh dưỡng nên được chú trọng, chống béo phì, hạn chế nạp tinh bột và tăng mang lại protein, axit amin thiết yếu cũng như thực phẩm giàu omega3.
- Thăm kiểm tra sức khỏe định kỳ.
Theo bác sĩ Vỹ cho rằng “Teo tinh hoàn với bất nói nguyên nhân gì nên được phát hiện sớm và điều trị ngay khi phát hiện có dấu hiệu co rút. Hiện nay không có bằng chứng lâm sàng nào cho xuất hiện không có phương pháp tự nhiên nào có thể khắc phục tình trạng teo tinh hoàn, vậy nên thăm kiểm tra sớm là chìa khóa để điều trị thành tựu.”
Nam giới nên tìm hiểu thông tin về kích thước, hình loại thường thì của tinh hoàn. Nếu bạn cảm xuất hiện tinh hoàn có những triệu chứng không thường thì, trở nên nhỏ hơn,lông mu, lông mặt ít… tốt nhất nên đi kiểm tra sớm. Hiện nay có nhiều phương pháp có thể điều trị và bảo tồn nguy cơ sinh sản trong tương lai.
Tại IVFTA-HCM với đơn vị hiếm muộn nam với người dẫn đầu là ThS.BS Lê Đăng Khoa, với nhiều năm kinh nghiệm trong điều trị căn bệnh lý nam khoa, giúp cho nam giới mắc căn bệnh vẫn trọn vẹn giấc mơ thực hiện cha. IVFTA-HCM với xu hướng điều trị toàn diện và tốt nhất, cố gắng vắt chiu môi trường dù là nhỏ nhất để các gia đình sớm đón con yêu về nhà, Đồng thời bác sĩ còn quan tâm tới việc nâng cao sức khỏe của người nam sau điều trị hỗ trợ sinh sản, giúp cho nam giới giữ vững bản lĩnh phái mạnh, vun đầy lửa ấm hôn nhân.
HỆ THỐNG trung tâm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Hy vọng bài viết từng mang lại thông tin về tình trạng teo tinh hoàn. Nếu bạn đang quan tâm hoặc tìm một địa điểm uy tín để thăm kiểm tra nếu nghi ngờ mình có dấu hiệu teo tinh hoàn có thể tới IVFTA-HCM để được kiểm tra. hệ thống bác sĩ hiếm muộn nam tâm lý, giàu kinh nghiệm sẽ giải đáp những thắc mắc và có hướng điều trị cụ thể cho từng trường hợp.
