Nguyên nhân, triệu chứng và cách chăm sóc

Mụn nội tiết (hormonal acne) trở thành do sự thế đổi các hormon trong cơ thể mỗi người. Ước tính tầm khoảng 50% nữ giới ở lứa tuổi 13-25 (còn gọi là mụn dậy thì) và 25% ở lứa tuổi 40-50 (thời kỳ tiền mãn kinh) gặp phải mụn nội tiết (1). Mụn nội tiết không phải là vấn đề da liễu nguy hiểm song thực hiện cho nhiều người tự ti về vẻ ngoài của mình. Vậy mụn nội tiết là như thế nào? Nguyên nhân, triệu chứng và cách chăm sóc ra sao? Hãy cùng tham khảo thông tin từ bài viết sau. 

Mụn nội tiết là như thế nào?

Mụn nội tiết thường được gọi chung là mụn trứng cá, chứng bệnh xuất hiện do sự thế đổi của các hormone trong cơ thể. Mụn nội tiết tác động tới tất cả nhóm tuổi, phổ quát vẫn là lứa tuổi mới lớn, phụ nữ trước và sau sinh, tiền mãn kinh – mãn kinh hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt nguyệt. Đây là thời kỳ cơ thể có những thế đổi nhất định thực hiện cho nội tiết tố rối loạn, trở thành mụn nội tiết.

Mụn nội tiết là tình trạng da liễu phổ quát tại Hoa Kỳ. Học viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD) ước tính, ở tất cả thời điểm bất kỳ, có tới 50 triệu người nước này gặp phải mụn nội tiết. (2)

1. đặc tính mụn do nội tiết tố

• Ở tuổi mới lớn, mụn nội tiết thường xuất hiện ở vùng chữ T (gồm trán, mũi, cằm). 
• Với người trưởng thành, mụn mọc ở phần dưới khuôn mặt, gồm 2 má và vùng da quanh xương hàm. 
• Mụn đầu đen, đầu trắng, u nang. 
• Nhân mụn nằm sâu dưới da, viêm, sưng đỏ gây nên đau đớn.
• Mụn nội tiết dễ xuất hiện trong các trường hợp: tuổi mới lớn, thời kỳ kinh nguyệt, mãn kinh, hội chứng buồng trứng đa nang, thời kỳ mang thai, sự gia tăng quá mức nồng độ androgen (nội tiết tố kích thích sự tăng tiết bã nhờn).
• số lượng hormone thế đổi có thể thực hiện cho tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn như: gây nên viêm da toàn thân, tăng tiết mồ hôi và bã nhờn từ các lỗ chân lông, tế bào da gặp phải tắc trong nang lông, tạo điều kiện cho vi khuẩn Propionibacterium acnes tiến triển gây nên mụn.

2. Mụn trứng cá do mãn kinh

Mụn trứng cá ở thời kỳ mãn kinh thường hay tiền mãn kinh đều là một loại của mụn nội tiết. Tất cả mụn trứng cá đều xuất phát từ lỗ chân lông gặp phải tắc song mụn ở tuổi thiếu niên và thời kỳ mãn kinh có sự không không khác biệt rõ rệt. (3)

• Mụn trứng cá ở tuổi thiếu niên thường xuất hiện ở vùng chữ T (gồm trán, mũi và cằm). 
• Mụn ở thời kỳ mãn kinh chủ yếu là mụn bọc, mụn đầu trắng hoặc nốt mụn loại nang ẩn sâu dưới da.

Phụ nữ gặp phải mụn trứng cá thời kỳ mãn kinh có thể do sự sụt suy yếu nồng độ hormone estrogen hoặc do gia tăng hormone androgen, nhất là testosterone. 

Trong một tỷ lệ, mụn trứng cá xuất hiện ngay cả khi phụ nữ sử dụng liệu pháp thế thế hormone (HRT) để suy yếu bớt triệu chứng của thời kỳ mãn kinh. Điều này do HRT sử dụng một vài dòng hormone progestin để thế thế estrogen, progesterone mà cơ thể mất đi. Loại hormone này có thể thực hiện cho lỗ chân lông giãn nở, tạo điều kiện cho bụi bẩn và vi khuẩn xâm nhập, trở thành mụn trứng cá.  

Mụn trứng cá do rối loạn nội tiết có thể nhẹ, trung bình hoặc nặng. 

• Mụn trứng cá tình trạng nhẹ chủ yếu là mụn đầu đen, đầu trắng. Mụn được phân loại nhẹ khi có ít hơn 20 bọc mụn, 15 tổn thương viêm hoặc ít hơn 30 mụn không viêm.
• Ở tình trạng vừa, mụn có thể viêm hoặc không, để lại sẹo. Mụn được phân loại vừa khi có 20-100 mụn, 15-50 tổn thương viêm, hoặc từ 30-125 tổng số tổn thương.
• Mụn trứng cá nặng thường gặp phải viêm và để lại sẹo.

Mụn trứng cá có thể tác động tới tâm lý. Ngay cả mụn trứng cá nhẹ cũng thực hiện cho người chứng bệnh mất tự tin. Điều này thường tác động tới những người trẻ bắt đầu tiến triển các mối quan hệ.

Nguyên nhân gây nên mụn nội tiết

Có 4 yếu tố hàng đầu gây nên mụn trứng cá, trong số đó rối loạn nội tiết tố đóng vai trò quan trọng. (4)

• Da tăng sản xuất bã nhờn do rối loạn nội tiết tố.
• Vi khuẩn tích tụ, tiến triển trên da thực hiện cho lỗ chân lông bít tắc, trở thành mụn viêm, mụn mủ.
• Hệ thống miễn dịch phản ứng với vi khuẩn dẫn tới viêm nhiễm.
• Lỗ chân lông tắc nghẽn.

Ngoài ra cũng có thể nhắc tới một vài nguyên nhân sau đây:

• Hội chứng buồng trứng đa nang. 
• Stress, mệt mỏi.
• thực đơn uống, sinh hoạt không khoa học.
• Sử dụng quá nhiều các sản phẩm chăm sóc da.
• Tác dụng phụ của thuốc (steroid).

Khi gặp phải mụn nội tiết, người chứng bệnh nên tìm tới các khu vực chuyên khoa da liễu để được tư vấn phương pháp trị trị phù hợp, từ đó việc loại bỏ mụn sẽ dễ thực hiện, nhanh chóng, có tốt nhất, đồng thời hạn chế tối đa nguy cơ tái phát.

Triệu chứng nổi mụn nội tiết

Mụn đầu trắng, đầu đen, mụn mủ, u nang và nốt sần đều là những triệu chứng của mụn nội tiết. Thông thường, mụn đầu trắng, đầu đen không gây nên đau đớn, viêm thường hay sưng tấy, song nếu gặp phải viêm sẽ trở thành u nang hoặc mụn mủ. 

Mụn nội tiết đa số xuất hiện trên mặt, song cũng có thể xuất hiện ở một vài nơi như: cổ, vùng thắt lưng, vai, ngực, quai hàm, cằm,…Mụn xuất hiện đi kèm với các triệu chứng như rối loạn kinh nguyệt, các chứng bệnh của tuyến nội tiết như: cường androgen (thừa androgen ở nữ)…

Cách điều trị nổi mụn do nội tiết

Tuy không phải là vấn đề da liễu nguy hiểm, song mụn nội tiết lại thực hiện cho nhiều người tự ti về vẻ ngoài của mình. Do đó, nếu không may gặp phải tình trạng này, người chứng bệnh nên chủ động kiểm tra và điều trị sớm để nhanh chóng lấy lại làn da khỏe đẹp. Dưới đây là một vài cách điều trị mụn nội tiết, người chứng bệnh có thể tham khảo và lựa lựa chọn cho mình phương pháp phù hợp.

1. Phương pháp điều trị tự nhiên

một vài sản phẩm chiết xuất từ thiên nhiên mang lại tốt nhất trong việc điều trị mụn nội tiết. Phương pháp này thường không có những tác dụng phụ đáng lo ngại và ít gây nên kích ứng da.

Các phương pháp điều trị mụn nội tiết từ thiên nhiên: 

• Sử dụng tinh dầu trà xanh hỗ trợ suy yếu viêm. Ngoài ra, có thể sử dụng các sản phẩm như: sữa rửa mặt có tinh dầu trà xanh hoặc tinh dầu trà xanh nguyên dưỡng chất để rửa mặt, thực hiện sạch da. 
• Không không khác như sử dụng tinh dầu trà xanh để thoa trực tiếp lên vùng da gặp phải mụn. Uống một vài ly trà xanh mỗi ngày phối hợp với chăm sóc, vệ sinh đúng cách có thể giúp cho làn da khỏe mạnh, sạch mụn.

2. Phương pháp điều trị mụn nội tiết bằng thuốc

Mụn nội tiết nặng không thể điều trị đơn thuần bằng thuốc xoa và sữa rửa mặt. Người chứng bệnh nên điều trị bằng thuốc giúp cho cân bằng/điều hòa nồng độ hormone. một vài kỹ thuật điều trị mụn nội tiết có thể nhắc tới như: 

• Thuốc tránh thai đường uống: tốt nhất trong điều trị mụn nội tiết do có chứa ethinyl estradiol cùng với drospirenone, norgestimate và norethindrone. Bốn loại dưỡng chất này có thể cân bằng nồng độ hormone trong cơ thể, giúp cho suy yếu tình trạng mụn nội tiết trong chu kỳ kinh nguyệt nguyệt. Các thành phần sau đây nên tránh dùng thuốc tránh thai đường uống: người có tiền sử ung thư vú, đau đớn tim hoặc đột quỵ, rối loạn đông máu, tăng huyết áp không kiểm soát, xuất huyết bộ phận sinh dục nữ thất thường.
• Thuốc kháng androgen: vận động dựa trên cơ chế suy yếu nội tiết tố nam androgen. Androgen là hormone tự nhiên có ở nam và nữ. Tuy nhiên, khi hàm số lượng androgen quá cao có thể gây nên ra một vài vấn đề về mụn trứng cá. Aldactone mặc dù được sử dụng để điều trị tăng huyết áp song cũng thực hiện suy yếu androgen. Nói cách không không khác, aldactone có thể ngăn cơ thể sản xuất nhiều androgen và giúp cho ổn định nồng độ hormone.
• Retinoids cream/gel: trường hợp mụn nội tiết nhẹ, có thể cân nhắc sử dụng một vài loại thuốc xoa ngoài da có chứa retinoids. Retinoids có nguồn gốc từ vitamin A, chứa nhiều trong những loại kem, gel,… và được bán ở các nhà thuốc. Lưu ý, khi sử dụng các loại thuốc có chứa retinoids nên thoa kem chống nắng hàng ngày.

Mỗi người chứng bệnh sẽ có một quy trình điều trị mụn riêng biệt. Người chứng bệnh không tự ý mua thuốc trị mụn nội tiết khi chưa thăm thăm khám và tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu – thẩm mỹ da và bác sĩ nội tiết.

3. Trị mụn nội tiết bằng công nghệ cao

Những trường hợp gặp phải mụn nội tiết nặng, dai dẳng, gây nên tổn thương lớn trên da, sử dụng công nghệ cao là lựa lựa chọn hàng đầu cho những ai nên khắc phục tình trạng này nhanh chóng. Các công nghệ như laser CO2 vi điểm, oxy jet, ánh sáng IPL, điện di… được uống phổ quát và thu được những kết quả tương đối tốt. Tuy nhiên, khi uống phương pháp này nên lựa lựa chọn các khu vực thực hiện đẹp, chuyên khoa da liễu uy tín để giữ gìn quá trình được xảy ra thuận lợi, an toàn, đồng thời có chế độ chăm sóc, cẩn thận sau trị liệu để da nhanh chóng phục hồi. 

Chăm sóc giữ an toàn da khỏi mụn nội tiết

Mụn nội tiết gây nên mất thẩm mỹ, có thể nhiều ngày dai dẳng và tái đi tái lại nhiều lần. Điều trị và chăm sóc da đúng cách sẽ hạn chế mụn xuất hiện, ngăn ngừa sẹo thâm, giúp cho da sáng mịn hơn. Người chứng bệnh có thể tham khảo những cách chăm sóc, giữ an toàn da khỏi mụn nội tiết dưới đây:

1. Chăm sóc da từ bên ngoài

• Rửa mặt không quá 2 lần/ngày và sau khi ra mồ hôi.
• Sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ và nước nóng, không dùng nước nóng.
• Tránh chà xát xát, nặn mụn vì gây nên viêm hoặc thực hiện tình trạng nặng hơn.
• Sử dụng mỹ phẩm được đánh dấu không tạo nhân mụn.
• Tránh môi trường có độ ẩm cao thực hiện đổ nhiều mồ hôi.
• Vệ sinh sạch sẽ các vật dụng sinh hoạt.
• Uống đủ nước mỗi ngày 1,5 – 2 lít.
• Hạn chế tối đa việc trang điểm. Nếu có, nên tẩy trang thật sạch để tránh cặn còn sót gây nên bít tắc lỗ chân lông.
• Sử dụng các sản phẩm điều trị mụn có chứa BHA, AHA, Benzyl peroxide…
• Sử dụng kem dưỡng ẩm, chống nắng có thành phần phù hợp.
• Không chạm tay lên mặt để tránh vi khuẩn xâm nhập vào da.

2. Chăm sóc da từ bên trong

• Ngủ đủ 8 tiếng/ngày, hạn chế thức khuya.
• Tránh tình trạng lo lắng, stress, áp lực.
• Bổ sung thực phẩm có chứa kẽm, vitamin C, B, E giúp cho da sáng khỏe, ăn nhiều rau xanh, trái cây.
• Hạn chế thực phẩm ngọt, cay nóng, chiên rán, dầu mỡ, đồ uống có cồn…
• Sử dụng các loại trà, thực phẩm thanh nhiệt, giải độc: trà xanh, trà atiso,…
• Thăm thăm khám với bác sĩ da liễu để được lên quy trình điều trị phù hợp.

vấn đề thường gặp

1. Mụn nội tiết tố có tự hết không?

Có! Khi các rối loạn về nội tiết được kiểm soát thì mụn sẽ dần hết song quá trình này thường rất lâu. Để mụn nội tiết tự lành, cộng với những phương pháp chăm sóc da, người chứng bệnh nên một thực đơn uống, sinh hoạt, nghỉ ngơi khoa học. Đồng thời thăm thăm khám bác sĩ da liễu – thẩm mỹ da để được thiết kế liệu trình phù hợp, tránh mụn nổi lên không dễ kiểm soát.

2. Mụn nội tiết có trị tận gốc được không?

Có! Quá trình điều trị nhiều ngày đòi hỏi sự kiên nhẫn của người chứng bệnh. Điều này thực hiện cho nhiều người chán nản, từ bỏ việc điều trị thực hiện cho mụn mãi không hết, thậm chí ngày càng nặng. Tuy nhiên, mụn nội tiết có thể trị trị tận gốc. Do đó, ngay khi xuất hiện các dấu hiệu của mụn nội tiết, người chứng bệnh nên tìm tới bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da hoặc bác sĩ chuyên khoa Nội tiết để được tư vấn, thăm thăm khám sớm. 

3. thành phần nào dễ gặp phải mụn nội tiết?

Phụ nữ! Nữ giới là thành phần dễ gặp phải mụn nội tiết hơn nam giới. tầm khoảng 50% phụ nữ từ 20-29 tuổi xuất hiện mụn nội tiết, tỷ lệ này ở lứa tuổi 40-49 là tầm khoảng 25%. Đồng thời, lứa tuổi mới lớn, phụ nữ đang mang thai hoặc trong thời kỳ tiền mãn kinh – mãn kinh, người có công dụng gan suy yếu, thường hay lo lắng, lo âu,… là những thành phần có nguy cơ gặp phải mụn nội tiết.

4. Khi nào nên đi thăm khám

Ngay khi gặp phải mụn nội tiết, người chứng bệnh nên tới thăm khám bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da. Điều trị càng sớm, nguy cơ để lại sẹo càng ít, đồng thời ngăn mụn tái phát. 

Chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM có các dịch vụ điều trị những chứng bệnh về da. Với trang thiết gặp phải tiên tiến từ máy soi da, điện di, lăn kim… cùng hệ thống bác sĩ, nhân viên y tế giàu kinh nghiệm, BVĐK Hưng Thịnh luôn mang tới những dịch vụ chăm sóc sức khỏe tận tâm, uy tín, tốt nhất.

Bài viết trên đã từng mang đến những thông tin về mụn nội tiết, nguyên nhân, triệu chứng và cách chăm sóc. Do đó, người chứng bệnh không nên tự ý nặn mụn hoặc nghe theo những hướng dẫn trên mạng, nên tới các khu vực y tế chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da để được thăm thăm khám, điều trị sớm, lấy lại làn da khỏe đẹp.