Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Mụn tác động tới 80% người từ 11 – 30 tuổi, thậm chí một vài người tiếp tục mắc phải mụn trứng cá sau 30 tuổi. Mụn nội tiết cũng thường gặp ở nam (1). Vậy nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa mụn nội tiết ở nam như thế nào? Bài viết sau sẽ chia sẻ cụ thể hơn về vấn đề này!

Mụn nội tiết ở nam là như nào?

Mụn nội tiết ở nam là mụn trứng cá xảy ra do sự thay thế đổi nội tiết tố ở nam, đặc biệt gia tăng nội tiết tố Androgen như Testosterone từ đó kích thích tuyến bã nhờn vận động mạnh hơn thông thường, gây ra bít tắc lỗ chân lông, thay thế đổi vận động của tế bào da, viêm nhiễm do vi khuẩn Cutibacterium Acnes (C. acnes) xâm nhập vào các nang lông gây ra mụn trứng cá.

Mụn trứng cá có tình trạng nghiêm trọng không tương tự nhau thường tác động tới vùng mặt, phần trên cơ thể. Tình trạng mụn trứng cá thường thấy sẽ điều trị khỏi nếu áp dụng phương pháp điều trị phù hợp.

Nguyên nhân gây ra mụn nội tiết nam

Có nhiều nguyên nhân gây ra mụn nội tiết ở nam bao gồm:

1. Nguyên nhân trực tiếp

Sự thay thế đổi nội tiết tố Androgen là nguyên nhân hàng đầu gây ra ra mụn ở nam. Đây vốn là Hormone có vai trò cho sự tiến triển và giữ các đặc tính nam giới, chịu trách nhiệm cả quá trình sản xuất tinh trùng.

Một khi nội tiết tố Androgen thay thế đổi sẽ tác động trực tiếp tới tình trạng vận động của tuyến bã nhờn trên da để tạo độ ẩm, sự đàn hồi, sáng bóng cho da.

Khi nội tiết tố Androgen mắc phải thay thế đổi, tuyến bã nhờn vận động quá mức làm số lượng dầu trên da tiết ra quá nhiều khiến bít tắc lỗ chân lông. Dầu thừa phối hợp với vi khuẩn, tế bào sừng, bụi bẩn tạo ra mụn viêm.

2. Mụn nội tiết tố do stress nếu để lâu

stress mạn tính cũng gây ra ra mụn nội tiết, do thực hiện tăng các Hormon như Cortisol dẫn tới dễ tiết dầu nhờn nhiều hơn. Dầu nhờn nhiều là yếu tố kích thích mụn trứng cá nổi lên.

3. Thói quen cạo râu không đúng cách

Việc cạo râu vùng mặt có thể dẫn tới tình trạng mụn trứng cá. Thông thường mụn mủ xuất hiện vùng mặt sau khi cạo râu thường do sợi lông mọc ngược hoặc mắc phải trầy do dao cạo. Bạn có thể tránh việc xuất hiện các mụn mủ này bằng cách dùng dao cạo đơn sạch và luôn dùng thêm kem cạo râu hoặc một loại dưỡng chất thoa trơn không tương tự, đặc biệt trên tuýp da nhạy cảm không tương tự. Đồng thời bạn cũng nên cạo râu từ từ để tránh kéo mạnh sợi lông và cẩn thận để không đi một vùng nhiều lần.

4. chế độ sinh hoạt nhiều sữa, đường:

Tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa sữa, đường thực hiện tăng nồng độ yếu tố tăng trưởng IGF-1 và các thành phần Hormon trong sữa được cho là đóng vai trò trong cơ chế sinh mụn trứng cá.

5. Ít chăm sóc, vệ sinh da

Nam thường ít quan tâm tới việc chăm sóc da, vệ sinh da nên các dưỡng chất bẩn, da chết, dầu thừa tích tụ dần trong các nang lông gây ra ra mụn. Do đó, nam giới cũng thường xuyên vệ sinh da hàng ngày để ngăn mụn xuất hiện.

6. một vài chứng bệnh không tương tự

Một số bệnh khác bao gồm: hội chứng Cushing, suy giáp, tiểu đường… thực hiện mất cân bằng nội tiết gây ra mụn. một vài loại thuốc như: Lithium, điều trị rối loạn lưỡng cực, Corticosteroid (Prednisone) cũng gây ra mụn trứng cá. (2)

Triệu chứng mụn nội tiết ở nam

Triệu chứng mụn nội tiết ở nam được rõ ràng bởi các sẩn đỏ, mềm hoặc các sẩn lớn màu đỏ hoặc trắng chứa đầy mủ. Những mụn này có xu hướng sâu hơn mụn đầu trắng hoặc mụn đầu đen trên bề mặt. Mụn nội tiết tố thường xuất hiện ở nửa dưới của khuôn mặt như: má, quai hàm, cằm, cổ. Mụn cơ thể do nội tiết tố cũng thường thấy vì nam có nhiều tuyến bã nhờn hơn trên mỗi nang lông trên ngực, vai, vùng eo lưng. (3)

Sự gia tăng nồng độ Androgen sẽ kích thích quá trình sản xuất bã nhờn cùng với sự viêm nhiễm do vi khuẩn xâm nhập vào các nang lông gây ra mụn trứng cá.

Điều trị mụn nội tiết ở nam

Một số cách điều trị mụn nội tiết ở nam được áp dụng như:

1. Sử dụng các sản phẩm trị mụn

Mụn trứng cá do nội tiết tố nhẹ được điều trị bằng thuốc không kê đơn. tuy vậy ở nam giới, phần lớn mụn do rối loạn nội tiết tố là mụn kiểu nang nằm sâu dưới da nên các loại thuốc thoa ngoài da không dễ tác động vào mụn. Do đó, người bệnh nên sử dụng thuốc uống để có tốt nhất điều trị tốt hơn.

một vài loại thuốc thường được kê đơn để điều trị mụn nội tiết ở nam như:

• Benzoyl Peroxide thoa ngoài da: dùng khi mụn nội tiết tố mới xuất hiện trên da. Thuốc thẩm thấu qua các nang lông, ức chế vận động của vi khuẩn gây ra mụn, tạo điều kiện cho Oxy xâm nhập, tiêu diệt hoàn toàn vi khuẩn.
• AHA/BHA tại chỗ: dùng khi mụn nội tiết mới đang tạo ra. Thuốc sẽ tẩy tế bào chết trên da, loại bỏ các tác nhân gây ra mụn, thực hiện thông thoáng lỗ chân lông giúp da mềm mại, mịn màng hơn.
• Thuốc kháng Androgen đường uống: giúp cho suy yếu nội tiết tố Androgen dư thừa trong cơ thể, thực hiện suy yếu nguy cơ tạo ra mụn nội tiết ở nam.
• Isotretinoin: giúp suy yếu viêm, suy yếu mụn, kiểm soát bã nhờn, khử khuẩn tốt nhất, ngăn mụn tái phát nên dùng điều trị các loại mụn bọc, mụn mủ.

Lưu ý: trường hợp mụn do nội tiết ở nam nặng, người bệnh cần thiết phải tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ, không được tự ý thay thế đổi liều số lượng của thuốc để tránh các tác dụng phụ. Hạn chế sử dụng thực phẩm nấu sẵn như: thức ăn nhanh, đồ hộp, đồ nấu sẵn để tránh gây ra mụn.

2. Sử dụng thuốc uống

Mụn nội tiết tố nam xuất hiện do cơ thể thiếu hụt một vài dưỡng chất quan trọng nên sử dụng thuốc uống hoặc việc bổ sung đầy đủ các dưỡng chất, Vitamin rất cần thiết phải thiết để hỗ trợ quá trình điều trị mụn nội tiết tố nam nhanh hơn, bao gồm:

• Sử dụng thực phẩm công dụng chứa: kẽm, Vitamin A, Vitamin C, Vitamin E giúp ổn định nội tiết tố nam.
• Uống nhiều nước, thường xuyên thanh lọc cơ thể để hỗ trợ mát gan như: trà xanh, nước ép rau má…
• Bổ sung các loại thực phẩm có chứa Vitamin A, B, C, Magie, kẽm.
• Trường hợp suy suy yếu Testosterone nghiêm trọng nên tới bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da phối hợp với bác sĩ khoa Nội tiết – Đái tháo đường để được bác sĩ soi da, chẩn đoán, áp dụng phương pháp điều trị khoa học.

Xem thêm: Nguyên nhân, triệu chứng mụn nội tiết ở nữ

Cách phòng ngừa mụn do nội tiết tố ở nam giới

Để ngừa mụn do nội tiết tố nam xuất hiện, người bệnh nên học cách chăm sóc, thực hiện sạch da hàng ngày, giữ chế độ sinh hoạt, sinh hoạt lành mạnh để nâng cao sức đề kháng cho da.

Một số cách phòng ngừa mụn do nội tiết tố ở nam giới bao gồm:

• Thường xuyên tập thể thao thể thao: giúp cho hạn chế tình trạng béo phì, thừa cân ở nam, ngừa sự thiếu hụt Testosterone trong cơ thể.
• Hạn chế sử dụng thực phẩm nấu sẵn như: thức ăn nhanh, đồ hộp, đồ nấu sẵn…
• Tăng cường bổ sung Canxi: nồng độ Testosterone không những gây ra ra mụn trứng cá mà còn thực hiện cho cơ thể mắc phải loãng xương nên bổ sung thực phẩm giàu Canxi như: rau Bina, cải xoăn… sẽ giúp hạn chế nguy cơ gãy xương cho người chứng bệnh.
• Chăm sóc, vệ sinh da cẩn thận: da sạch sẽ giúp cho ngừa mụn tạo ra, tái phát trở lại, loại bỏ bụi bẩn, se khít lỗ chân lông ngăn vi khuẩn xâm nhập. Nên dùng sữa rửa mặt 2 lần/ngày để loại bỏ dầu thừa, đeo khẩu trang khi ra ngoài để suy yếu mụn nội tiết ở nam.
• Bổ sung nhiều rau củ quả: giúp cho cơ thể tăng lên công dụng gan, giúp cho da luôn khỏe mạnh, phòng ngừa quá trình Estrogen hóa, cân bằng nội tiết tố ở nam giới. một vài loại rau tốt cho sức khỏe như: bắp cải, súp lơ, nấm…
• Ngủ đủ giấc, tránh thức quá khuya: giúp cho số lượng Testosterone nam được ổn định, tránh được nguy cơ mụn do nội tiết tố phát triển.
• Hạn chế stress, mệt mỏi: vì stress thực hiện tăng nồng độ Hormone Cortisol trong máu khiến tăng số lượng nội tiết tố Androgen gây ra ra mụn nội tiết tố. Do đó, nên hạn chế stress, tập thư giãn bằng cách ngồi thiền, tập yoga, đi bộ…

Bổ sung nhiều rau củ quả giúp cho da luôn khỏe mạnh, phòng ngừa quá trình Estrogen hóa, cân bằng nội tiết tố ở nam giới.

Chế độ dinh dưỡng cho nam giới mắc phải mụn nội tiết

chế nhạó độ dinh dưỡng cho nam giới bị mụn nội tiết rất quan trọng trong việc kiểm soát mụn. Dinh dưỡng cũng có thể đóng một vai trò trong mụn trứng cá. Thực phẩm có chỉ số đường huyết cao sẽ thực hiện tăng nhanh số lượng đường trong máu khiến hình thành mụn trứng cá nhiều hơn. Thực phẩm có chỉ số đường huyết cao như bánh mì trắng, thực phẩm có đường như nước ngọt. (4)

Nên suy yếu sữa, ăn nhiều thực phẩm trị mụn nội tiết có chỉ số đường huyết thấp như: trái cây, rau, đậu, đậu lăng, ngũ cốc nguyên hạt (yến mạch, gạo lứt).

Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ, nên uống nhiều nước, mỗi ngày từ 1,5 – 2 lít nước, giữ chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi khoa học, đúng giờ.

Chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da và khoa Nội tiết – Đái tháo đường, trung tâm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM có trang thiết bị hiện đại cùng hệ thống bác sĩ, nhân viên y tế giàu kinh nghiệm, BVĐK Hưng Thịnh luôn mang tới những dịch vụ chăm sóc sức khỏe an toàn, chất lượng, hiệu quả cao giúp người bệnh cải thiện tình trạng rối loạn nội tiết tố, mụn trứng cá do rối loạn nội tiết, bướu cổ, tiểu đường…

Mụn nội tiết ở nam xảy ra do rối loạn nội tiết tố, do đó, khi xuất hiện mụn nội tiết, người bệnh nên đến bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, khoa Nội tiết – Đái tháo đường khám để có phương pháp điều trị phù hợp, bảo vệ sức khỏe tốt hơn.