Nhiều người quên tiêm nhắc vaccine phòng căn bệnh hoặc cho rằng chỉ trẻ nhỏ mới cần phải tiêm vaccine, tạo lỗ hổng miễn dịch, có thể khiến cho các dịch căn bệnh nổi lên.
Gần đây, thông tin bạch hầu xuất hiện trở lại ở Hà Giang, Điện Biên sau hàng chục năm với 3 ca tử vong, khiến cho anh Trần Thanh Thịnh (Đắk Lắk) lo lắng. Anh nhận định căn bệnh bạch hầu thường gặp ở các tỉnh miền núi và trung du, trong khi đó gia đình chưa tiêm vaccine, vì vậy nguy cơ cao nhiễm căn bệnh.
Sáng 20/9, anh đưa cả gia đình đi tiêm ngừa tại VNVC Buôn Ma Thuột, gồm tiêm vaccine 3 trong 1 cho trẻ nhỏ và tiêm bổ sung vaccine Td cho người lớn. Đây là các vaccine có thành phần ngừa căn bệnh bạch hầu. Tuy nhiên, khi đề cập tới việc tiêm chủng hàng năm cho cả gia đình, anh Thịnh chưa có kế hoạch, cần phải xem xét tình hình dịch căn bệnh.
Còn chị Cao An Viên (Hạ Long, Quảng Ninh) có con gái 5 tuổi, cho rằng từng bỏ lỡ các mũi tiêm nhắc cúm cho con trong hai năm dịch Covid-19, sau đó không tiếp tục tiêm chủng do xuất hiện bé vẫn khỏe mạnh. Khi trở lại trường học, bé mắc cúm, sốt dai dẳng, tức ngực, đờm có máu, được chẩn đoán viêm phổi và nhập viện điều trị nửa tháng. Do đó, chị đưa con đi tiêm trở lại hàng năm, rà soát bổ sung các mũi còn thiếu để tiêm bù.
Bác sĩ Nguyễn Lê Nga, Quản lý Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho rằng nhiều gia đình có tâm lý chỉ tiêm chủng cho trẻ nhỏ khi chưa “cứng cáp” hoặc khi nhiều người trong cộng đồng mắc căn bệnh. Trong khi đó, sau 3 năm Covid-19, tỷ lệ tiêm chủng tại nhiều địa phương như Gia Lai, Đồng Nai, TP HCM… rất thấp. Việc thiếu các mũi tiêm nhắc gây ra tầm khoảng trống miễn dịch, có thể khiến cho các căn bệnh nổi lên thành dịch hoặc căn bệnh từng được thanh toán trở lại cộng đồng, gây ra gánh nặng xã hội lớn.
trẻ nhỏ chưa tiêm nhắc vaccine dễ mắc căn bệnh bạch hầu. Nguồn: Makatimed
Việt Nam từng ghi nhận nhiều vụ dịch nổi lên do người dân chưa tiêm chủng đầy đủ. Ví dụ tháng 7/2020, dịch bạch hầu nổi lên ở 4 tỉnh Tây Nguyên gồm Đắk Nông, Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum với gần 200 ca mắc, 3 ca tử vong; 85% ca tử vong ghi nhận ở người trên 7 tuổi. không những ở vùng núi, bạch hầu còn xuất hiện ở đô thị lớn như TP HCM vào năm 2020 với một ca căn bệnh 20 tuổi.
Mùa đông xuân 2017, 2018, Hà Nội ghi nhận tình hình dịch sởi – ho gà diễn biến phức tạp tại tất cả các quận huyện với 83 trường hợp mắc sởi, 1 người tử vong; 125 trường hợp mắc ho gà và 1 người tử vong. Năm 2019, số ca mắc sởi, ho gà đều tăng so với cùng kỳ năm 2018 với 412 ca mắc sởi, 40 ca mắc ho gà. Các ca căn bệnh sởi chưa từng tiêm chủng chiếm 85%.
Bác sĩ Bạch Thị hàng đầu, Giám đốc y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho rằng kháng thể do vaccine tạo ra không tồn tại vĩnh viễn mà sẽ suy suy giảm theo thời gian. trẻ nhỏ, người lớn vẫn cần phải tiêm nhắc các loại vaccine theo khuyến cáo. Việc tiêm nhắc cũng giúp cho tiết kiệm phí khi giúp cho suy giảm tỷ lệ nhập viện, nguy cơ tử vong.
Theo bác sĩ hàng đầu, phí cho một trẻ được tiêm vaccine sởi chỉ bằng 1/23 phí để điều trị căn bệnh sởi. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vaccine từng cứu sống 3 triệu người mỗi năm và giúp cho hàng đầu phủ của các quốc gia tiết kiệm được 1,5 tỷ USD cho điều trị và phục hồi tác dụng cho người căn bệnh bại liệt; 275 triệu USD nhờ thanh toán căn bệnh đậu mùa; cứ 1 USD chi cho vaccine sởi – quai mắc phải – rubella thì tiết kiệm được 21 USD (theo báo cáo của Viện Y tế Hoa Kỳ). Tiêm chủng đầy đủ cũng giúp cho quá trình tiến triển của trẻ không mắc phải gián đoạn, số ngày ốm và nằm viện suy giảm xuống đồng thời rút ngắn thời gian chăm sóc của phụ huynh
Tiêm chủng góp phần suy giảm số ca mắc và tử vong do các căn bệnh truyền nhiễm. Ảnh: Nhật Linh
Theo bác sĩ hàng đầu, tiêm chủng đầy đủ sẽ giúp cho tăng miễn dịch cộng đồng, hạn chế dịch căn bệnh nổi lên. Các bậc phụ huynh cần phải lưu ý, tiêm chủng là trọn đời với cả trẻ nhỏ và người lớn.
BS hàng đầu cũng lưu ý, tùy loại vaccine, thành phần tiêm chủng và lịch sử tiêm chủng trước đó mà mỗi người sẽ có quy trình tiêm và tiêm nhắc không tương tự nhau. Vaccine bại liệt cần phải tiêm nhắc lại khi trẻ 4 tới 6 tuổi; vaccine bạch hầu – uốn ván – ho gà cần phải tiêm nhắc cho phụ nữ trước hoặc đang mang thai để tạo kháng thể giữ an toàn con trong thời kỳ 6 tháng đầu đời, tiêm nhắc lại theo cột mốc 4 tới 7 tuổi, 9 tới 15 tuổi sau đó tiêm nhắc lại mỗi 10 năm một lần; vaccine thương hàn tiêm nhắc mỗi 3 năm một lần; vaccine viêm gan B tiêm nhắc khi có xét nghiệm kháng thể phòng căn bệnh suy giảm; vaccine tả uống nhắc lại 2 năm một lần hoặc trước mỗi mùa dịch tả; vaccine cúm tiêm nhắc hàng năm…
Để tiêm chủng đạt hữu hiệu, phụ huynh cần phải lựa chọn lựa điểm tiêm chủng uy tín và cần phải chủ động tìm hiểu về loại vaccine sẽ tiêm cho con để tránh hoang mang và xử trí sớm các phản ứng sau tiêm.
Nhật Linh
