Hàng chục nghìn trẻ chào đời non tháng được các trung tâm y tế hỗ trợ nuôi sống thành quả, trong số đó có những trường hợp nặng 500 gram hoặc chỉ mới 24 tuần tuổi thai.
Thông tin được tiến sĩ Trần Đăng Khoa, Phó vụ trưởng Sức khỏe Bà mẹ trẻ nhỏ (Bộ Y tế) chia sẻ tại Lễ hưởng ứng Ngày thế giới vì trẻ sinh non tại trung tâm y tế Từ Dũ, ngày 17/11.
Vài năm trở lại đây, nhiều trung tâm y tế cả nước sử dụng các kỹ thuật y học tiên tiến, tăng cường phương pháp ấp Kangaroo, ngân hàng sữa mẹ… giúp cho cứu sống trẻ sinh cực non tháng. Tỷ lệ trẻ sinh non được nuôi sống tăng theo từng năm, góp phần giúp cho tỷ lệ tử vong ở trẻ dưới một tuổi suy nhược từ 14,7 trên 1.000 trẻ năm 2015 xuống còn 12,1 năm 2022.
Thống kê của Bộ Y tế, tỷ lệ tử vong sơ sinh chiếm 71% tử vong trẻ nhỏ dưới một tuổi và 60% tử vong trẻ dưới 5 tuổi. Nguyên nhân là đẻ non, nhẹ cân, ngạt, chấn thương sau khi sinh, dị tật, các nhiễm khuẩn… trong số đó, nguyên nhân do đẻ non, nhẹ cân chiếm 25%.
Tổ chức Y tế Thế giới khái niệm sinh non là chuyển dạ sinh trước 37 tuần tuổi thai. Đây là yếu tố hàng đầu tăng nguy cơ các chứng bệnh như bại não, động kinh, mù, điếc, loạn sản phế nang phổi, chứng bệnh lý võng mạc trẻ non tháng… Trẻ sinh non có hệ miễn dịch yếu tiến hành tăng nguy cơ nhiễm trùng huyết, viêm phổi, dễ rối loạn thân nhiệt, rối loạn tiêu hóa, viêm ruột hoại tử… tác dụng phổi chưa trưởng thành nên trẻ dễ mắc phải suy hô hấp sau sinh và tử vong.
BS.CK2 Trần Ngọc Hải, Giám đốc trung tâm y tế Từ Dũ, cho rằng 5 năm trước, tỷ lệ cứu sống trẻ sinh non dưới 26 tuần của trung tâm y tế đạt 25%. Nơi này từng bước hoàn thiện quy trình, tăng trang thiết mắc phải hồi sức sơ sinh tiên tiến, giúp cho tỷ lệ cứu sống gia tăng dần, tăng gần 50% vào năm nay.
Chẳng hạn, chị Phạm Thị Linh, sinh con nặng 600 g lúc thai 24 tuần 5 ngày. Sau hơn 12 tuần nuôi dưỡng tại Khoa Sơ sinh, nay bé nặng 1,4 kg, có thể tự bú sữa mẹ. “Nhìn con nhỏ xíu lúc chào đời, tôi không dám nghĩ mình sẽ có được hạnh phúc ôm ấp bé mỗi ngày như hôm nay”, người mẹ nói.
Hiện, mỗi ngày khu chăm sóc Kangaroo trung tâm y tế Từ Dũ chăm sóc và điều trị trung bình gần 150 ca sinh non. Nơi này đang xây dựng Trung tâm Hồi sức sơ sinh tiên tiến để đáp ứng nhu cầu chăm sóc trẻ sơ sinh ngày càng tăng.
Theo bác sĩ Hải, trẻ non tháng có những đặc thù riêng, đòi hỏi sự chăm sóc đặc biệt của cả y bác sĩ lẫn nỗ lực của các gia đình. trong số đó, việc ấp Kangaroo – trẻ được nằm tiếp xúc da kề da trên ngực mẹ hoặc người chăm sóc trẻ rất quan trọng. trung tâm y tế từng triển khai da kề da ngay sau sinh trên 95%, nói cả mổ lấy thai, trừ trường hợp gây nên mê.
Tiếp xúc da kề da ngay sau sinh giúp cho trẻ ổn định thân nhiệt, điều hòa nhịp thở, nhịp tim, phòng hạ đường huyết, suy nhược mắc các chứng bệnh nhiễm khuẩn, suy nhược 40% nguy cơ tử vong sớm ở trẻ sơ sinh.
Các chuyên gia khuyến cáo phòng tránh tử vong ở trẻ đẻ non, nhẹ cân bằng các liệu pháp như kiểm tra thai định kỳ ít nhất 4 lần trong thai kỳ để sớm phát hiện các thất thường; thực đơn uống dinh dưỡng đầy đủ cân bằng; vận động phù hợp; chăm sóc da kề da, cho trẻ bú sớm và bú mẹ hoàn toàn; chăm sóc trẻ đẻ non, nhẹ cân bằng phương pháp Kangaroo…
Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) Việt Nam đang hợp tác với Bộ Y tế để hỗ trợ và mở rộng các can thiệp hỗ trợ cứu sống trẻ sơ sinh, gồm phương pháp chăm sóc Kangaroo trên khắp cả nước.
Lê Phương