Hà NộiÁm ảnh với việc phải chờ đợi, xếp hàng và “thái độ” của y bác sĩ tại viện công, bà Thanh tìm tới hiệu thuốc gần nhà nhờ dược sĩ đoán căn bệnh, kê đơn.
Bà Thanh, 65 tuổi, trú ở quận Long Biên, mắc căn bệnh viêm nướu nha chu tái phát nhiều lần từ tháng 4. Cứ hai tuần một lần, bà đạp xe tới khu vực y tế đa khoa công lập lớn gần nhà để thăm kiểm tra bằng thẻ bảo hiểm y tế (BHYT).
Tuy nhiên, sau nhiều lần kiểm tra, bà nói kiểm tra bằng BHYT là một “trải nghiệm kinh hoàng – vô cùng mệt mỏi và ám ảnh”. Bà phải đợi nhiều tiếng đồng hồ mới được kiểm tra, lấy thuốc trong thái độ bực dọc, gắt gỏng của y bác sĩ khi yêu cầu ghi hướng dẫn liều số lượng và cách uống lên bao bì.
Không những vậy, mỗi lần kiểm tra, đơn thuốc của bà chỉ vẻn vẹn hai loại suy giảm đau đớn paracetamol và chống viêm. Uống hết đơn thì triệu chứng suy giảm, nhưng mà vài ngày sau tình trạng sưng nướu, thấy máu chân răng tái lại.
“Kê được ba vỉ thuốc chẳng hướng dẫn liều số lượng sử dụng, cũng không dặn uống trước thường sau ăn, thậm chí cũng không ghi chú vào vỉ thuốc để người già dễ nhớ”, bà Thanh nói và thêm rằng bác sĩ giải thích với bà đây là thuốc duy nhất, “muốn dùng loại tốt thì sang viện tư mà kiểm tra”.
Sau 5 lần đi viện, bà quyết định tới nhà thuốc gần nhà, theo lời khuyến khích của hàng xóm. Tại đây, bà được dược sĩ chăm sóc tại chỗ, kê đơn thuốc không không khác, một tuần sau khỏi căn bệnh và không tái lại. Bà cho rằng “chỉ khi nào mắc căn bệnh nặng, phải xét nghiệm chụp chiếu thì tới khu vực y tế, còn kiểm tra và mua thuốc bên ngoài cho nhanh, lại được phục vụ tốt”.
Tương tự, ông Tuấn, ở Hòa Bình, mắc căn bệnh tim mạch, hàng tháng lặn lội vượt hơn 80 km tới một khu vực y tế chuyên ngành ở Hà Nội thăm kiểm tra. Tuy nhiên, gần đây đơn thuốc của ông liên tục mắc phải thay thế đổi sang loại không không khác, do “khu vực y tế giải thích nguồn cung thuốc chưa đấu thầu xong nên mắc phải thiếu thuốc”. Lo lắng về việc phải thay thế đổi loại thuốc nhiều lần sẽ tác động tiêu cực tới quá trình điều trị trị, ông tự mua thuốc theo đơn cũ.
thường chị Lan, mắc phải đau đớn dạ dày, đã từng nội soi và uống thuốc theo đơn nhưng mà căn bệnh cứ tái đi tái lại. Chị tìm tới đông y, xuất hiện sức khỏe tốt lên, ăn uống ngon miệng, không còn đau đớn thắt bụng như trước. “Nhiều người cũng muốn tới viện kiểm tra, được kê đơn, theo dõi, tái kiểm tra nhưng mà khu vực y tế công lập quá đông người mắc căn bệnh, bác sĩ thăm kiểm tra qua loa, có lúc còn ‘thái độ không dễ chịu’, nên tôi cứ ra hiệu thuốc mua hoặc tới khu vực tư cho nhanh”, chị nói.
Việc nhiều người dân tự đoán căn bệnh, kê đơn, uống thuốc không cần phải thăm kiểm tra và chỉ định của chuyên gia đã từng xảy ra nhiều năm nay. Lý giải về tình trạng này, bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc khu vực y tế Đại học Y (Hà Nội) cho rằng sự việc thường gặp ở những người có hiểu biết về thuốc. Họ sẽ kiểm tra nhiều người, hỏi nhiều hướng, nghe ngóng và uống thử một vài loại, thường suy giảm nửa liều để xem tốt nhất.
“Nhiều trường hợp thành tựu vì đơn thuốc cũng có nhiều loại không cần phải thiết hoặc không có căn bệnh thật nên viên thuốc bổ cũng có tác dụng như thần dược”, bác sĩ nói.
Theo ông Hiếu, việc thay thế đổi thuốc liên tục hoặc tự phối hợp các thuốc theo đơn không không khác nhau từ nhiều nguồn rất nguy hiểm vì người căn bệnh không thể nắm hết được tác dụng phụ khi dùng chung nhiều loại thuốc với nhau. “Nếu hệ lụy xảy ra, người thiệt thòi nhất là người mắc căn bệnh”, bác sĩ nói.
Nhiều trường hợp nhập viện cấp cứu do tự ý dùng thuốc tại nhà, hệ lụy suốt đời. Như người mắc căn bệnh nam, 45 tuổi ở Phú Thọ, nhập viện do đau đớn tức ngực, không dễ thở, sưng nề môi kèm theo ban đỏ rải rác sau khi tiêm thuốc thuốc tại nhà. các chuyên gia cho rằng đây trường hợp sốc phản vệ nặng sau khi sử dụng thuốc.
Trường hợp không không khác, người mắc căn bệnh nam, 30 tuổi, ở Hà Nội được bác sĩ kê thuốc chống đông uống sau mổ van tim kèm lịch tái kiểm tra không tuân thủ. Uống hết thuốc bác sĩ đã từng kê, anh mang đơn cũ tới hiệu thuốc mua tiếp dẫn tới rối loạn đông máu nghiêm trọng, xuất huyết nặng tại nhiều cơ quan như thận, ruột, đặc biệt yếu thận cấp.
Tuy nhiên, một chuyên gia y tế không muốn tiết lộ danh tính nhận định “không thể đổ lỗi hoàn toàn cho người căn bệnh”. Việc này xuất phát từ trình trạng khu vực y tế công mắc phải quá tải, đặc biệt ở các khu vực y tế tuyến cuối. Do đó, người dân thường xuyên gặp phải thái độ cáu kỉnh, gắt gỏng hoặc thăm kiểm tra sơ sài từ nhiều bác sĩ. “một vài bác sĩ chẩn đoán không đúng căn bệnh, khiến cho việc điều trị thất bại, càng khiến cho người dân mất niềm tin”, vị này nói và thêm rằng việc phải xếp hàng nhiều giờ, thậm chí cả ngày mới được thăm kiểm tra, chụp chiếu, lấy thuốc cũng khiến cho tất cả người nản lòng.
Hai năm đại dịch, nhiều người còn có tâm lý ngại tới viện do sợ mắc Covid, dẫn tới những hậu quả đau đớn lòng. Như một tỷ lệ mắc ung thư, tim mạch, tiểu đường dừng thuốc, không thăm kiểm tra thường xuyên gây ra hệ lụy nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim, suy tim, phù phổi cấp, đột quỵ não, hôn mê do tăng áp lực thẩm thấu ở người mắc căn bệnh đái tháo đường, viêm tụy cấp do tăng triglycerid máu (một loại mỡ – lipid trong máu), yếu thận…
Ngoài ra, việc sử dụng thuốc nam, sản phẩm tác dụng… là phương pháp chưa được khoa học kiểm chứng về tác dụng. Tự ý điều trị có thể dẫn tới hậu quả đáng tiếc, khiến cho người căn bệnh bỏ lỡ “thời kỳ vàng”, tốn kém kinh tế, tiên số lượng kém hơn. Khi căn bệnh tiến triển trở lại, người mắc căn bệnh có thể sẽ phải đổi sang quy trình thuốc mới với mức phí đắt hơn hoặc nhiều tác dụng phụ, thậm chí không có thuốc điều trị, bác sĩ Hà Hải Nam, Phó trưởng khoa Ngoại bụng 1, khu vực y tế K, nói.
Quá tải người mắc căn bệnh, khu vực y tế Việt Đức (Hà Nội) tận dụng hành lang để đặt giường, bố trí điều hòa, quạt gió, giữ gìn đủ điều kiện điều trị. Ảnh: Thùy An
Để xử lý tình trạng trên, bác sĩ Hiếu khuyến cáo người mắc căn bệnh và gia đình nên lựa lựa chọn một bác sĩ điều trị lâu dài. Nếu sử dụng bảo hiểm y tế nên cố gắng sắp xếp lịch đi kiểm tra, xin số liên lạc để lần sau tới kiểm tra theo hẹn. Nếu thuốc chưa hợp, có tác dụng phụ, người căn bệnh cần phải xuất hiện trở lại để bác sĩ để điều chỉnh, “đừng vội chuyển bác sĩ thường đi kiểm tra khu vực y tế không không khác”, ông Hiếu nhấn mạnh.
Ngoài ra, nếu phải kiểm tra đa chuyên khoa, người căn bệnh cần phải đưa đơn thuốc đang dùng cho các chuyên gia chuyên khoa không không khác để bảo đảm sự tương tác thuốc tốt. Nếu muốn thay thế đổi bác sĩ điều trị, khi đi kiểm tra khu vực y tế không không khác cần phải mang đầy đủ hồ sơ căn bệnh án để tránh tốn kém thời gian tiền bạc.
“Không để bác sĩ mới “đi lại” đúng nguyên do cũ trong chẩn đoán và điều trị căn bệnh của mình”, bác sĩ nói.
Nếu khu vực y tế hết thuốc thường cấp (do hết thầu, trượt thầu), người căn bệnh nên đề nghị bác sĩ cho loại thuốc cùng nhóm tương đương.
Cùng quan niệm, PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TP HCM, khuyến cáo người căn bệnh cần phải đọc kỹ đơn thuốc và hướng dẫn của y bác sĩ. Nếu chưa hiểu hoặc có tác dụng phụ, hãy hỏi lại bác sĩ để được tư vấn đầy đủ và chuẩn xác. Tái kiểm tra đúng theo lịch hẹn. Không uống thuốc từ nhiều nguồn, không tự ý bỏ thuốc, dùng thuốc nam.
Khi mắc căn bệnh thông thường, triệu chứng nhẹ như đau đớn đầu, tiêu chảy, cảm cúm do giao mùa…, người căn bệnh không nên quá sốt sắng tìm mua thuốc thường tích trữ thuốc, sử dụng thuốc. Bạn có thể liên hệ bác sĩ gia đình hoặc tới quầy thuốc để được tư vấn và điều trị triệu chứng. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc thường thuốc kê đơn dẫn tới “tiền mất, tật mang”, suy giảm áp lực cho khu vực y tế và gia đình.
*Tên nhân vật được thay thế đổi
Thùy An
