Patch test (test áp bì) là như thế nào? Khi nào cần thiết phải thực hiện? Lưu ý những gì?

Hiện patch test là một trong những xét nghiệm thường được sử dụng để chẩn đoán dị ứng da. Vậy patch test (test áp bì) là như thế nào? Khi nào cần thiết phải thực hiện? Lưu ý những gì trước khi thực hiện patch test?

Patch test là như thế nào?

Patch test (thường hay test áp bì) là công cụ được sử dụng để xác định các tác nhân gây nên viêm da tiếp xúc dị ứng. Việc đọc và giải thích các kết quả xét nghiệm là một quá trình phức tạp đòi hỏi thông tin y khoa chuyên sâu và kinh nghiệm từ bác sĩ khi liên kết các triệu chứng với tiền sử lâm sàng căn bệnh viêm da tiếp xúc. (1)

Patch test có tác dụng gì?

Patch test là phương pháp phát hiện viêm da tiếp xúc dị ứng từng được sử dụng hơn 100 năm. Patch test giúp cho phát hiện dưỡng chất gây nên dị ứng khi da tiếp xúc trực tiếp với những dưỡng chất ngoại lai, tuy nhiên thử nghiệm này không dùng để phát hiện dị ứng thực phẩm hoặc dị ứng với các dưỡng chất trong không khí khi hít phải gây nên ra hắt hơi, hen suyễn hoặc phát ban.

Các sản phẩm chăm sóc da có thể chứa nhiều thành phần không tương tự nhau, những thành phần này có thể gây nên dị ứng hoặc thậm chí gây nên ra phản ứng kích ứng. Thực hiện bài test áp bì trên một vùng da nhỏ có thể cho xuất hiện nguy cơ dung nạp của cơ thể trước khi sử dụng sản phẩm trên một vùng rộng hơn. (2)

Khi nào nên lựa lựa chọn patch test?

Khi người căn bệnh xuất hiện tình trạng dị ứng/kích ứng da thì nên xét nghiệm da liễu ngay để kiểm soát các triệu chứng, đặc biệt khi xảy ra tình trạng phản ứng nghiêm trọng và không tăng cao khi rửa sạch mỹ phẩm/hóa dưỡng chất, chườm mát hoặc dưỡng ẩm, hoặc nếu nghi ngờ mình mắc phải viêm da tiếp xúc dị ứng. (3)

Người gặp các tình trạng sau nên tìm kiếm sự trợ giúp cho từ bác sĩ ngay lập tức:

• Phát ban kèm theo thấy máu hoặc tiết mủ vàng, vì đây có thể là dấu hiệu nhiễm trùng.
• Nghi ngờ mình mắc phải dị ứng da.
• Phát ban không tăng cao sau 2–3 tuần.
• Nổi mề đay khắp cơ thể.
• Phản ứng dị ứng cấp tính (thường hay sốc phản vệ).
• không dễ dàng thở.

Patch test có an toàn không?

Có. Patch test là phương pháp xét nghiệm không xâm lấn đơn giản và rất an toàn cho tất cả lứa tuổi, từ trẻ nhỏ tới người lớn, đưa đến thêm thông tin cụ thể về loại dị ứng da người căn bệnh gặp phải. Patch test cũng giúp cho người căn bệnh loại trừ các căn bệnh về da không tương tự khi tìm ra dị nguyên, thủ phạm gây nên ra tình trạng dị ứng da.

Ưu và nhược điểm của kỹ thuật Patch test?

Patch test là bài test giúp cho bác sĩ chẩn đoán chuẩn xác nguyên nhân gây nên ra tình trạng dị ứng, tuy nhiên bài test này cũng còn tồn tại một vài nhược điểm. (4)

1. Ưu điểm

Patch test giúp cho phát hiện loại dị ứng cụ thể mà người căn bệnh mắc trong hàng loạt các dưỡng chất gây nên dị ứng, đồng thời loại trừ các căn bệnh da liễu không tương tự khi tìm ra nguyên nhân gây nên phát ban, từ đó tăng cao tình trạng dị ứng đáng nói, thậm chí có thể trị khỏi căn bệnh.

2. Nhược điểm

Patch test có thể thực hiện xuất hiện tình trạng kích ứng da ở vùng thử nghiệm:

• Đỏ và ngứa ngáy da tại vùng thử nghiệm (khi kết quả dương tính) thường tan biến sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu kích ứng mạnh có thể gây nên ra vết phồng rộp, thậm chí loét trên da.
• Phản ứng lâu dần dai dẳng: những phản ứng trên thử nghiệm dương tính có thể lâu dần tới một tháng trước khi mờ dần.
• trỗi dậy căn bệnh chàm: với người từng hoặc đang mắc phải chàm.
• thế đổi sắc tố: thực hiện tăng hoặc suy nhược sắc tố tại vùng thử nghiệm trong nhiều tháng tuy nhiên hiếm khi vĩnh viễn (tỷ lệ là 1/1000).
• Sẹo: hiếm trường hợp để lại sẹo, chỉ chiếm tỉ lệ tầm 1/10000.
• Dị ứng: hiếm người căn bệnh có thể dị ứng với một thường hay một vài các dưỡng chất được dán lên da và thường không lâu dần.

thành phần nào nên và không nên Patch test

Tùy thuộc vào điều kiện sức khỏe và tình trạng da của người căn bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện patch test thường hay không.

1. Chỉ định:

• Với người có nghi ngờ lâm sàng mắc viêm da tiếp xúc.
• Với người mắc viêm da tiếp xúc thực hiện tiến triển các tình trạng da không tương tự (viêm da dị ứng, viêm da dầu và viêm da tiết bã, chàm đồng tiền, căn bệnh vảy nến và chàm tổ đỉa).
• Với người mắc phải chàm mạn tính mà chưa xác định được nguyên nhân.
• Với các trường hợp nghi ngờ viêm da tiếp xúc do công việc.

Patch test cũng được sử dụng để theo dõi các phản ứng thuốc dấu hiệu bằng các tổn thương trên da do cơ chế quá mẫn, ví như phát ban sẩn do thuốc, sốt, tăng bạch cầu ái toan hoặc các triệu chứng toàn thân, phát ban đỏ nhiễm sắc cố định.

2. Chống chỉ định

• Patch test không dành cho phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú.

Những việc bạn nên thực hiện & nên tránh khi thực hiện Patch test

Dưới đây là những việc nên thực hiện và nên tránh khi thực hiện patch test:

1. Những việc nên tránh

• Không thoa bất kỳ sản phẩm nào như kem hoặc thuốc mỡ, hoặc để nước tiếp xúc với các miếng dán trong suốt quá trình thực hiện thử nghiệm.
• Không nên để vùng da thử nghiệm tiếp xúc với nước (không tắm, không bơi thường hay thực hiện ướt da vùng dán dị nguyên).
• Không tham gia vào các vận động kéo căng da.
• Không nên tập thể dục thể thao vì vận động mạnh thực hiện cơ thể toát mồ hôi khiến cho các miếng dán dễ bong ra.
• Không nên gãi. Trường hợp da mắc phải kích ứng dữ dội, người căn bệnh nên liên hệ với bác sĩ điều trị ngay lập tức.

2. Những việc nên thực hiện:

• Hết sức cẩn thận trong 2 – 3 giờ đầu tiên sau khi thực hiện test vì đây là lúc các miếng dán dễ bong ra nhất.
• Cố định miếng dán bằng cách sử dụng thêm băng dính (nếu cần thiết phải). Nếu các miếng dán hoàn toàn mắc phải bong ra thì không cần thiết phải giữ lại.
• Các miếng dán cần thiết phải được gỡ bỏ sau hai ngày.
• Nên mặc áo phông hoặc áo ôm sát người để cố định các miếng dán.
• Nên mặc áo sẫm màu vì trong các dưỡng chất được thử nghiệm sẽ tồn tại dưỡng chất gốc dầu có thể thấm và thực hiện ố quần áo. Cẩn thận khi dựa vào vật dụng nội thất.
• Gỡ bỏ miếng dán nhẹ nhàng để giữ gìn tất cả các dấu bút vẫn lưu lại trên da.

Quy trình thực hiện kỹ thuật Patch test như thế nào?

Quy trình thực hiện kỹ thuật patch test chia thành nhiều đợt không tương tự nhau, mỗi đợt lâu dần tầm 20 phút.

Những gì cần thiết phải mang theo khi thực hiện xét nghiệm patch test?

Người căn bệnh nên mang theo thông tin về tất cả các sản phẩm có thể tiếp xúc với da:

• Danh sách các loại thuốc theo toa, thuốc mỡ và kem mà người căn bệnh đang sử dụng, nói cả những loại được kê đơn và không kê đơn.
• Sản phẩm hoặc những vật dụng ở nhà có thể gây nên ra hoặc thực hiện tình trạng da trầm trọng thêm, ví như đồ vệ sinh cá nhân, mỹ phẩm, nước hoa, sản phẩm chăm sóc móng và tóc. Người căn bệnh nên mang theo bất kỳ sản phẩm nào tiếp xúc trực tiếp với da và cả nhãn mác ghi thành phần. Với các dưỡng chất tẩy rửa gia dụng, bột giặt và nước xả vải, chỉ cần thiết phải mang theo nhãn có ghi thành phần.
• Các sản phẩm và hóa dưỡng chất được sử dụng tại nơi lao động.

Patch test có chuẩn xác không?

Có, patch test vẫn là cách tương đối chuẩn xác giúp cho các chuyên gia chẩn đoán tình trạng dị ứng do tiếp xúc. Tuy nhiên tỷ lệ chuẩn xác sẽ không hoàn toàn đạt tới 100%, vẫn có trường hợp trả về kết quả dương tính giả, cho xuất hiện bạn mắc phải dị ứng do tiếp xúc khi thực tế thì không, hoặc kết quả “âm tính giả”, khi không gây nên ra phản ứng với dưỡng chất thực hiện bạn thực tế mắc phải dị ứng. (5)

Trung tâm Xét nghiệm, BVĐK Hưng Thịnh TPHCM đạt chuẩn ISO 15189:2012, là nơi quy tụ hệ thống bác sĩ và chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực, cùng hệ thống trang thiết mắc phải tiên tiến từ các nước Âu – Mỹ như: hệ thống máy Sysmex XN 1000, Sysmex cs-1600, Hệ thống máy Roche Cobas 6000,… giúp cho kết quả xét nghiệm nhanh chóng, chuẩn xác để các chuyên gia lên quy trình điều trị sớm, tốt nhất.

Patch test hiện là một trong những phương pháp xét nghiệm dị ứng về da tương đối thường gặp với tính chuẩn xác và không để lại nhiều tác dụng phụ. Tuy nhiên phương pháp này vẫn tồn tại một vài nhược điểm, vì vậy người căn bệnh không nên tự ý thực hiện patch test tại nhà mà nên tìm tới những trung tâm y tế hoặc phòng xét nghiệm uy tín để phòng ngừa những rủi ro có thể đe dọa tới tính mạng.