Ung thư cổ tử cung là nguyên nhân gây nên tử vong cho phụ nữ đứng thứ 2 sau ung thư vú, với trong vòng 4.200 ca mắc mới và 2.400 ca tử vong tại Việt Nam mỗi năm (theo Globocan 2018). Tầm soát ung thư cổ tử cung, nhất là với phụ nữ trên 30 tuổi là cách hữu hiệu nhất giúp cho phát hiện nguy cơ ung thư sớm để theo dõi, can thiệp sớm.
Tầm soát ung thư cổ tử cung là như nào?
Tầm soát ung thư cổ tử cung là phương pháp sàng lọc, phát hiện các tế bào không thông thường, tiền ung thư ở khu vực cổ tử cung – vị trí khe hẹp nối bộ phận sinh dục nữ với tử cung – của phụ nữ. Thông thường, cổ tử cung có màu hồng nhạt cùng lớp tế bào vảy mỏng, phẳng. Ống cổ tử cung được tạo nên từ một kiểu tế bào thường gọi là tế bào trụ. Tại vùng giao nhau giữa hai tế bào này (vùng chuyển tiếp) thường xuất hiện các tế bào không thông thường/tế bào tiền ung thư, gây nên căn bệnh ung thư cổ tử cung.
Theo ước tính của Globocan, năm 2020, trong vòng 604.000 ca ung thư cổ tử cung mới được phát hiện và 342.000 ca tử vong trên toàn thế giới, đứng thứ 4 trong các loại ung thư gây nên tử vong ở phụ nữ. Ở các quốc gia đang tiến triển, tỷ lệ ung thư cổ tử cung xếp vị trí thứ 2 (15,7/100.000) tình trạng thường thấy, và đứng thứ 3 (8,3/100.000) số ca tử vong.
Tại Mỹ, trong vòng 13.960 người mắc căn bệnh mắc mới và 4.310 ca tử vong do ung thư cổ tử cung mỗi năm. Đây là căn căn bệnh gây nên tử vong thứ ba trong số các căn bệnh ung thư phụ khoa ở Mỹ, sau ung thư tử cung và ung thư buồng trứng.
Cách tốt nhất để phát hiện sớm ung thư cổ tử cung là thực hiện các xét nghiệm sàng lọc định kỳ. Kiểm tra sức khỏe sinh sản, phụ khoa thường xuyên đã từng được chứng minh có thể phát hiện và điều trị ung thư từ sớm. Phát hiện ung thư từ thời kỳ khởi phát giúp cho nâng cao đáng nói tỷ lệ điều trị thành quả, ngăn ung thư tiến triển, di căn tới các khu vực lân cận.
Ở thời kỳ đầu của ung thư cổ tử cung, các triệu chứng thường dễ gặp phải nhầm lẫn với các căn bệnh lý viêm nhiễm phụ khoa không tương tự, do đó người căn bệnh thường coi thường không thăm thăm khám phụ khoa cũng như thực hiện các bước sàng lọc ung thư cổ tử cung sớm. Điều này tác động tới hữu hiệu điều trị cũng như nguồn lực, thời gian và sức khỏe của người mắc căn bệnh. chủ yếu vì vậy, việc thăm thăm khám, tầm soát ung thư cổ tử cung sau 25 tuổi luôn được khuyến nghị.
4 phương pháp tầm soát ung thư cổ tử cung thường thấy hiện nay
BS.CKII Ngô Trường Sơn – Phó trưởng khoa Ung bướu, BVĐK Hưng Thịnh Hà Nội cho rằng, các phương pháp tầm soát ung thư cổ tử cung thường thấy hiện nay, gồm có:
1. thăm khám phụ khoa
Các triệu chứng ung thư cổ tử cung thời kỳ sớm thường không điển hình, dẫn tới việc căn bệnh chỉ được phát hiện khi đã từng tiến triển qua thời kỳ muộn. Vì vậy, việc thăm khám phụ khoa định kỳ 6 tháng – 1 năm/lần với phụ nữ lứa tuổi sinh sản luôn được khuyến nghị.
Các phương pháp thăm thăm khám phụ khoa thông thường không thể khẳng định ung thư cổ tử cung, tuy nhiên giúp cho bác sĩ dễ thực hiện nhận xét, nghi ngờ khi phát hiện những tổn thương, không thông thường, viêm nhiễm ngay từ sớm để chỉ định các xét nghiệm chuyên sâu phù hợp.
2. Kiểm tra trực quan bằng acid acetic (VIA)
Kiểm tra trực quan bằng axit axetic được thực hiện bằng các công cụ hỗ trợ và mắt thường. Cụ thể, một vài lượng nhỏ giấm trắng được phết lên cổ tử cung. Nếu cổ tử cung có những chuyển đổi sang màu trắng khi tiếp xúc với giấm, dấu hiệu cảnh báo những không thông thường của khu vực cổ tử cung. (1)
Phương pháp này thường mang tính sàng lọc và không cho kết quả tin cậy. Do đó, nếu nghi ngờ những không thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung chueyen sâu hơn.
3. Soi cổ tử cung
Soi cổ tử cung được thực hiện bằng cách quan sát khu vực cổ tử cung bằng thiết gặp phải phóng đại chuyên dụng trong phụ khoa. Phương pháp soi cổ tử cung mang lại hình ảnh thật được phóng to 10-30 lần so với thực tế, giúp cho các chuyên gia dễ thực hiện quan sát những tổn thương, không thông thường không dễ dàng quan sát bằng mắt thường. Đồng thời, các chuyên gia có thể sử dụng dung dịch acid acetic 3-5% (chứng nghiệm Hinselmann) và dung dịch lugol 2% (chứng nghiệm Schiller) vào cổ tử cung để định vị chuẩn xác khu vực tổn thương của cổ tử cung.
Nếu phát hiện những không thông thường trong quá trình soi cổ tử cung, các chuyên gia sẽ lấy một vài mảnh mô nhỏ để sinh thiết. Mẫu mô này sẽ được nhuộm, soi trên kính hiển vi nhằm phát hiện các tế bào ác tính, chẩn đoán căn bệnh chuẩn xác hơn. (2)
4. Các xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung
BS.CKII Ngô Trường Sơn cho rằng, tùy thuộc vào lứa tuổi, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung như: (3)
- Xét nghiệm Pap: là xét nghiệm thường thấy nhất, có thể phát hiện những thay thế đổi của các tế bào có nguy cơ dẫn tới ung thư cổ tử cung.
Để thực hiện xét nghiệm, các chuyên gia tiến hành thu thập mẫu phết tế bào từ khu vực cổ tử cung. Bạn sẽ nằm ngửa trên bàn thăm khám, đầu gối hơi gập, đặt chân đặt vào giá đỡ cuối bàn. Bác sĩ sẽ dùng thiết gặp phải mỏ vịt chuyên dụng mở bộ phận sinh dục nữ để quan sát cổ tử cung. Sau đó dùng một bàn chải mềm hoặc thìa nhỏ để lấy mẫu tế bào từ cổ tử cung và gửi mẫu này tới phòng xét nghiệm nhằm phân tích sự xuất hiện của virus HPV.
- Xét nghiệm HPV: là xét nghiệm giúp cho phát hiện sớm các chủng virus HPV có mối quan hệ tới nguy cơ gây nên ung thư cổ tử cung ở phụ nữ. Mẫu xét nghiệm HPV được thực hiện trên địa điểm một mẫu tế bào được lấy ra từ cổ tử cung, được chiết tách bằng máy phân tích nhằm xác định chuẩn xác sự hiện diện của virus HPV.
Phương pháp sàng lọc ung thư cổ tử cung HPV không hoàn toàn khẳng định 100% nữ giới có mắc ung thư cổ tử cung, tuy nhiên phương pháp này giúp cho sớm tìm xuất hiện dấu hiệu không thông thường đang tồn tại, từ đó có những cách phòng ngừa, theo dõi và điều trị từ sớm.
Các xét nghiệm HPV thường được thực hiện phối hợp với xét nghiệm Pap.
Vì sao nên sàng lọc ung thư cổ tử cung sớm?
Ung thư cổ tử cung nằm trong top 3 căn bệnh lý gây nên tử vong ở phụ nữ trên thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, mỗi năm thế giới ghi nhận hơn 500.000 ca mắc mới ung thư cổ tử cung, tước đi tính mạng của trong vòng 250.000. Ước tính tới năm 2030, con số này có thể tăng lên hơn 400.000 người, gấp 2 lần số ca tử vong do hệ lụy thai kỳ.
Đáng lo ngại hơn, tỷ lệ ung thư cổ tử cung ngày càng trẻ hóa cũng như các triệu chứng ung thư cổ tử cung thời kỳ đầu không rõ ràng, thường dễ gặp phải nhầm lẫn với các căn bệnh lý viêm nhiễm phụ khoa. Chỉ tới khi có các dấu hiệu không thông thường như rong kinh, có máu ngoài kỳ kinh nguyệt, đau đớn khi quan hệ… người mắc căn bệnh mới đi thăm khám và phát hiện mắc ung thư cổ tử cung. Lúc này, căn bệnh đã từng trở nặng và tác động tới cấu trúc mô xung quanh, gây nên không dễ dàng khăn trong việc điều trị cũng như suy nhược tin cậy sống người căn bệnh. Thậm chí, các chỉ định nghiêm trọng như cắt hoàn toàn tử cung – buồng trứng, xạ trị – hóa trị có thể gây nên hệ lụy vô sinh, tước đi nguy cơ tiến hành mẹ của phụ nữ, thậm chí tác động tới tính mạng.
Tuy nhiên, nguy cơ điều trị ung thư cổ tử cung thành quả hoàn toàn có thể nếu căn bệnh được phát hiện sớm và điều trị sớm. Do đó, thực hiện phương pháp tầm soát ung thư cổ tử cung là cách duy nhất giúp cho người căn bệnh sớm phát hiện các yếu tố nguy cơ, tiếp cận các cách can thiệp và điều trị sớm, hữu hiệu.
“Sàng lọc ung thư cổ tử cung là một trong những cách đơn giản và hữu hiệu giúp cho phát hiện sớm những yếu tố nguy cơ, có cách can thiệp điều trị ngay từ thời kỳ sớm, tỷ lệ điều trị thành quả cao. Do đó, đi kèm với việc tiêm vắc xin phòng căn bệnh, chị em phụ nữ nên đi thăm khám phụ khoa và tiến hành các xét nghiệm sàng lọc định kỳ theo chỉ định của bác sĩ”, BS.CKII Ngô Trường Sơn nhấn mạnh.
Ai nên tầm soát ung thư cổ tử cung?
Theo BS.CKII Ngô Trường Sơn, những người nên thực hiện tầm soát sớm ung thư cổ tử cung gồm:
- Phụ nữ trong lứa tuổi tuổi trung niên, có nguy cơ cao và chưa thực hiện các phương pháp tầm soát ung thư cổ tử cung trước đó. Tuy nhiên, phụ nữ từ 21 tuổi cũng có thể thực hiện xét nghiệm tầm soát.
- Người xuất hiện các triệu chứng không thông thường như rong kinh, có máu không thông thường ngoài kỳ kinh.
- đau đớn rát khi quan hệ tình dục.
- Viêm nhiễm phụ khoa mạn tính.
Khi nào nên tầm soát ung thư cổ tử cung?
Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACCS) và Cơ quan Y tế Dự phòng Hoa kỳ (USPSTF), việc tiêm vaccine có thể phòng ngừa, hạn chế tác động của các virus HPV với cơ thể. Tuy nhiên, bạn cần phải thực hiện đồng thời các xét nghiệm sàng lọc, tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ để tăng hữu hiệu phòng nguy cơ ung thư.
Việc thực hiện các tầm soát sàng lọc ung thư cổ tử cung khi nào phụ thuộc vào trình trạng sức khỏe và tiền sử căn bệnh tật. Theo đó, lứa tuổi được khuyến nghị thực hiện sàng lọc ung thư cổ tử cung gồm: (4)
1. Dưới 21 tuổi
Không cần phải tiến hành xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung.
2. Từ 21 tới 29 tuổi
Việc thực hiện tầm soát sớm ung thư cổ tử cung ở lứa tuổi 21 tới 29, USPSTF khuyến nghị sử dụng phương pháp xét nghiệm Pap đầu tiên ở tuổi 21, sau đó xét nghiệm lại sau mỗi 3 năm. Ngay cả khi có quan hệ tình dục trước 21 tuổi, bạn cũng không cần phải thực hiện phương pháp tầm soát ung thư cổ tử cung Pap.
3. lứa tuổi 30 tới 65
Từ 30 – 65 tuổi, USPSTF lưu ý bạn nên thăm khám tầm soát ung thư cổ tử cung bằng một trong số những phương pháp sau:
- Xét nghiệm HPV 5 năm một lần: nếu kết quả thông thường, bạn có thể đợi 5 năm để kiểm tra sàng lọc ung thư cổ tử cung cho lần tiếp theo.
- Kiểm tra HPV phối hợp với tiến hành Pap 5 năm một lần: nếu cả 2 kết quả đều thông thường, bạn có thể thực hiện đợt xét nghiệm sàng lọc tiếp theo sau 5 năm.
- Xét nghiệm PAP 3 năm một lần: nếu kết quả thông thường, bạn sẽ chờ 3 năm để thực hiện đợt kiểm tra Pap tiếp theo.
Theo các hướng dẫn sàng lọc mới nhất được cập nhật, bạn nên thực hiện xét nghiệm HPV ở tuổi 25 và tiến hành xét nghiệm lại cách 5 năm/lần cho tới năm 65 tuổi. Tuy nhiên, bạn cũng có thể tiến hành thăm khám sàng lọc ung thư theo tình trạng sức khỏe và hướng dẫn của bác sĩ.
4. Trên 65 tuổi
Nếu trên 65 tuổi và các kết quả xét nghiệm HPV/Pap trước đó cho kết quả thông thường, bạn có thể liên hệ bác sĩ để được tư vấn có nên tiếp tục thực hiện các phương pháp tầm soát ung thư cổ tử cung nữa thường không. Tuy nhiên, nếu phát hiện các dấu hiệu không thông thường, bạn vẫn cần phải tiến hành thăm khám sàng lọc sau lứa tuổi 65. (5)
Quy trình tầm soát ung thư cổ tử cung tại phòng thăm khám Đa khoa Hưng Thịnh
Nhằm đáp ứng nhu cầu sàng lọc phát hiện sớm ung thư cổ tử cung, phòng thăm khám Đa khoa Hưng Thịnh triển khai gói dịch vụ tầm soát ung thư cổ tử cung tổng quát. Với hệ thống bác sĩ giỏi chuyên môn, nhiều năm kinh nghiệm trong điều trị ung thư cũng như các căn bệnh phụ khoa; hệ thống trang thiết gặp phải y tế tiên tiến được nhập khẩu trực tiếp từ châu Âu cho kết quả tầm soát nhanh chóng, độ chuẩn xác cao.
Quy trình thực hiện tầm soát ung thư cổ tử cung tại phòng thăm khám Đa khoa Hưng Thịnh:
1. Bước 1: thăm khám phụ khoa
Bạn sẽ gặp trực tiếp các chuyên gia sản phụ khoa hàng đầu để trao đổi, nêu những dấu hiệu không thông thường (nếu có) để các chuyên gia chỉ định xét nghiệm phù hợp.
2. Bước 2: Xét nghiệm
Dựa trên chỉ định của bác sĩ, bạn tiến hành thực hiện các xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung như Pap Smear, Thinprep, hoặc đồng kiểm tra Pap Smear và HPV, Thinprep và HPV.
3. Bước 3: Trả kết quả xét nghiệm
Sau khi nhận các kết quả chỉ số xét nghiệm tế bào cổ tử cung, bác sĩ sẽ chẩn đoán tình trạng và tư vấn phòng ngừa/điều trị.
Hiện nay, với sự hỗ trợ từ các máy móc, trang thiết gặp phải tiên tiến, kết quả tầm soát ung thư cổ tử cung sẽ có sau 7-10 ngày thực hiện lấy mẫu tế nào. Kết quả xét nghiệm sẽ được phòng thăm khám Đa khoa Hưng Thịnh thông báo tới khách hàng qua điện thoại, giúp cho bạn không phải chờ quá lâu cũng như di chuyển nhiều.
vấn đề thường gặp về tầm soát ung thư cổ tử cung
1. Nên tầm soát ung thư cổ tử cung bao lâu một lần?
Nên tầm soát ung thư cổ tử cung 3 năm/lần (với xét nghiệm Pap) và 5 năm/lần (với xét nghiệm HPV). Phụ nữ trong lứa tuổi 21 tới 29 không được khuyến cáo thực hiện xét nghiệm HPV nếu không có không thông thường qua thăm thăm khám, xét nghiệm không tương tự.
2. Khi nào nên ngừng tầm soát ung thư cổ tử cung?
Phụ nữ trên 65 tuổi và các kết quả xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung không ghi nhận không thông thường có thể ngừng sàng lọc ung thư. Tuy nhiên, bạn cần phải hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn chi tiết.
3. đã từng cắt đi tử cung có cần phải sàng lọc ung thư cổ tử cung không?
Nếu người căn bệnh đã từng thực hiện cắt đi toàn bộ tử cung và cổ tử cung (toàn bộ tử cung) do những nguyên do không mối quan hệ tới ung thư, thường sự tăng sinh của các tế bào không thông thường ở tử cung thì không cần phải thăm khám sàng lọc ung thư cổ tử cung. Tuy nhiên, nếu nguyên do cắt tử cung tuy vậy không bỏ phần cổ tử cung (hoặc cắt đi 1 phần cổ tử cung), các bước sàng lọc định kỳ cần phải tiếp tục được thực hiện.
4. Tầm soát ung thư cổ tử cung có an toàn không?
Các phương pháp tầm soát ung thư cổ tử cung được thực hiện hoàn toàn an toàn, không gây nên đau đớn đớn thường không dễ chịu. Sau khi tiến hành các phương pháp lấy mô dịch, một chút máu có thể lẫn trong khí hư tuy vậy sẽ hết nhanh chóng. Trong trường hợp có máu không thông thường, bạn có thể liên hệ các chuyên gia để được tư vấn.
5. Chưa quan hệ tình dục có nên sàng lọc ung thư cổ tử cung không?
Phụ nữ chưa quan hệ hoặc đã từng quan hệ tình dục đều có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung. Do đó việc thực hiện các cách thăm thăm khám tầm soát ung thư cổ tử cung luôn được khuyến nghị với nữ giới thanh niên, tuổi trung niên nhằm nhanh chóng phát hiện các không thông thường.
6. Tầm soát ung thư cổ tử cung có chuẩn xác không?
Các xét nghiệm thăm khám sàng lọc không phải lúc nào cũng hoàn toàn chuẩn xác. Trong một tỷ lệ kết quả dương tính/âm tính giả. Để hạn chế tình trạng sai kết quả xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung, bạn cần phải:
- Tránh thụt rửa bộ phận sinh dục nữ, quan hệ tình dục và sử dụng thuốc đặt bộ phận sinh dục nữ, dung dịch vệ sinh trong 48h trước khi tầm soát.
- Nên thực hiện tầm soát sau khi sạch kinh nguyệt 5 ngày để giữ gìn độ chuẩn xác của kết quả xét nghiệm.
- Nếu mắc các căn bệnh viêm nhiễm vùng kín, cần phải điều trị khỏi hẳn trước khi thực hiện xét nghiệm sàng lọc.
Để liên hệ tư vấn và đặt lịch thăm khám tầm soát ung thư cổ tử cung tại phòng thăm khám Đa khoa Hưng Thịnh, bạn có thể liên hệ:
HỆ THỐNG phòng thăm khám ĐA KHOA Hưng Thịnh
Việc tầm soát ung thư cổ tử cung thời kỳ sớm giúp cho điều trị hữu hiệu, nâng cao tin cậy sống cho người căn bệnh, đặc biệt có thể bảo tồn thiên chức tiến hành mẹ thiêng liêng của nhiều phụ nữ. chủ yếu vì thế, từ sau 21 tuổi, chị em nên chủ động thăm thăm khám và sàng lọc ung thư cổ tử cung định kỳ theo khuyến nghị của các chuyên gia phối hợp tiêm chủng phòng ngừa virus HPV để tăng hữu hiệu phòng căn bệnh ung thư cổ tử cung.
