Sẹo là kết quả của quá trình lành thương, tạo thành sau tổn thương da và tồn tại vĩnh viễn trên da. Trong quá trình lành vết thương, tùy nguy cơ khôi phục mà da để lại nhiều loại sẹo không không khác nhau như: sẹo lồi, sẹo lõm, sẹo co rút, sẹo u xơ, sẹo thâm,… Tuy sẹo không tác động tới sức khỏe song khiến cho nhiều người phiền lòng vì tác động tới thẩm mỹ. BS.CKI Võ Thị Tường Duy, chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, khu vực y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM chia sẻ về sẹo, quá trình và nguyên nhân tạo thành qua bài viết dưới đây.
Sẹo là như nào?
Sẹo tạo thành như là cách tự nhiên để cơ thể điều trị lành sau khi mô gặp phải mất đi, gặp phải vết cắt hoặc gặp phải tổn thương. Khi đó, da tự phục hồi bằng cách tiến triển mô mới để kéo vết thương lại với nhau, lấp đầy những tầm khoảng trống do vết thương tạo thành.
Ngoài ra, sẹo có thể gây ra đau đớn và ngứa ngáy, hình dáng của sẹo phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cơ địa, loại da, vị trí, loại vết thương, tuổi tác,… Không phải tất cả vết sẹo đều nên điều trị vì có nhiều loại sẹo sẽ mờ dần theo thời gian. (1)
Quá trình tạo thành sẹo như thế nào?
Quá trình lành thương gồm 4 thời kỳ chủ yếu:
1. thời kỳ cầm máu
thời kỳ này chỉ tiếp diễn vài giây hoặc vài phút sau khi bạn gặp phải thương. Cầm máu là thời kỳ co mạch, tạo nút tiểu cầu và tạo thành cục máu đông để tránh ra máu quá mức.
2. thời kỳ viêm
tới thời kỳ này, các bạch cầu di chuyển tới vị trí vết thương và loại bỏ các mảnh vỡ tế bào, vi khuẩn ra khỏi cơ thể.
thời kỳ sưng viêm tạo ra phản ứng có lợi, giúp cho kiểm soát tình trạng ra máu, ngăn ngừa nhiễm khuẩn hữu hiệu.
nên lưu ý, nếu thời kỳ này lâu dần hoặc tiến triển quá mức, phản ứng này gây ra phù nề, sưng, đau đớn khiến cho nhiều người không dễ chịu. Ngoài ra, thời kỳ phản ứng viêm lâu dần còn tác động vào quá trình lành vết thương và cơ chế tạo thành sẹo thực hiện vết thương lành lâu hơn, có nguy cơ gây ra ra sẹo xấu.
3. thời kỳ tăng sinh
Nguyên bào sợi sẽ tăng sinh tại vết thương nhằm sản xuất collagen giúp cho kéo miệng vết thương liền lại. Tùy vào cơ địa mỗi người, quá trình sản xuất collagen tiếp diễn với tình trạng không không khác nhau. Nếu collagen sản xuất thiếu sẽ gây ra sẹo lõm, song nếu sản xuất collagen quá mức sẽ dẫn tới việc tạo thành sẹo u xơ, sẹo lồi.
Ngoài ra, các mao mạch nhỏ và mao mạch cũng được tạo thành để mang lại oxy, dưỡng chất dinh dưỡng giúp cho quá trình lành vết thương nhanh hơn. Ngược lại, khi không mang lại đủ máu, vết thương trễ lành hoặc có thể không lành.
4. thời kỳ tái tạo
Khi vết thương bước sang thời kỳ này, bề mặt từng liền da và khép miệng lại. Tuy vậy, việc tích tụ mô xơ gây ra sẹo vẫn còn tiếp diễn và có thể lâu dần tới 2 năm.
Các loại sẹo thường gặp
1. Sẹo lồi
Sẹo lồi có tác động nặng nề tới tâm lý, sức khỏe và thẩm mỹ của nhiều người, khiến cho họ tự ti trong công việc, cuộc sống.
Sẹo lồi tạo thành do tăng sinh collagen quá nhiều thực hiện các mô tiến triển quá mức. Sẹo lồi có thể gặp ở tất cả lứa tuổi, thường dễ tiến triển ở lứa tuổi 10-30 tuổi, có thể do yếu tố cơ địa trong việc tạo thành sẹo lồi.
tính dễ nhận biết của sẹo lồi là chúng nổi cộm lên, nhô hẳn so với các vùng da xung quanh. trước hết, khi bắt đầu tạo thành, sẹo có màu đỏ hoặc đỏ tím do nhiều mao mạch dưới da. Theo thời gian, màu vết sẹo lồi nhạt bớt đi do mao mạch co lại.
Sẹo lồi có thể gây ra cảm giác căng cứng, ngứa ngáy, hơi đau đớn và gây ra mất thẩm mỹ trầm trọng cho người gặp phải. Kích thước sẹo lồi có thể tăng dần theo thời gian bởi chúng có thể tiến triển khi vết thương từng lành.
Ngoài ra, khi sẹo lồi tạo thành gần khớp xương, chúng gây ra tác động tới các vận động, sinh hoạt thông thường.
2. Sẹo lõm (rỗ)
Sẹo lõm thường còn gọi là sẹo rỗ, là loại sẹo thường gặp nhất trong các loại sẹo. Sẹo lõm được tạo thành do thiếu hụt mô dưới da khiến cho vùng da quanh vết thương kéo xuống và tạo thành vết lõm.
Sẹo lõm có thể do mụn trứng cá hoặc vết thủy đậu, chúng được phân thành nhiều loại phụ thuộc vào hình dáng như lượn sóng, chân vuông, chân đá nhọn,…
3. Sẹo co rút (co thắt)
Loại sẹo này thường tiến triển sau khi gặp phải bỏng, sẹo co rút khiến cho da gặp phải căng, co rút lại. Sẹo co rút gây ra khó khăn khăn khi di chuyển, nhất là khi vết sẹo ăn sâu vào cơ, dây thần kinh hoặc xuất hiện trên khớp.
4. Sẹo u xơ
Tương tự như sẹo lồi, sẹo u xơ có kích thước lớn, chúng thường có màu đỏ. Sẹo u xơ không mở rộng khỏi vùng da gặp phải thương như sẹo lồi, Chúng được tạo thành do sản sinh quá nhiều collagen tại vị trí vết thương song lại không sản sinh nhiều như sẹo lồi.
Sẹo u xơ có thể phẳng và nhạt màu sau vài năm, chúng cũng sẽ gây ra mất thẩm mỹ và cảm giác không dễ chịu như nhiều loại sẹo không không khác.
5. Sẹo giãn
Sẹo giãn có tính là các vết rạn da, xuất hiện các vị trí da thông thường mà không hề có tổn thương trước đó. Sẹo giãn được tạo thành do sự căng giãn da quá mức trong thời gian ngắn như thai nghén, tăng hoặc giảm sút cân quá mức, tăng hormone corticosteroid đột ngột. Sẹo giãn có thể tồn tại vĩnh viễn hoặc có thể tăng cao bằng các liệu pháp can thiệp thẩm mỹ.
6. Sẹo thâm
Khi tế bào da gặp phải tổn thương và lành lại, nếu chúng không được chăm sóc sẽ tạo thành nên sẹo thâm. Tình trạng này không thể tự khỏi, có thể nên can thiệp thẩm mỹ hoặc sử dụng các sản phẩm đặc trị.
7. Sẹo phẳng/thông thường
trước hết, sẹo phẳng có thể hơi nhô lên song loại sẹo này sẽ phẳng sau khi lành. Sẹo phẳng thường có màu hồng hoặc màu đỏ. Theo thời gian, chúng có thể trở nên sáng hơn hoặc sẫm màu hơn một chút so với vùng da xung quanh.
Nguyên nhân gây ra sẹo
Nguyên nhân gây ra sẹo chủ yếu là quá trình điều trị lành của cơ thể. Khi da gặp phải tổn thương, cơ thể tạo ra mô mới thực hiện từ collagen để tự liền lại, các sợi collagen sẽ sửa điều trị vùng da gặp phải tổn thương và đóng lại các vết thương hở trên da. Quá trình này tạo thành nên sẹo. (2)
Dấu hiệu nhận biết sẹo
Khi sẹo tiến triển ở thời kỳ đầu, chúng thường có màu hồng hoặc đỏ. Theo thời gian, màu hồng nhạt dần và vết sẹo trở nên đậm hơn hoặc nhạt hơn màu da một chút. Ở những người có làn da sẫm màu, sẹo thường có màu đen tím. đôi lúc vết sẹo ngứa ngáy và có thể gây ra đau đớn tức.
Dấu hiệu dự đoán gặp phải sẹo phụ thuộc vào nhiều yếu tố, gồm có:
- Chấn thương hở, thủ thuật, bỏng, nhiễm trùng da hoặc mụn trứng cá nặng…
- Kích thước, tình trạng nghiêm trọng và vị trí của vết thương.
- Phương pháp điều trị, xử lý vết thương như khâu hoặc băng bó.
- Tuổi tác, gen, sắc tộc và sức khỏe tổng thể của bạn.
Sẹo có thể xuất hiện ở đâu trên cơ thể?
Sẹo có thể xuất hiện ở tất cả vị trí trên cơ thể.
Nếu vết sẹo xuất hiện ở vùng da hở, dễ nhìn xuất hiện như mặt, cẳng tay, cẳng chân và vết sẹo có diện tích lớn thường sẽ tác động xấu tới tâm lý của người gặp phải sẹo.
Ngoài ra, khi sẹo nằm ở vùng khủy tay, chân, bàn tay, khớp ngón tay, chân,… sẽ tác động tới nguy cơ vận động của khớp, có thể giảm sút nguy cơ vận động linh hoạt của bàn tay.
Chẩn đoán tình trạng sẹo bằng phương pháp nào?
Bạn có thể đơn giản chẩn đoán tất cả các vết sẹo bằng cách để ý tới các vùng da từng lành sau vết thương. Ngoài ra, bạn cùng nên thăm thăm khám với bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da để nhận xét xem xét kích thước, kết cấu và màu sắc của vết sẹo để xác định loại sẹo bạn gặp phải, những tác động của sẹo tới tin cậy cuộc sống của bạn, và nếu nên các chuyên gia sẽ tư vấn các phương pháp điều trị thích hợp
Phương pháp điều trị sẹo phụ thuộc vào loại, vị trí, nguyên nhân gây ra nên sẹo và thời gian gặp phải sẹo.
Các cách điều trị sẹo thường gặp
Sẹo là tổn thương vĩnh viễn trên da, chúng có thể mờ và nhạt màu theo thời gian song không thể không còn nữa hoàn toàn. Tùy vào loại sẹo mà bạn đang mắc phải mà có thể sử dụng 1 trong các phương pháp điều trị sẹo như:
- Tiêm corticosteroid: Tiêm trực tiếp vào vết sẹo giúp cho thực hiện giảm sút triệu chứng đau đớn và ngứa ngáy, thực hiện cho chúng nhỏ hơn và phẳng hơn, nhất là với sẹo lồi và sẹo u xơ. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là có thể nên thực hiện nhiều lần, tác dụng phụ tại chỗ, sẹo có thể tái phát lại sau 1 thời gian…
- Liệu pháp laser: một vài phương pháp điều trị bằng laser có thể thực hiện mờ sẹo với các sẹo thâm. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là nên thực hiện nhiều lần, có thể gây ra rối loạn sắc tố da vùng điều trị,…
- Liệu pháp lăn kim: Lăn kim là phương pháp sử dụng con lăn với rất nhiều kim nhỏ trên bề mặt, nhằm tạo ra các vi tổn thương trên da giúp cho kích thích sinh collagen, giữ độ đàn hồi cho da. Phương pháp này có thể lấy cho các loại sẹo mụn, sẹo lõm, rạn da…
- Áp lạnh bằng nitơ lỏng: Nhằm đóng băng vết sẹo, phá vỡ các mô sẹo. Đồng thời, tăng cao tình trạng ngứa ngáy rát và kích thước sẹo.
- thủ thuật điều trị sẹo: Thực hiện xóa bỏ sẹo lồi nhằm thực hiện giảm sút kích thước của sẹo, giúp cho vận động đơn giản hơn nếu chúng thực hiện trở ngại nguy cơ vận động.
- Kem – Thuốc thoa trị sẹo: Phương pháp này được nhiều người lấy, chúng có thể thực hiện phẳng, mềm, mờ sẹo hoặc ngăn không cho chúng tạo thành. Phương pháp này nên được thực hiện sớm trong quá trình lành thương.
- Bóc tách đáy sẹo: Bóc tách đáy sẹo được sử dụng nhằm phá vỡ các mô sẹo dưới da. Khi thực hiện, bác sĩ đưa thiết gặp phải tách đáy sẹo vào dưới vết sẹo để nới lỏng, phá vỡ các sợi kết nối giữa sẹo và mô bên dưới da giúp cho giải phóng đáy sẹo, thực hiện đáy sẹo lồi tự nhiên, giúp cho da phục hồi.
Tuy nhiên, để xác định phương pháp điều trị thích hợp nhất, bạn nên đi thăm khám với bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da để được tư vấn, xác định loại sẹo và cách điều trị tối ưu.
liệu pháp ngăn ngừa sẹo
- thăm khám và điều trị với Bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da: Nếu nghi ngờ vết thương để lại sẹo, bạn nên đi thăm khám. 1 số vết thương nên phải khâu hoặc băng lại để giúp cho da nhanh lành hơn, điều này có thể không nên tạo thành sẹo xấu. Ngoài ra, tùy vào vị trí và loại vết thương, bạn có thể dùng thuốc thuốc hoặc thuốc thoa để ngăn ngừa nhiễm trùng.
- thực hiện sạch vết thương: Sau khi gặp phải thương, bạn nên vệ sinh vết thương, thực hiện sạch bụi bẩn, máu khô Tiếp đó sát khuẩn và băng vết thương lại không cho vi khuẩn xâm nhập giúp cho ngăn ngừa sẹo xấu.
- Tránh ánh nắng mặt trời: giữ an toàn vết sẹo bằng cách che lại hoặc sử dụng kem chống nắng giúp cho ngăn ngừa sẹo gặp phải tăng sắc tố.
- giữ chế độ dinh dưỡng: Nếu cơ thể thiếu vitamin D hoặc C có thể tác động tới vết sẹo. Bạn nên bổ sung đủ số lượng vitamin và protein trong menu uống giúp cho da tái tạo nhanh hơn.
Những vấn đề sự liên quan
1. Sẹo có tự hết không?
Sẹo không thể tự hết song có thể mờ dần theo thời gian và không tác động tới sức khỏe. Vết sẹo thế đổi thế nào tùy thuộc vào vị trí, kích thước và loại sẹo.
Tuy nhiên, có một vài loại sẹo gây ra nên nhiều vấn đề sau vài tháng hoặc vài năm. Khi các đầu dây thần kinh tiến triển trở lại, sẹo gây ra đau đớn hoặc ngứa ngáy. Ngoài ra, ung thư da cũng có thể tiến triển ở các vết sẹo, nhất là vết sẹo bỏng. Để phòng ngừa ung thư da, bạn nên che vết sẹo và thoa kem chống nắng.
2. Sẹo có thể điều trị khỏi không?
một vài phương pháp điều trị có thể giúp cho vết sẹo nhỏ, mờ và ít xuất hiện hơn. hữu hiệu của việc điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố, gồm có:
- Loại, vị trí và kích thước của sẹo.
- Tuổi tác của bạn và thời gian xuất hiện sẹo.
- Loại vết sẹo có khiến cho bạn đau đớn đớn thường tác động tới nguy cơ di chuyển của bạn thường không.
3. mức phí điều trị sẹo có đắt không?
mức phí điều trị sẹo phụ thuộc vào phương pháp và khu vực điều trị. Khi có nhu cầu điều trị sẹo, bạn nên tìm tới các khu vực chuyên khoa để được thăm khám và đưa ra quy trình điều trị phù hợp.
Chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, khu vực y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM quy tụ hệ thống bác sĩ giỏi, giàu kinh nghiệm, đồng thời trang gặp phải máy móc tiên tiến, luôn cập nhật kỹ thuật tiên tiến để điều trị sẹo và các căn bệnh lý không không khác.
HỆ THỐNG khu vực y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Sẹo khiến cho nhiều người tự ti trong công việc và cuộc sống. Nhiều phương pháp, công nghệ tiên tiến giúp cho sẹo mờ và ít được để ý hơn. Chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, khu vực y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM với hệ thống bác sĩ giàu kinh nghiệm, máy móc tiên tiến sẽ giúp cho bạn thăm khám, điều trị các vấn đề về sẹo hữu hiệu.
