Stress không trực tiếp gây ra tiểu đường song tác động tới số lượng đường trong máu thông qua việc thực hiện suy yếu tác dụng kiểm soát đường huyết của insulin.
BS.CKI Phan Thị Thùy Dung (khoa Nội tiết – Đái tháo đường, địa điểm y tế Đa khoa Tâm Anh TP HCM) cho rằng một vài bằng chứng cho xuất hiện có một mối liên hệ giữa stress và tiểu đường type 2.
Khi mắc phải stress, cơ thể phản ứng lại bằng cách giải phóng hormone stress. Những hormone này thực hiện cho não tỉnh táo hơn, căng cơ bắp và tim tăng nhịp đập. Thời gian đầu, những phản ứng này mang tính tích cực vì giúp cho cơ thể tự vệ, vượt qua được stress trước mắt. Nếu stress xảy ra trong ngắn hạn, đôi lúc mang tính tích cực, giúp cho bạn xử lý vấn đề thận trọng. song nếu tình trạng này lâu dần sẽ gây ra hại cho sức khỏe.
thực hiện tăng đường huyết: Stress không trực tiếp gây ra ra chứng bệnh tiểu đường song tác động tới số lượng đường trong máu. Khi gặp stress, cơ thể sẽ tiết ra các hormone stress như cortisol và adrenaline. Những hormone này tạo năng số lượng cho cơ thể phản ứng lại với stress. Tuy nhiên chúng cũng có tác dụng đối kháng insulin, thực hiện suy yếu tác dụng của kiểm soát đường huyết của insulin dẫn tới số lượng đường tăng lên trong máu.
Ăn quá nhiều khi stress: Khi stress, cơ thể sản sinh nhiều hormone cortisol. Hormone này có công dụng chuyển hóa dưỡng chất béo và carbohydrate nên người stress có xu hướng ăn nhiều hơn tất cả ngày để “giải tỏa” stress, dẫn tới tăng cân. Bác sĩ Thùy Dung cho rằng, người thừa cân, béo phì có nguy cơ tiểu đường type 2 cao hơn khoảng tầm 6 lần so với người thường thì và khi mắc chứng bệnh tiểu đường sẽ không dễ dàng kiểm soát đường huyết hơn.
stress lâu dần gây ra tăng đường huyết. Ảnh: Freepik
người chứng bệnh dễ trầm cảm hơn: Mối liên hệ giữa chứng bệnh tiểu đường và trầm cảm có thể có chung một căn nguyên là stress. Stress lâu dần kích hoạt và xáo trộn của hệ thống stress; tăng nguy cơ rối loạn lo âu, trầm cảm. Bác sĩ Thùy Dung dẫn một vài nghiên cứu cho xuất hiện, stress còn xuất hiện ở 40% người chứng bệnh tiểu đường đường type 1 hoặc type 2. Người chứng bệnh trầm cảm có thể thực hiện tăng nguy cơ tiến triển chứng bệnh tiểu đường type 2 60%. Ngược lại, người chứng bệnh tiểu đường dễ mắc phải stress, dẫn tới trầm cảm. Tỷ lệ trầm cảm cao hơn 3 lần ở người chứng bệnh tiểu đường type 1 và 2 lần ở người tiểu đường type 2 so với dân số chung. trẻ nhỏ và thanh thiếu niên mắc chứng bệnh tiểu đường có tỷ lệ trầm cảm cao hơn từ 2-3 lần so với thanh niên không mắc chứng bệnh.
Rối loạn nội tiết: stress mạn tính gây ra ra rối loạn công dụng miễn dịch trực tiếp hoặc thông qua trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận hoặc hệ thống thần kinh giao cảm, thực hiện tăng sản xuất các cytokine gây ra viêm. Tình trạng viêm tương tác với vận động thường thì của tế bào β tuyến tụy, gây ra ra đề kháng insulin, thúc đẩy chứng bệnh tiểu đường type 2. Các cytokine tiền viêm được phát hiện có tương tác với nhiều lĩnh vực sinh lý chứng bệnh rõ ràng cho trầm cảm, gồm có chuyển hóa dưỡng chất dẫn truyền thần kinh, công dụng nội tiết thần kinh. Những mối tương quan này cho xuất hiện rằng stress thúc đẩy trầm cảm và tiểu đường type 2.
Người có các dấu hiệu stress như: nhức đầu, đau đớn cơ, căng cơ, ngủ quá nhiều hoặc mất ngủ, mệt mỏi, thiếu sức sống, cáu kỉnh, suy sụp, buồn phiền, lo lắng, bồn chồn… nên thăm xét nghiệm tại chuyên khoa tâm lý để tư vấn và có phương pháp điều trị phù hợp.
Đinh Tiên
