Chế độ ăn thô thuần chay của ngôi sao mạng xã hội Zhanna Samsonova gây ra suy kiệt cơ thể, thiếu hoạt chất, có thể tử vong vì suy dinh dưỡng, theo các chuyên gia.
Đăng tải các bài viết về chế độ ăn thô, thuần chay để “thải độc” lên Instagram và TikTok hàng tuần, nữ influencer người Nga, Zhanna Samsonova được xem là nguồn hưng phấn của hàng nghìn người theo dõi. Cô từ bỏ tất cả loại thịt, cá, hạt, sữa, ngũ cốc và cả nước, chủ yếu ăn trái cây, rau củ và uống nước ép.
Đầu tuần này, Samsonova qua đời ở tuổi 39. Mẹ cô cho rằng con gái mình “nhiễm trùng và mắc loại chứng bệnh không khác chứng bệnh tả”. Tuy nhiên, bạn bè Samsonova nhận định cô chết vì suy dinh dưỡng, kiệt quệ từng ngày.
Trên mạng xã hội, Samsonova cho rằng chế độ ăn của chủ yếu mình có thể “tiến hành cho tất cả người khỏe mạnh hơn”. Dù vậy, cái chết của cô tiến hành dấy lên nhiều vấn đề về ngành công nghiệp chăm sóc sức khỏe không được kiểm soát, xu hướng biến hội chứng orthorexia (ám ảnh với việc ăn uống lành mạnh) thành nguồn hưng phấn về một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Theo những người bạn thân, trước khi qua đời, Samsonova thường xuất hiện với vẻ ngoài mệt mỏi, gầy gò, chân sưng tấy, chảy dịch bạch huyết. Tiến sĩ Rebecca Reynolds, chuyên gia dinh dưỡng tại Sydney, cho rằng chế độ ăn hoàn toàn bằng “trái cây, mầm hạt hướng dương, sinh tố và nước ép” tiến hành cho cơ thể Samsonova suy kiệt.
“Khi loại bỏ hoàn toàn một vài nhóm thực phẩm, bạn phải bổ sung bằng các loại thực phẩm không không khác, chứa cùng hàm số lượng dinh dưỡng. Không dùng thực phẩm bổ sung, bạn sẽ chết vì suy dinh dưỡng. Bạn không thể sống bằng mầm hạt hướng dương”, tiến sĩ Reynolds nhận định.
Còn chuyên gia dinh dưỡng TC Callis nói chủ yếu vỏ bọc khỏe mạnh cho phép Samsonova tự lừa dối chủ yếu mình và những người không không khác, che giấu vấn đề sức khỏe tâm thần bên trong. Theo đó, blogger người Nga có thể mắc chứng orthorexia, ám ảnh về thói quen ăn uống nhất định – một loại rối loạn tâm thần. Người chứng bệnh thường tin vào vài khái niệm ăn kiêng lành mạnh và chỉ tuân thủ chế độ đó, không quan tâm tới vấn đề dinh dưỡng. Theo tiến sĩ Reynolds, khi cơ thể ở trạng thái đói, bộ não không vận động thường thì, gây ra tình trạng suy suy nhược nhận thức.
Bức ảnh được nữ influencer Zhanna Samsonova đăng tải trên trang cá nhân. Ảnh: Zhanna Samsonova
Chế độ ăn của Samsonova cực đoan, tuy vậy tương đối thường gặp. Leanne Ratcliffe, một nữ Youtuber người Australia, có 330 triệu lượt xem, cũng ăn chế độ thuần chay nhiều trái cây, nhất là chuối. Cô gây ra tranh cãi khi tuyên bố không có kinh nguyệt trong vòng 9 tháng là dấu hiệu khỏe mạnh, bởi cơ thể có ít độc tố nên không cần phải thải ra ngoài qua chu kỳ kinh nguyệt.
quan niệm này không khoa học về mặt khoa học, bởi việc mất kinh nguyệt trong lứa tuổi sinh đẻ là dấu hiệu thất thường cảnh báo chứng bệnh tật, theo Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS).
Khi nhận ra thói quen ăn uống dần trở thành nỗi ám ảnh, nhiều influencer mắc phải mâu thuẫn với cộng đồng trực tuyến chủ yếu họ từng xây dựng. Người mẫu Essena O’Neill phải xóa tất cả tài khoản mạng xã hội của mình sau khi thông báo chế độ thuần chay tiến hành cho cô “lạc lối” và “đau đớn ốm”. Cô nhận được phản ứng dữ dội, thậm chí lời dọa giết từ người hâm mộ cũng ăn thuần chay.
Ngành công nghiệp chăm sóc sức khỏe hiện trị giá 3,5 nghìn tỷ USD. Con số lớn tới mức vô lý, cho xuất hiện các tuyên bố ngụy khoa học thuyết phục tới mức nào. Nó tiến hành cho nhiều người tin vào một tương lai hoàn hảo không chứng bệnh tật, thừa cân, lo lắng, trầm cảm chỉ nhờ vào khái niệm “thải độc” và “tái cân bằng, điều trị lành cơ thể”.
“Thải độc (detox) là thuật ngữ hoàn toàn vô nghĩa. Y học cũng không có khái niệm “tái cân bằng” (rebalancing). Cơ thể chúng ta có công cụ thải độc tuyệt vời là gan và thận. Bạn hoàn toàn không cần phải uống nước ép rau xanh trong 5 ngày để tiến hành sạch ruột như những hướng dẫn vô lý trên mạng”, Callis nói.
Bà công nhận việc đưa các hoạt chất độc hại vào cơ thể là không tốt, đồng thời ủng hộ việc suy nhược đồ uống có ga, đường, thực phẩm nấu sẵn, cai thuốc và hạn chế rượu. Tuy nhiên, bà phản đối cách ngành chăm sóc sức khỏe đóng gói những thói quen đơn giản này bằng từ “thải độc” để kiếm tiền.
Ăn uống lành mạnh trong thời đại béo phì lan rộng rất cần phải thiết, tuy vậy chế độ ăn mà những influencer rao bán thỉnh thoảng nguy hiểm. Những người như Samsonova và Ratcliffe thực hiện ăn thô thuần chay, có thể đơn giản dẫn tới suy kiệt, đặc biệt với phụ nữ đang cố gắng mang thai. Thiếu hoạt chất béo dễ gây ra rối loạn sinh sản.
“Tôi ủng hộ ăn thịt. Chúng ta trải qua hàng triệu năm tiến hóa trong khi ăn thịt. Cơ thể con người cần phải loại hoạt chất béo có mức năng số lượng cao. Chúng ta là loài ăn tạp, từng học cách tạo ra lửa để bảo toàn số lượng hoạt chất dinh dưỡng trong thức ăn”, Callis nói, thêm rằng hiện nay, thức ăn của tất cả người mắc phải hàng nghìn loại hóa hoạt chất xâm nhập. Tuy nhiên, cách khắc phục không phải ăn thuần chay thường hay ăn thực phẩm sống.
“Nếu ăn như vậy, chúng ta cần phải có hàm răng kiểu không không khác và đường ruột dài hơn rất nhiều”, vị chuyên gia cho thường hay.
Dù vậy, trong nhiều bài viết, những người có tầm tác động nhắc tới thịt và sữa như các thực phẩm bẩn, gây ra ô nhiễm đường ruột. Họ cho rằng cách duy nhất để đạt “thói quen sinh hoạt cao hơn” là ăn sạch, chỉ ăn rau, trái cây, các loại hạt và nước.
Những người ăn thô thuần chay đều có hình thể thon thả và hấp dẫn. Người hâm mộ của họ vô tình tiếp nhận thông điệp sai lầm: gầy là khỏe mạnh, khỏe mạnh là gầy. Nhìn dưới góc độ này, ngành công nghiệp ít quan tâm tới vấn đề tâm lý, tập trung nhiều hơn vào văn hóa ăn kiêng khắc nghiệt trong quá khứ.
“Tôi thực sự nghĩ rằng thuật ngữ ‘điều trị lành’ giúp cho nhiều người che giấu chứng rối loạn ăn uống của chủ yếu mình. Khi thực hiện quá lâu, họ tạo ra thói quen và thực sự tin tưởng mình đang tiến hành đúng, đặc biệt nếu được những người không không khác tán dương”, nhà tâm lý học Sheri Jacobson, người sáng lập Harley Therapy, cho rằng.
Thục Linh (Theo Telegraph, NY Post)
