Bóng đè còn gọi là hiện tượng tê liệt khi ngủ có thể xuất hiện với người mắc chứng ngủ rũ, rối loạn sức khỏe tinh thần.
Khi cơ thể chìm vào giấc ngủ, não gửi tín hiệu giúp cho thư giãn các cơ ở tay và chân. Kết quả thực hiện mất trương lực cơ và tự động rơi vào trạng thái tê liệt tạm thời trong thời kỳ chuyển động mắt nhanh (REM), bắt đầu từ 70 tới 90 phút sau khi ngủ.
Nếu một phần não bộ thức giấc, hiện tượng tê liệt khi ngủ (còn gọi là bóng đè) xảy ra, người ngủ nhận thức được xung quanh nhưng mà không thể cử động tay chân hoặc nói và dần sản sinh ảo giác trong vài phút. Theo WebMD, cứ 10 người thì có 4 người từng mắc phải bóng đè một lần trong đời, phổ quát ở tuổi thiếu niên.
Rối loạn giấc ngủ
Nghiên cứu năm 2010 của Trường Đại học Y Cao Hùng (Đài Loan), với 100 người tham gia, cho xuất hiện chứng tê liệt khi ngủ phổ quát ở người mất ngủ mạn tính, rối loạn nhịp sinh học và chuột rút ở chân vào buổi tối. trong số đó có 38% trường hợp gặp tình trạng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn.
Các nhà khoa học lý giải rối loạn giấc ngủ có thể tác động tới uy tín, số số lượng và thời gian ngủ; từ đó, dẫn tới tình trạng không dễ chịu vào ban ngày và suy suy giảm công dụng nhận thức lúc đêm. Chứng tê liệt khi ngủ thường xảy ra nhiều hơn khi nằm ngửa. Vì ngủ trong tư thế này dễ gây ra ngáy, ngưng thở khi ngủ.
Bóng đè tác động tới giấc ngủ, dễ thức giấc và gây ra mệt mỏi. Ảnh: Freepik
Chứng ngủ rũ
Não của người mắc chứng ngủ rũ thường không dễ kiểm soát chu kỳ ngủ – thức do mất đi các tế bào não sản xuất dinh dưỡng dẫn truyền thần kinh gọi là orexin. dinh dưỡng này đóng vai trò củng cố sự tỉnh táo và ức chế giấc ngủ REM. Kết quả thực hiện cho não có thể rơi vào hiện tượng tê liệt sau khi chìm vào giấc ngủ thường xuyên hơn.
Các dấu hiệu ngủ rũ gồm giấc ngủ không liên tục, ảo giác, buồn ngủ ban ngày hoặc yếu cơ. Những yếu tố nguy cơ gây ra ngủ rũ như người mắc phải lệch múi giờ, lao động theo ca.
Rối loạn sức khỏe tinh thần
Người mắc chứng rối loạn lo sợ sau chấn thương, từng trải qua đau đớn khổ về thể dinh dưỡng và tinh thần, rối loạn lo âu dễ mắc phải bóng đè. Nguyên nhân do sự phối hợp của ảo giác, suy nghĩ và hành vi rối loạn thực hiện suy suy giảm vận động hàng ngày, từ đó tiến triển chứng lo âu, dẫn tới bóng đè.
Người thường mơ mộng cũng có nhiều nguy cơ mắc phải tê liệt khi ngủ hơn. Theo các nhà khoa học lý giải niềm tin siêu nhiên thực hiện tăng ảo giác.
Bóng đè không gây ra hại nhưng mà có thể tác động tới sức khỏe tinh thần, dễ phát sinh những suy nghĩ tiêu cực khi đi ngủ, suy giảm số giờ ngon giấc. Để tránh tình trạng này, mỗi người nên giữ lịch trình ngủ thức hàng ngày, đủ giấc.
Trong sinh hoạt hằng ngày nên tránh dùng caffeine, hạn chế ăn vặt buổi tối và không sử dụng điện thoại, máy tính trước khi lên giường để suy giảm tiếp xúc với ánh sáng xanh. Thư giãn trước khi đi ngủ bằng cách tắm, đọc sách, nghe nhạc êm dịu.
Huyền My (Theo Sleep Foundation, Healthline)
| Độc giả đặt vấn đề chứng bệnh thần kinh tại đây để bác sĩ giải đáp |
