Hút thuốc lá, uống rượu bia, lạm dụng thực phẩm nấu sẵn, ăn nhiều đồ ngọt… tiến hành cho tỷ lệ ung thư đường tiêu hóa gia tăng, có xu hướng trẻ hóa.
chứng bệnh về đường tiêu hóa rất phổ quát tại Việt Nam. Theo thống kê của Tổ chức Ung thư thế giới (Globocan), năm 2020, Việt Nam có hơn 33 nghìn người mắc ung thư dạ dày, đại trực tràng, trong số đó có hơn 22 nghìn người tử vong.
Bác sĩ, Tiến sĩ Vũ Trường Khanh (Trưởng khoa Tiêu hóa, phòng kiểm tra Đa khoa Tâm Anh Hà Nội) chứng tỏ ung thư gan, dạ dày, đại tràng đang gia tăng, phần lớn phát hiện ở thời kỳ muộn. Ung thư đường tiêu hóa có thể xảy ra ở nhiều lứa tuổi, thường gặp nhất là người từ 50 tuổi trở lên. Tuy nhiên, hiện chứng bệnh có xu hướng trẻ hóa, tỷ lệ người dưới 50 tuổi mắc chứng bệnh ngày càng gia tăng. Có nhiều yếu tố tiến hành tăng nguy cơ mắc ung thư tiêu hóa, trong số đó yếu tố thói quen sinh hoạt rất quan trọng.
Chế độ dinh dưỡng không khoa học
Người trẻ thường ăn nhiều thực phẩm nấu sẵn chứa nhiều muối và dầu mỡ. Thực phẩm nhiễm hóa dưỡng chất độc hại hoặc bảo quản không đảm giữ an toàn sinh có thể tiến hành cho vi khuẩn xâm nhập vào đường ruột, gây ra mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, dẫn tới các chứng bệnh tiêu hóa. trong số đó, ăn nhiều muối tiến hành tăng nguy cơ ung thư dạ dày.
Bác sĩ Khanh chia sẻ thêm, chế độ ăn ít rau quả, dưỡng chất xơ được cho là nguyên nhân của 19% số ca ung thư đại tràng. Ước tính, ăn đủ và đa kiểu rau quả có thể giảm sút 20% nguy cơ ung thư. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ăn ít nhất 400 g rau quả mỗi ngày có tác dụng phòng chống các chứng bệnh tim mạch, ung thư dạ dày và ung thư đại trực tràng. Ăn đồ ngọt (bánh kẹo, nước ngọt, trà sữa…) là sở thích của nhiều người trẻ. Tuy nhiên, ăn nhiều đồ ngọt tiến hành tăng insulin trong máu, dễ gây ra tiểu đường, béo phì, tăng gánh nặng cho gan, tiến hành cho gan nhiễm mỡ. Người chứng bệnh viêm gan nhiễm mỡ trong thời gian dài có thể dẫn tới xơ gan, ung thư gan.
Ăn nhiều thực phẩm nấu sẵn chứa nhiều muối và dầu mỡ tăng nguy cơ ung thư đường tiêu hóa. Ảnh: Freepik
Ăn uống không điều độ
Nhiều người trẻ ăn uống không điều độ, bỏ bữa sáng thường xuyên gây ra tổn thương dạ dày. Vừa ăn vừa lao động dễ dẫn tới nhai không kỹ, nuốt vội, tạo áp lực cho dạ dày. Thức ăn không được trộn đều với các enzym tiêu hóa, gây ra không dễ dàng tiêu, cũng dễ dẫn tới các chứng bệnh dạ dày, ruột.
những người trẻ có sở thích ăn các thức ăn không dễ dàng tiêu, nhiều dưỡng chất béo vào ban tối như mì gói, snack… hoặc đồ chua. Chúng không những hại gan mà còn tiến hành tăng nguy cơ trào ngược dạ dày thực quản. Tình trạng trào ngược axit tái diễn nhiều lần, về lâu dài có thể dẫn tới tổn thương thực quản, thậm chí ung thư.
Lạm dụng rượu bia và thuốc lá
Theo Tiến sĩ Khanh, lạm dụng rượu bia gây ra ra hàng loạt tổn thương tại gan như gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan, ung thư gan. Ethanol trong bia rượu khi nạp vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành acetaldehyde, bào mòn niêm mạc dạ dày, tiến hành mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, suy giảm sút tác dụng tiêu hóa. Ethanol kích thích giải phóng hormone gastrin, tiến hành trầm trọng thêm các chứng bệnh lý dạ dày ruột như viêm loét dạ dày – tá tràng, tăng triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản. Sử dụng rượu bia kèm các thực phẩm chứa nitrosamine như thịt muối, thịt xông khói, đồ chiên nướng có thể gây ra ung thư dạ dày, đại tràng. Hút thuốc lá tiến hành tăng nguy cơ ung thư thực quản và ung thư tụy.
Ít vận động
Ít vận động dẫn tới thừa cân, béo phì, tăng nguy cơ mắc ung thư đường tiêu hóa như ung thư đại tràng. Nghiên cứu của Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, có ít nhất 30% người trưởng thành thiếu vận động thể lực. Theo Quỹ dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA), Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia lười vận động nhất thế giới.
Tăng nhận thức về chứng bệnh ung thư
Tiến sĩ Khanh nhận định, nhận thức của cộng đồng về phòng chống chứng bệnh ung thư ngày càng nâng cao. Người dân quan tâm kiểm tra sức khỏe hơn, trong số đó có sàng lọc ung thư. Trước đây, ung thư dạ dày thường được phát hiện ở lứa tuổi trên 60 thì hiện nay, người từ 40-45 tuổi được khuyến cáo nên bắt đầu tầm soát sớm ung thư thực quản, dạ dày, đại trực tràng nếu thuộc nhóm có nguy cơ cao. Vì vậy, nhiều ca chứng bệnh ung thư đường tiêu hóa mới được phát hiện.
Ung thư đường tiêu hóa thường tiến triển âm thầm, các triệu chứng mơ hồ, không điển hình (đau đớn bụng, tiêu chảy, táo bón, đầy hơi….) nên dễ nhầm lẫn với các chứng bệnh lành tính không tương tự. Tuy vậy, với công nghệ nội soi tiên tiến, ung thư đường tiêu hóa có thể phát hiện, chữa trị khỏi nếu được điều trị ở thời kỳ sớm.
Trịnh Mai
