Tán vụn sỏi thận qua lỗ nhỏ 5 mm

Ông Nam, ngụ Long An, sốt cao, lạnh run, hai tháng trước được phòng thăm khám địa phương chẩn đoán nhiễm khuẩn đường tiểu. Ông điều trị bằng thuốc kháng sinh hai tuần không khỏi, tới phòng thăm khám Đa khoa Tâm Anh TP HCM thăm khám.

Ngày 16/4, thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa II Phạm Thanh Trúc, khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, chứng tỏ thận trái của ông Nam có một khối sỏi san hô nhiều nhánh, kích thước 10×5 cm, cỡ củ gừng tươi lớn, gần như choán hết đài bể thận. Ông còn có chứng bệnh nền tăng huyết áp, tiểu đường (đái tháo đường), thận hư mạn thời kỳ 3.

Do người chứng bệnh lớn tuổi, mắc nhiều chứng bệnh nền, đặc biệt thận hư, bác sĩ Trúc chỉ định tán sỏi qua da bằng đường hầm nhỏ (mini-PCNL) giúp cho hạn chế tối thiểu xâm lấn, bảo tồn tác dụng thận.

Dưới hướng dẫn của máy chụp X-quang C-Arm và máy siêu âm 3D, bác sĩ Trúc dùng kim nhỏ (cỡ 2 mm) gắn đầu dò chọc một lỗ trên vùng thắt lưng người chứng bệnh. Một ống chuyên dụng bằng kim loại có kích thước lớn hơn được luồn vào để nong rộng, tạo thành một “đường hầm” kích thước chỉ 5 mm dẫn vào bên trong đài bể thận của người chứng bệnh. Từ “đường hầm” này, thiết gặp phải tán sỏi laser được đưa vào để tán sỏi.

Quan sát trên màn hình nội soi, khối sỏi san hô dần gặp phải tán thành những mảnh vụn nhỏ bởi năng số lượng laser. Vụn sỏi sau đó được hút ra ngoài qua “đường hầm”. Ca mổ hoàn thành sau 180 phút. Hai ngày sau mổ, ông Nam ăn uống, đi lại thường thì, không đau đớn, được xuất viện.

Theo bác sĩ Trúc, trước khi tiểu phẫu nội soi được ứng dụng thường gặp như hiện tại, những trường hợp sỏi san hô lớn như ông Nam chỉ có thể điều trị bằng mổ mở. Nhược điểm của phương pháp này là người chứng bệnh phải trải qua cuộc mổ dài với đường mổ 12-15 cm trên bụng. Sau tiểu phẫu, người chứng bệnh cần thiết phải nhiều thời gian phục hồi, vết mổ lớn gây nên đau đớn, dễ nhiễm trùng vết mổ, trở thành sẹo mất thẩm mỹ, gặp phải dị cảm (cảm giác râm ran, châm chích) vùng hông vùng thắt lưng suốt đời, tổn thương 10-25% tác dụng thận do phải rạch mở thận ra.

“Hiện chỉ còn 1-1,5% sỏi san hô phải điều trị bằng mổ hở”, bác sĩ Trúc nói.

Với tán sỏi qua da, tiểu phẫu thực hiện thông qua vết mổ rất nhỏ, người chứng bệnh hạn chế thiếu máu, ít đau đớn, phục hồi nhanh, sớm quay về cuộc sống thường thì, suy nhược nguy cơ nhiễm trùng sau mổ, hạn chế tối đa tổn thương tác dụng thận. Nhờ ứng dụng các hệ thống máy móc tiên tiến, bác sĩ có thể kiểm tra toàn bộ đài bể thận trong khi tán sỏi, giữ gìn sỏi được tán sạch, suy nhược nguy cơ tái phát.

Tán sỏi qua da tiềm ẩn một vài hệ lụy như tổn thương cơ quan xung quanh thận, tổn thương tĩnh mạch lớn dẫn tới thấy máu nhiều, nên đòi hỏi tiểu phẫu viên cần thiết phải có tay nghề cao, giàu kinh nghiệm; được hỗ trợ bởi hệ thống máy móc tiên tiến.

Sỏi san hô là khối sỏi lấp đầy từ hai nhánh đài thận trở lên, tạo thành hình loại tương tự san hô. Thành phần của sỏi san hô thường là canxi, oxalat. Bác sĩ Trúc chứng tỏ chỉ chiếm tầm khoảng 30% các loại sỏi thận tuy nhiên sỏi san hô phức tạp, nguy hiểm nhất. Nếu không điều trị sớm, khối sỏi lớn gây nên nhiễm trùng thận sinh mủ, thậm chí nhiễm trùng vào máu, suy suy nhược tác dụng thận, đe dọa sức khỏe, tính mạng người chứng bệnh.

Điều trị sỏi san hô phức tạp, nguy cơ tái phát cao, chỉ cần thiết phải một mảnh vụn sỏi còn sót lại sau điều trị cũng nhanh chóng tiến triển thành khối sỏi mới. Tán sỏi qua da bằng đường hầm nhỏ là giải pháp đặc trị loại sỏi này. Tại khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, phòng thăm khám Đa khoa Tâm Anh TP HCM, trung bình có tầm khoảng 8-10 trường hợp thực hiện tán sỏi qua da mỗi tháng.

Để phòng tránh sỏi san hô nói riêng, sỏi tiết niệu nói chung, bác sĩ Trúc khuyến cáo người dân uống đủ 1,5-2 lít nước mỗi ngày (tăng uống nước khi oi nóng) để thực hiện loãng nước tiểu, suy nhược nguy cơ hình sỏi. Hạn chế ăn mặn, đạm động vật, thực phẩm giàu oxalat (chocolate, củ cải trắng, rau chân vịt…).

Người có dấu hiệu tiểu máu, tiểu buốt, tiểu khó khăn, tiểu nhiều lần, sụt cân, sốt, ớn lạnh, nhiễm trùng tiết niệu tái phát nhiều lần, cần thiết phải sớm tới phòng thăm khám thăm khám, điều trị sớm, tránh để lâu phát sinh những hệ lụy nguy hiểm tới sức khỏe và tính mạng.

Thắng Vũ