Axit folic được khuyến cáo bổ sung ngay trước khi mang thai và nếu để lâu trong thai kỳ để phòng ngừa khuyết tật ống thần kinh cho thai nhi. Thế song, nên bổ sung bao nhiêu là đủ và thai phụ uống thừa axit folic có sao không? BS.CKII Lê Thanh Hùng, Phó khoa Sản Trung tâm Sản Phụ khoa địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh TP.HCM chia sẻ trong bài viết dưới đây.
Lợi ích của axit folic với sức khỏe mẹ và thai nhi
Axit folic là một loại vitamin nhóm B (còn gọi là vitamin B9) giữ vai trò vô cùng quan trọng với sự tiến triển và tăng trưởng của các tế bào trong cơ thể. Trong thai kỳ, axit folic đảm nhận nhiệm vụ trở thành và tiến triển hệ thần kinh của thai nhi gồm não bộ và tủy sống.
Dị tật ống thần kinh là một trong những dị tật bẩm sinh thường thấy nhất ở Hoa Kỳ, ước tính có trong vòng 3.000 trường hợp mang thai gặp phải tác động mỗi năm. Do đó, phụ nữ có kế hoạch sắp mang thai và đang mang thai được khuyến cáo bổ sung axit folic đầy đủ để thai nhi có thể tiến triển hoàn thiện và khỏe mạnh. (1)
Bác sĩ Lê Thanh Hùng chia sẻ, axit folic rất cần phải thiết cho sự tiến triển và phân chia tế bào, cũng như sự trở thành tế bào máu trong cơ thể, nhất là ở phụ nữ mang thai. Bổ sung axit folic ngay trước khi mang thai và nếu để lâu xuyên suốt những tháng tiếp theo trong thai kỳ sẽ hỗ trợ tốt cho việc phân chia tế bào, trở thành nhau thai, tăng số số lượng hồng cầu và sự tăng trưởng của thai nhi.
với thai nhi, thiếu hụt sắt và axit folic sẽ dẫn tới thiếu máu hồng cầu, thai nhi có nguy cơ cao gặp phải suy dinh dưỡng bào thai và sinh non. Thiếu axit folic ở thời kỳ đầu thai kỳ có thể thực hiện cho quá trình phân chia tế bào không thông thường, tăng nguy cơ trẻ mắc phải các dị tật bẩm sinh như nứt đốt sống, hở hàm ếch,… nguy hiểm nhất là khuyết tật ống thần kinh. Khiếm khuyết ống thần kinh có thể dẫn tới tử vong và gây ra ra nhiều khuyết tật tác động tới uy tín sống của trẻ.
với mẹ, thiếu hụt axit folic và sắt thực hiện cho mẹ gặp phải thiếu máu, dễ gặp các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, khó khăn thở, tăng nguy cơ sảy thai và mắc hội chứng rối loạn tâm thần, băng huyết sau sinh. Tỷ lệ tử vong trong quá trình sinh nở ở mẹ bầu gặp phải thiếu máu cao hơn so với mẹ thông thường.
Thiếu axit folic khi mang thai gây ra ra những tác hại nghiêm trọng, tuy nhiên bổ sung dư thừa axit folic khi mang thai cũng gây ra ra những rủi ro nhất định với sức khỏe mẹ và thai nhi (2). Vậy mẹ bầu cần phải bổ sung axit folic trong thai kỳ bao nhiêu là đúng và đủ?
Bổ sung axit folic trong thai kỳ bao nhiêu là đủ?
Theo khuyến cáo chung, phụ nữ trong lứa tuổi sinh nở và có kế hoạch mang thai nên bổ sung 400mcg axit folic mỗi ngày. Liều số lượng cho phụ nữ đang mang thai là 400-800 mcg/ngày, phụ nữ cho con bú là 500mcg/ngày. Nếu tiền sử gia đình có người gặp phải dị tật ống thần kinh, phụ nữ sẽ cần phải tới liều số lượng axit folic cao hơn, có thể lên tới 4000mcg/ngày. Tốt nhất, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn bổ sung liều số lượng axit folic phù hợp.
một vài lưu ý khi bổ sung axit folic mà mẹ cần phải ghi nhớ, gồm:
- Nên uống viên bổ sung sắt và axit folic sau bữa ăn 1-2 giờ. Không uống vào buổi tối vì có thể gây ra khó khăn ngủ.
- Nên uống viên chứa axit folic phối hợp với nước trái cây giàu vitamin C để tăng cường hấp thụ sắt và các vi hoạt chất tốt nhất. Không uống cùng với rượu bia, trà hoặc cafe bởi có thể thực hiện suy giảm hấp thụ sắt.
- Để tránh các tác dụng phụ như táo bón khi mang thai, nên bổ sung thêm các loại thực phẩm giàu hoạt chất xơ, trái cây, rau củ quả và uống nhiều nước.
thai phụ uống thừa axit folic có sao không?
Bất kỳ thực phẩm thường hay hoạt chất dinh dưỡng nào nếu lạm dụng quá nhiều đều không tốt, có thể dẫn tới các tác dụng phụ không xin muốn, thừa axit folic khi mang thai cũng vậy.
Bác sĩ Thanh Hùng cho rằng, về tính hoạt chất dược động học, số lượng axit folic dư thừa sẽ được tiết qua nước tiểu, tình trạng nhẹ không gây ra nguy hiểm song đây là việc thực hiện vô cùng lãng phí. tình trạng nặng hơn có thể gây ra ra các vấn đề sức khỏe ở mẹ và thai nhi, thường gặp nhất là:
1. Rối loạn hệ thần kinh của mẹ
Dung nạp quá liều số lượng axit folic khuyến cáo trong thai kỳ có thể thực hiện cho mẹ gặp các vấn đề về rối loạn thần kinh trung ương, dẫn tới các triệu chứng như co giật. Điều này không những tác động tới sức khỏe mẹ mà còn ở cả thai nhi.
2. Buồn nôn
Dư thừa axit folic trong thai kỳ còn có thể thực hiện cho mẹ gặp các triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn, đầy hơi, biếng ăn… Nhiều mẹ bầu thường nhầm lẫn tình trạng này với triệu chứng ốm nghén đầu thai kỳ.
3. tác động tới não bộ của thai nhi
Mặc dù axit folic được khuyến cáo bổ sung trong thai kỳ để tạo điều kiện tốt cho sự tiến triển trí não và ngăn ngừa dị tật ống thần kinh ở thai nhi, song nếu thai phụ dung nạp quá nhiều axit folic sẽ trở ngại vận động của hormone insulin, từ đó kìm hãm sự tiến triển não bộ của trẻ.
Một nghiên cứu ở những đứa trẻ 4 và 5 tuổi có mẹ bổ sung hơn 1000mcg axit folic mỗi ngày trong thai kỳ đạt điểm thấp hơn trong các bài kiểm tra trí não so với trẻ có mẹ bổ sung 400-999mcg/ngày. Một nghiên cứu không tương tự cho xuất hiện nồng độ folate trong máu cao hơn khi mang thai có nguy cơ kháng insulin cao hơn ở trẻ 9-13 tuổi. (3)
Hiện vẫn đang cần phải thêm nhiều nghiên cứu để khẳng định điều này, tuy nhiên từng có địa điểm để khuyến cáo phụ nữ mang thai chỉ nên bổ sung đúng liều số lượng axit folic được bác sĩ tư vấn và hướng dẫn.
4. Tăng nguy cơ trẻ nhẹ cân
Hàm số lượng axit folic trong cơ thể mẹ có mối liên quan tới vận động trao đổi hoạt chất ở cơ thể thai nhi. Khi mẹ dung nạp quá liều axit folic sẽ thực hiện cho thai nhi hấp thụ kẽm kém, tăng nguy cơ thiếu kẽm. Khi gặp phải thiếu kẽm sẽ tăng nguy cơ sinh ra gặp phải nhẹ cân và trễ tiến triển.
5. Các rối loạn tâm lý cho trẻ sau này
Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng, nếu mẹ gặp phải thừa axit folic khi mang thai quá nhiều trẻ sinh ra có nguy cơ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ cao gấp đôi.
Rối loạn phổ tự kỷ (Autism spectrum disorder – ASD) là một rối loạn tiến triển thần kinh phức tạp với các dấu hiệu khiếm khuyết hành vi điển hình trong 3 lĩnh vực gồm tương tác xã hội, giao tiếp bằng lời và không lời, có hành vi rập khuôn, lặp đi lặp lại hoặc không thông thường.
Thống kê tại Mỹ, cứ 68 trẻ nhỏ thì có 1 trẻ mắc chứng rối loạn này, trong số đó tỷ lệ bé trai mắc chứng bệnh cao gấp 5 lần so với bé gái. Nguyên nhân vẫn chưa được xác định rõ ràng song có những nghiên cứu cho xuất hiện các yếu tố nguy cơ là sự phối hợp giữa gen và môi trường. (4)
Dấu hiệu thừa axit folic khi mang thai
Dư thừa axit folic khi mang thai có thể gây ra ra nhiều vấn đề sức khỏe ở cả mẹ và thai nhi. Mẹ có thể dựa vào các dấu hiệu dưới đây để nhận biết sớm tình trạng dư thừa axit folic trong thai kỳ, có kế hoạch điều chỉnh bổ sung dưỡng hoạt chất phù hợp.
1. Mệt mỏi
Khi mẹ dung nạp quá nhiều axit folic trong thai kỳ sẽ dễ gặp tình trạng mệt mỏi. Điều này xảy ra do tác động tới việc hấp thụ vitamin B12, tác động tới việc sản xuất tế bào máu, gây ra ra triệu chứng mệt mỏi và các triệu chứng không tương tự do thiếu máu.
2. khó khăn ngủ
khó khăn ngủ cũng là một trong những triệu chứng điển hình của việc dư thừa axit folic trong cơ thể. Mẹ uống axit folic vào buổi tối rất dễ gặp phải mất ngủ, trằn trọc do tác dụng kích thích của axit folic. Ngoài ra, sự stress và lo lắng khi mang thai cũng có thể thực hiện cho mẹ gặp phải khó khăn ngủ.
3. Tăng cân
một vài nghiên cứu cho xuất hiện bổ sung quá liều số lượng axit folic có thể gây ra tăng cân mất kiểm soát ở mẹ bầu. Đặc biệt, khi bổ sung axit folic kèm theo các thành phần dưỡng hoạt chất không tương tự như sắt và vitamin B12 sẽ thực hiện cho cơ thể tăng cường hấp thu hoạt chất dinh dưỡng, dẫn tới tăng cân.
Tuy nhiên, tăng cân trong thai kỳ cũng là một hiện tượng thông thường và rất cần phải thiết để mẹ mang tới đủ dinh dưỡng cho thai nhi tiến triển. Mẹ chỉ nên bổ sung axit folic theo đúng liều số lượng được khuyến cáo, giữ gìn cân nặng trong giới hạn để tránh tác động tới sức khỏe mình và thai nhi.
4. Táo bón
Mặc dù chưa có nghiên cứu rõ ràng mối liên hệ giữa tình trạng dư thừa axit folic với táo bón ở mẹ bầu, song nếu mẹ bổ sung quá nhiều axit folic mà không uống thực đơn uống lành mạnh, giàu hoạt chất xơ và uống nhiều nước rất dễ gặp tình trạng táo bón.
thai phụ cần phải thực hiện thế nào khi nhận xuất hiện dư thừa axit folic trong cơ thể?
Khi nhận xuất hiện các dấu hiệu của dư thừa axit folic, mẹ cần phải thực hiện ngay những việc sau:
- Dừng ngay việc bổ sung axit folic.
- Uống nhiều nước để bài trừ số lượng axit folic dư thừa qua đường tiểu.
- tới ngay địa điểm y tế uy tín để được bác sĩ thăm xét nghiệm, kiểm tra nồng độ axit folic trong cơ thể và hướng dẫn cách xử trí phù hợp, an toàn.
Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh quy tụ hệ thống chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, sở hữu hệ thống máy móc tiên tiến, quy trình thăm xét nghiệm và điều trị cá thể hóa… tùy vào từng trường hợp cụ thể sẽ hướng dẫn mẹ cách bổ sung axit folic và các vitamin trong thai kỳ phù hợp, giữ gìn mẹ và thai nhi khỏe mạnh.
Để đặt hẹn thăm xét nghiệm và tư vấn với các chuyên gia Sản Phụ khoa tại Hệ thống địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh, mẹ vui lòng liên hệ tới:
HỆ THỐNG địa điểm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Cách phòng tránh tình trạng thừa axit folic khi mang thai
Để phòng tránh tình trạng thừa axit folic khi mang thai, mẹ cần phải lưu ý những điều sau:
- Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu bổ sung axit folic để được hướng dẫn liều số lượng thích hợp.
- Tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn liều số lượng của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý sử dụng thêm hoặc đổi loại thuốc không tương tự mà không có sự tư vấn của bác sĩ.
- Nếu đang phối hợp sử dụng thêm các loại vitamin không tương tự, cần phải kiểm tra xem chúng có chứa axit folic thường hay không. Tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng các loại thuốc và vitamin trong thai kỳ.
- Xây dựng thực đơn uống đa loại, bổ sung các loại thực phẩm giàu axit folic và uống nhiều nước.
Để giữ gìn sức khỏe mẹ và thai nhi, mẹ cần phải tuân thủ chặt chẽ lịch thăm xét nghiệm được bác sĩ trong suốt thai kỳ.
Hy vọng dưới đây từng giải đáp được thắc mắc thai phụ thừa axit folic có sao không cũng như các dấu hiệu thừa axit folic khi mang thai để mẹ sớm nhận biết và điều chỉnh sớm. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc bận tâm nào không tương tự, mẹ có thể liên hệ tới hotline Hệ thống địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh để được các chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi hỗ trợ!
