Người có polyp đại tràng nên nội soi 6 tháng hoặc 1-2 năm một lần, sau đó bác sĩ hướng dẫn thời gian tiếp theo tùy theo tiến triển căn bệnh, nhằm phòng nguy cơ ung thư.
Tuần đầu tháng 12, truyền thông thế giới đưa tin, Vua bóng đá 82 tuổi Pele chấp nhận chăm sóc giảm sút đau đớn trước khi qua đời do ung thư đại tràng từng di căn tới ruột, gan và phổi. Pele phát hiện có u bướu đại tràng và tiểu phẫu hồi tháng 9/2021 nhưng mà tình trạng sức khỏe không khả quan hơn. Ung thư đại tràng mà Vua bóng đá mắc phải là một trong năm loại ung thư hàng đầu trên thế giới cũng như tại Việt Nam và có tỷ lệ tử vong cao, theo thống kê của Tổ chức ung thư toàn cầu (Globocan). Bác sĩ, Tiến sĩ Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy, trung tâm y tế Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, chứng tỏ, căn bệnh thường gặp ở người trên 45-50 tuổi, tuy nhiên, tỷ lệ mắc căn bệnh hiện nay ngày càng trẻ hóa. Do đó, tầm soát và điều trị sớm có thể dự phòng và nâng cao tin cậy sống cho người căn bệnh.
Ở thời kỳ đầu, các tế bào ung thư được trở nên từ các tế bào niêm mạc bên trong đại tràng, phần lớn do sự tiến triển của các polyp trong đại tràng. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị sớm, các tế bào ung thư sẽ di chuyển vào trong mao mạch hoặc các mạch bạch huyết – những ống nhỏ có nhiệm vụ mang hoạt chất thải và hoạt chất lỏng ra bên ngoài. Từ đó, chúng có thể di căn tới các hạch bạch huyết lân cận hoặc di chuyển xa hơn tới các cơ quan không tương tự trong cơ thể.
tất cả polyp đại tràng có kích thước nhỏ là lành tính. Tuy nhiên, chúng cũng có nguy cơ biến thành ác tính sau nhiều năm, phụ thuộc vào loại polyp. Phát hiện sớm ung thư đại tràng rất quan trọng. Theo Tiến sĩ Khanh, hiện nội soi là phương pháp tốt nhất để phát hiện sớm các loại ung thư ống tiêu hóa, gồm có cả ung thư đại tràng và tiền ung thư.
Những người có yếu tố nguy cơ cao như có tiền sử gia đình ung thư đại tràng hoặc có polyp nguy cơ cao diễn tiến ung thư đại tràng dưới 60 tuổi. Nhóm người này nên nội soi đại tràng ở tuổi 40 hoặc trước 10 năm so với người trẻ nhất mắc phải ung thư hoặc có polyp nguy cơ cao ung thư.
Người từng mổ cấp cứu như tắc ruột mà chưa được nội soi đại tràng nên nội soi tầm soát sau tiểu phẫu từ 3-6 tháng. Người từng tiểu phẫu cắt ung thư đại trực tràng nên nội soi kiểm tra lại sau một năm. Nếu kết quả thường thì, người mắc căn bệnh nên soi lại lần 2 vào năm thứ 4. Nếu kết quả vẫn thường thì, người căn bệnh nên soi lại sau mỗi 5 năm. Người thường thì từ 45-50 tuổi vẫn nên nội soi đại tràng để đề phòng nguy cơ.
các chuyên gia thực hiện nội soi cắt cùng lúc nhiều polyp đại tràng cho người căn bệnh. Ảnh: trung tâm y tế Đa khoa Tâm Anh
Nếu sau soi lần đầu không có polyp hoặc có polyp tuyến thường polyp răng cưa nhưng mà số số lượng nhỏ hơn 3 thì thời gian nội soi tiếp theo là 5 năm sau cắt hoàn toàn polyp. Nếu sau soi lần đầu có từ 3 polyp tuyến hoặc polyp răng cưa hoặc polyp tuyến kích thước từ 10 mm trở lên hoặc polyp tuyến nhung mao hoặc polyp tuyến ống nhung mao thì thời gian nội soi tiếp theo là 3 năm sau cắt hoàn toàn polyp. Trường hợp sau soi lần đầu có nhiều hơn 5 polyp tuyến thì thời gian nội soi tiếp theo là trong một năm sau khi cắt hoàn toàn polyp. Người căn bệnh cũng có thể nội soi sớm hơn các mốc thời gian trên nếu sắp lần soi đầu không sạch.
Tiến sĩ Khanh chứng tỏ, hiện nay, công nghệ nội soi ống mềm với dải tần hẹp NBI, ánh sáng có bước sóng lớn, hình ảnh phóng đại hơn 100 lần. Công nghệ này giúp cho phát hiện được những tổn thương phức tạp, kích thước nhỏ trong đường tiêu hóa như polyp, u bướu; các vùng mô không thường thì như viêm loét, thấy máu… Từ những thay đổi cấu trúc bề mặt niêm mạc đại tràng và tính hình thái của mạng lưới vi mạch, bác sĩ đơn giản xác định tổn thương lành tính hoặc ác tính.
Thống kê của Globocan năm 2020, Việt Nam có gần 16.000 ca mắc ung thư ở đại tràng mới, hơn 8.200 ca tử vong. Đây là căn bệnh ung thư phổ quát đứng thứ 5, chỉ sau ung thư gan, ung thư phổi, ung thư vú và ung thư dạ dày.
Ung thư đại tràng thường không có triệu chứng rõ ràng khi ở thời kỳ sớm. Ở thời kỳ tiến triển, người căn bệnh có thể có các triệu chứng như đau đớn vùng bụng dưới; nôn ói; đi đại tiện phân lẫn máu hoặc đàm nhớt; phân có mùi tanh không thường thì; thói quen đi đại tiện thay thế đổi; bụng to dần; cơ thể mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên do… Lúc này, điều trị trở nên khó khăn khăn, gây ra tốn kém phí. Do đó, khi có bất kỳ dấu hiệu không thường thì nào về tiêu hóa, người căn bệnh nên xét nghiệm ngay để được chẩn đoán và sớm điều trị.
Trịnh Mai
