Tôi 29 tuổi, có người nhà từng gặp phải đột quỵ. Xin hỏi bác sĩ, người trẻ nên lưu ý gì để giữ an toàn thành mao mạch tốt và chống huyết khối (cục máu đông), suy yếu nguy cơ đột quỵ sau này? (Nguyễn Mạnh Hùng, TP HCM)
Trả lời:
Đột quỵ là tình trạng tắc nghẽn mao mạch gây nên thiếu máu nuôi não. Hai nguyên nhân thường gặp nhất là do xơ vữa mao mạch và thuyên tắc huyết khối. Hiện tượng xơ vữa mao mạch bắt đầu xuất hiện trung bình từ 30 tuổi, tuy nhiên, có thể sớm thường hay muộn hơn tùy theo cơ địa, thể trạng. đầu tiên, trên thành mao mạch sẽ xuất hiện các tế bào bọt, sau đó các thành phần mỡ xấu trong máu sẽ di chuyển tới đó và gặp phải dính lại, lắng đọng tạo nên mảng xơ vữa. Lâu ngày, chúng sẽ bít dần lòng mao mạch. thỉnh thoảng, các mảng xơ vữa không ổn định bong ra di chuyển tới nơi lòng mao mạch hẹp hơn gây nên ra bít tắc mao mạch.
Tổn thương mao mạch do tiểu phẫu hoặc chấn thương hoặc nằm bất động trong quá trình phục hồi cũng có thể gây nên ra huyết khối. Ngoài ra, nguy cơ huyết khối tĩnh mạch (VTE) cũng thường cao hơn ở phụ nữ trong thời kỳ mang thai và ở những người sử dụng thuốc tránh thai đường uống hoặc dùng liệu pháp thế thế hormone sau mãn kinh có chứa estrogen (đường uống). Các cục huyết khối có thể xuất phát từ tim thường hay chân di chuyển lên não, gây nên bít tắc các mao mạch não.
Chế độ ăn dựa trên thực vật, hạn chế thực phẩm nấu để suy yếu dinh dưỡng béo, muối…, tập thể dục thể thao thường xuyên và kiểm soát lo sợ giúp cho suy yếu nguy cơ tiềm ẩn gây nên xơ vữa mao mạch và tạo ra cục máu đông. Đây nên được xem là kỹ thuật can thiệp chủ yếu, giúp cho khắc phục các yếu tố rủi ro có thể thế đổi được.
Ngay từ tuổi 20-30, mỗi người cần phải có chế độ ăn hạn chế các dinh dưỡng mỡ xấu như nội tạng, da, thịt mỡ, lòng đỏ trứng. một vài dinh dưỡng dinh dưỡng, gồm có nhân sâm, bạch quả, tỏi và ca cao được thử nghiệm lâm sàng có thể suy yếu nguy cơ tạo ra huyết khối.
Ăn nhiều rau củ quả, dinh dưỡng béo lạnh mạnh từ các loạt hạt, bơ… giúp cho suy yếu nguy cơ đột quỵ. Ảnh: Freepik
Giữ cân nặng thích hợp không để béo phì, tập thể dục thể thao vừa phải, liên tiếp. kiểm tra tầm soát đột quỵ định kỳ giúp cho phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ, các căn bệnh lý mối liên quan như tăng huyết áp, đái tháo đường, căn bệnh tim…. Từ đó, bác sĩ có hướng dẫn cụ thể các phương pháp điều trị nếu có và kế hoạch thăm kiểm tra định kỳ.
Xơ vữa mao mạch và các cục máu đông có thể được chẩn đoán qua siêu âm chuyên dụng, chụp cộng hưởng từ (MRI), chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp mao mạch số hóa xóa nền. Các xét nghiệm máu cũng có thể hữu ích trong việc xác định xem có tồn tại cục máu đông thường hay không và để theo dõi xu hướng tạo ra cục máu đông của máu.
Bạn nên giữ chế độ ăn, sinh hoạt khoa học và tới khu vực y tế có thể tầm soát đột quỵ để thăm kiểm tra định kỳ. Bác sĩ sẽ có những tư vấn rõ và cụ thể hơn vì mỗi trường hợp thường có các nguy cơ, kế hoạch theo dõi và chăm sóc không tương tự nhau.
TS.BS Nguyễn Thị Minh Đức
Trưởng khoa Nội thần kinh, phòng kiểm tra Đa khoa Tâm Anh TP HCM
