Cuộc sống lo sợ, nhu cầu thực hiện đẹp càng trở nên hàng đầu đáng và hết sức nên thiết. Để giữ làn da sáng mịn không tì vết, chị em không ngừng truyền tai nhau nhiều bí quyết dưỡng da. Dưới đây là top 5 nguyên nhân gây ra mụn thường thấy và những điều nên lưu ý khi chăm sóc da.
Mụn là như thế nào?
Mụn là chứng bệnh về da thường gặp, xuất hiện ở mặt, vùng thắt lưng, ngực, cổ, cằm, mông, bả vai… với nhiều nốt không tương tự nhau như sưng tấy đỏ, bọc mủ, ngứa ngáy và đau đớn. Nguyên nhân gây ra ra mụn chủ yếu do vận động của nội tiết tố, hoặc các tác nhân ngoại cảnh như nhiễm khuẩn, tắc nghẽn lỗ chân lông… Tùy vào dấu hiệu trên da, mụn được chia ra nhiều loại không tương tự nhau: mụn trứng cá thông thường, trứng cá đỏ, mụn ẩn, mụn bọc (mụn nốt nang), mụn cám, mụn đầu đen, mụn mủ, mụn viêm… (1)
Nguyên nhân gây ra mụn thường thấy
Bốn nguyên nhân hàng đầu gây ra ra mụn gồm có: da tiết nhờn quá nhiều, tắc nghẽn nang lông do dầu và tế bào chết; da gặp phải nhiễm khuẩn; viêm da; chăm sóc da không đúng cách, lạm dụng mỹ phẩm. Tình trạng mụn có thể nặng hơn do những nguyên do:
- Do nhiễm trùng: vi khuẩn P. acne (Propionibacterium acnes) là nguyên nhân hàng đầu gây ra mụn trứng cá thông thường, trong khi vi khuẩn demodex là nguyên nhân hàng đầu gây ra ra mụn trứng cá đỏ.
- thế đổi nội tiết tố: nội tiết tố thế đổi nhiều trong lứa tuổi mới lớn và ở lứa tuổi trung tuổi nhất là phụ nữ trong thời kỳ tiền mãn kinh, khiến cho cho tuyến bã nhờn mở rộng và tiết ra nhiều. Nhờn tiết ra nhiều, cùng với việc chăm sóc da không đúng có thể dẫn tới nổi mụn.
- Sử dụng thuốc: thuốc chứa corticosteroid, testosterone, lithium… cũng có thể gây ra ra mụn.
- Chế độ ăn: tiêu thụ thực phẩm giàu carbohydrate (đường, tinh bột) như bánh mì ngọt, khoai tây chiên, bánh ngọt… có thể thực hiện tình trạng mụn trở nên trầm trọng hơn.
- lo sợ: không gây ra ra mụn song nếu đang gặp phải mụn thì lo sợ có thể thực hiện tình trạng mụn trở nên xấu hơn.
- Chăm sóc da không đúng cách: da không được vệ sinh sạch tạo điều kiện cho vi khuẩn gây ra mụn tiến triển, da suy yếu dễ nổi mụn.
- Lạm dụng mỹ phẩm: mỹ phẩm giúp cho giữ an toàn da và đem đến các dinh dưỡng dưỡng ẩm cho da song việc sử dụng mỹ phẩm kém tin cậy thường mỹ phẩm không phù hợp với da trong thời gian dài khiến cho da dễ kích ứng, lỗ chân lông bít tắc và tạo ra mụn.
Vi khuẩn P. acne (Propionibacterium acnes) là nguyên nhân hàng đầu gây ra ra các loại mụn thường gặp.
Triệu chứng dấu hiệu của mụn?
Mụn có nhiều loại, tùy vào nguyên nhân gây ra mụn sẽ có những dấu hiệu không tương tự nhau. Dựa trên nguyên nhân và các triệu chứng, mụn được chia thành nhiều loại gồm có: mụn trứng cá, mụn ẩn, mụn đầu đen, mụn bọc, mụn cóc…
- Mụn trứng cá: mụn có đầu trắng nếu lỗ chân lông kín, mụn có đầu màu đen nếu lỗ chân lông hở. Mụn trứng cá gây ra sưng đỏ, mụn nhọt, mụn mủ, có các u bướu lớn rắn gây ra đau đớn và viêm, chứa đầy mủ bên dưới da. (2)
- Mụn ẩn: tiến triển ở sâu dưới nang lông, mụn nổi cục nhỏ li ti, không gây ra viêm sưng thường đau đớn.
- Mụn đầu đen: dễ nhận biết do có màu tối xuất hiện trên da, hơi nhô lên, không gây ra đau đớn, không viêm. (3)
- Mụn bọc: có dấu hiệu là các nốt mụn sưng đỏ, cứng xung quanh, nhân mụn có dịch màu vàng hoặc trắng, mủ, chạm vào đau đớn, dễ vỡ và để lại vết thâm lâu.
- Mụn trứng cá đỏ: những mụn màu đỏ, thường ở quanh mũi và miệng, gây ra đau đớn và ngứa ngáy. (4)
Mụn trứng cá xuất hiện chủ yếu do gặp phải rối loạn nội tiết tố và vệ sinh da không đúng cách.
Phân loại mụn
Mụn được chia ra nhiều loại, tùy vào nguyên nhân gây ra mụn được chia thành các loại sau:
1. Mụn trứng cá thông thường (mụn đầu trắng)
Mụn trứng cá là một tình trạng viêm da xuất hiện thường thấy ở nhiều trường hợp với tất cả lứa tuổi không tương tự nhau. Nguyên nhân hàng đầu gây ra ra mụn trứng cá là do bã nhờn tiết ra nhiều dẫn tới tình trạng tích tụ vi khuẩn, bít tắc lỗ chân lông, lâu dần gây ra viêm, nhiễm khuẩn dẫn tới nổi mụn. Mụn trứng cá gây ra không dễ chịu trên da và tác động tới thẩm mỹ, tâm lý người chứng bệnh.
2. Mụn ẩn
Mụn ẩn là mụn mọc ở sâu dưới nang lông, không gây ra viêm sưng, không đau đớn tức. Nhận biết mụn ẩn bằng các nốt mụn nhỏ li ti, mọc theo từng cụm và lan rộng theo các khu vực xung quanh khiến cho bề mặt da sần sùi. Mụn ẩn rất không dễ để phát hiện, cách đơn giản nhất là sờ lên da, nếu xuất hiện có cảm giác thô ráp và gồ ghề, nguy cơ cao đó là mụn ẩn.
Ngoài ra mụn ẩn có thể phát hiện qua soi da. Mụn ẩn thường mọc ở vùng trán, hai bên má và dưới cằm, do đây là vùng da dễ chịu tác động của yếu tố bên ngoài. Mụn ẩn tuy không gây ra sưng viêm như những loại mụn không tương tự song nếu không biết chăm sóc và xử lý đúng cách, mụn có thể gây ra viêm, sưng và để lại vết thâm lâu, không dễ điều trị. Nếu biết chăm sóc da đúng cách thì mụn ẩn sẽ tan và tan biến.
3. Mụn bọc
Mụn bọc tạo ra dưới da và không tương tự như các loại mụn đầu trắng, đầu đen, mụn bọc tiến triển dưới bề mặt da. những mụn bọc mọc tạo ra từ những ổ áp xe nhỏ của vùng nang lông tuyến bã nhờn và nổi lên tạo nên các nốt to viêm đỏ sưng tấy và đau đớn, có thể gây ra biến loại khuôn mặt. Mụn bọc thường xuất hiện ở trên mặt, vùng thắt lưng hoặc ngực.
4. Mụn cám
Mụn cám là mụn nhỏ tạo ra do lỗ chân lông gặp phải tắc nghẽn kèm với bã nhờn và bụi bẩn. Mụn cám thuộc thể nhẹ của mụn trứng cá, thường mọc theo vùng và khiến cho da mặt sần sùi, gồ ghề. Nếu chăm sóc da không đúng cách, tự ý nặn mụn có thể khiến cho sưng đỏ, viêm, đau đớn…
5. Mụn đầu đen
Mụn đầu đen là những nốt mụn nhỏ xuất hiện trên nền mụn trứng cá, do lỗ chân lông gặp phải hở (còn gọi là nhân trứng cá hở) và mụn gặp phải oxy hóa nên đầu mụn gặp phải đen (vì vậy được gọi là mụn đầu đen). Mụn đầu đen là tình trạng mụn nhẹ, tạo ra trên mặt, vùng thắt lưng, ngực, cổ, cánh tay, vai…
6. Mụn mủ
Mụn mủ là loại viêm da gây ra nổi nốt sưng đỏ trên da, có đầu màu vàng hoặc trắng, bên trong chứa đầy dịch mủ (nhờn, tế bào chết, vi khuẩn…). Mụn mủ nhìn tương tự mụn nhọt song nhọt có kích thước lớn hơn và viêm tấy mô nhiều hơn hơn. Chúng thường xuất hiện ở các vùng không tương tự nhau trên khuôn mặt như: cằm, mũi, má, trán, quai hàm, thái dương, nách, háng… Mỗi vị trí mọc của mụn mủ dấu hiệu một vấn đề về sức khỏe nhất định. Mụn mủ nếu không được xử lý đúng cách có thể gây ra ra những hệ lụy xấu cho sức khỏe.
7. Trứng cá đỏ
Mụn trứng cá đỏ thường xuất hiện ở xung quanh mũi và miệng, gây ra sưng đau đớn và ngứa ngáy. Mụn xuất hiện thường do thất thường trong kiểm soát vận mạch, suy yếu hệ thống tĩnh mạch vùng mặt, tăng ký sinh trùng ở nang lông, rối loạn tác dụng kháng khuẩn, chế độ ăn nhiều đồ ngọt cay nóng, lạm dụng các thuốc amiodarone, corticosteroid… Mụn trứng cá đỏ nếu không được điều trị sớm có thể gây ra ra các hệ lụy như mũi cà chua (sưng đỏ ở mũi), đỏ da, phù mắt…
Nặn mụn dễ gây ra nhiễm khuẩn, gây ra viêm sưng.
Nguy cơ gây ra mụn
1. Những ai có nguy cơ mắc phải mụn
Người có nguy cơ gặp phải nổi mụn gồm có: phụ nữ ở thời kỳ tiền mãn kinh, trẻ nhỏ đang trong lứa tuổi mới lớn, người gặp phải rối loạn nội tiết, thường xuyên gặp phải stress lo sợ, người lao động trong môi trường ô nhiễm, người có làn da dầu và ít chăm sóc da, sử dụng mỹ phẩm kém tin cậy, chăm sóc da sai cách…
2. Yếu tố thực hiện tăng nguy cơ gây ra mụn
những yếu tố sự liên quan tới nguy cơ gây ra mụn gồm có:
- Rối loạn nội tiết tố: khiến cho bã nhờn vận động mạnh, kích thích tiết nhờn, gây ra bít tắc lỗ chân lông, tăng sinh vi khuẩn gây ra mụn. Nếu da không được chăm sóc đúng cách các lỗ chân lông dễ gặp phải bít tắc hoặc nhiễm khuẩn gây ra ra mụn.
- Chăm sóc da sai cách: da mặt là vùng nhạy cảm và tiếp xúc trực tiếp với môi trường thường xuyên, do đó da mặt nên được chăm sóc cẩn thận hàng ngày. Nếu chăm sóc sai cách khiến cho da yếu đi, tạo điều kiện cho vi khuẩn gây ra mụn tiến triển mạnh.
- Dùng mỹ phẩm kém tin cậy hoặc không phù hợp: mỗi một loại da sẽ có sản phẩm phù hợp hỗ trợ chăm sóc da. Tuy nhiên việc lựa chọn lựa mỹ phẩm không phù hợp và kém tin cậy, sử dụng trong thời gian dài gây ra nhiễm khuẩn da, lỗ chân lông gặp phải bít tắc tạo ra mụn.
- Tác dụng phụ của thuốc: nổi mụn cũng có thể do các tất dụng phụ của thuốc, đặc biệt khi dùng thuốc có các dinh dưỡng như testosterone, lithium, corticosteroid, thuốc chống lao, thuốc chống động kinh, thuốc chống trầm cảm… trong thời gian dài khiến cho rối loạn nội tiết tố, tăng sinh dầu nhờn, gây ra mụn.
- Chế độ ăn không lành mạnh: ăn đồ nhiều dầu mỡ, cay nóng, nhiều đường khiến cho nổi mụn nhiều hơn.
- lo sợ: lo sợ có thể gây ra rối loạn nội tiết thực hiện tăng sinh tuyến nhờn, da dễ suy yếu, bít tắc lỗ chân lông và gây ra mụn.
- Ô nhiễm môi trường: lao động trong môi trường có nguồn nước hoặc không khí ô nhiễm, bụi bẫn, bụi mịn… lâu dài khiến cho da dễ nhiễm khuẩn, bít tắt lổ chân lông , tích tụ dinh dưỡng bã….sẽ gây ra ra mụn.
Tác hại hệ lụy của mụn có thể gặp
Các hệ lụy do mụn gây ra ra thường sự liên quan tới tính thẩm mỹ như để lại các vết sẹo lồi hoặc rỗ, tồn tại lâu dài, mụn sau khi lành có thể để lại vết thâm gây ra mất thẩm mỹ cho da. Mụn nếu không được điều trị sớm có thể tiến triển sang các vùng da lân cận, tiến triển lâu gây ra không dễ chịu cho người chứng bệnh.
Nếu tự ý nặn mụn và vệ sinh kém có thể gây ra nhiễm trùng da. Đặc biệt vùng da ở trán, mũi, cằm, miệng, nhiễm trùng gây ra sưng phù, méo miệng, trường hợp nặng có thể gây ra viêm tắc tĩnh mạch xoang hoang trong não dẫn tới hôn mê, tử vong.
Khi nào nên gặp bác sĩ
- Khi xuất hiện da nổi mụn, các phương pháp chăm sóc da không thuyên giảm sút, người chứng bệnh nên tới gặp bác sĩ chuyên khoa Da liễu để được thăm xét nghiệm và hướng dẫn điều trị. Với nhiều phụ nữ, mụn trứng cá có thể tồn tại lâu và nổi lên một tuần trước kỳ kinh nguyệt.
- Ở người lớn tuổi, nếu xuất hiện mụn trứng cá nặng có thể dấu hiệu cảnh báo mắc chứng bệnh lý, nên được thăm xét nghiệm để điều trị.
- những kem trị mụn, sữa rửa mặt, và các loại mỹ phẩm kém tin cậy có thể gây ra ra phản ứng nghiêm trong cho da. Khi sử dụng mỹ phẩm có các triệu chứng như: nổi mẩn đỏ, kích ứng, ngứa ngáy ngáy, ngất xỉu, không dễ thở, sưng mắt, mặt, môi hoặc lưỡi, họng căng cứng… nên tới ngay phòng xét nghiệm để điều trị sớm.
Phương pháp chẩn đoán
Nếu nghi ngờ gặp phải nổi mụn, nên tới ngay bác sĩ da liễu để kiểm tra da, xác định loại tổn thương và tình trạng nghiêm trọng. Có thể phải thực hiện thêm những xét nghiệm để tìm ra nguyên nhân chuẩn xác gây ra nổi mụn.
Chăm sóc da đúng cách là một trong những yếu tốt đầu tiên giúp cho da trẻ khỏe.
Phương pháp điều trị
Mụn có nhiều loại, do vậy phương pháp trị mụn tùy vào từng loại mà sử dụng các phương pháp không tương tự nhau. Dưới đây là những liệu pháp được sử dụng thường thấy và tốt nhất
1. tình trạng nhẹ
- Có thể sử dụng các loại kem, sữa rửa mặt và thuốc điều trị tại chỗ không kê đơn để điều trị mụn vừa nổi lên. Các thành phần trong gel trị mụn gồm có: benzoyl peroxide giúp cho thực hiện khô mụn và tiêu diệt vi khuẩn, axit salicylic giúp cho tẩy tế bào chết trên da ngăn ngừa lỗ chân lông gặp phải tắc nghẽn.
- Tình trạng mụn nếu không thuyên giảm sút nên tới gặp bác sĩ da liễu để được thăm xét nghiệm và có phương pháp điều trị phù hợp. Nếu gặp phải mụn ở cấp độ vừa phải có thể dùng kem thoa theo toa, thuốc thuốc, bác sĩ cũng hướng dẫn cách chăm sóc da và chỉ định các sản phẩm phù hợp…
2. Trong trường hợp tình trạng mụn nặng, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các thủ thuật sau:
- Liệu pháp quang động (PDT): sử dụng thuốc và ánh sáng đặc biệt hoặc tia laser để giảm sút sản xuất dầu và vi khuẩn.
- IPL trị liệu: sử dụng xung ánh sáng có cường độ mạnh để tiêu diệt vi khuẩn P.acne, demodex.
- Liệu pháp laser: có thể giúp cho tăng cường tình trạng đỏ da trong trứng cá đỏ , sẹo mụn (tùy thuộc vào các loại laser không tương tự nhau sẽ có các chỉ định không tương tự nhau cho từng chứng bệnh lý).
- Mài da: giúp cho loại bỏ da chết và các lớp trên cùng của da mụn bằng bàn chải xoay, giúp cho trị sẹo mụn. Hiện nay phương pháp mài da ít được sử dụng hơn.
- thế da sinh học: phương giáp loại bỏ các lớp trên cùng của da để lộ lớp da bên dưới ít tổn thương hơn, giúp cho tăng cường tình trạng sẹo và mụn. Peel da và lăn kim có thực hiện tế bào gốc hoặc PRP(huyết tương giàu tiểu cầu)
- Tiêm thuốc cortisone: giúp cho giảm sút viêm và tăng tốc độ điều trị mụn. Cortisone thường được sử dụng để điều trị với mụn bọc hoặc mụn nốt nang.
Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa
những phương pháp giúp cho giảm sút nguy cơ gặp phải nổi mụn mà bạn nên biết:
- Rửa mặt hàng ngày bằng sữa rửa mặt không chứa dầu
- Sử dụng sữa rửa mặt trị mụn không kê đơn để giúp cho bỏ dầu thừa trên da.
- Sử dụng các đồ trang điểm loại nước, không gây ra dị ứng da, thực hiện giảm sút nguy cơ tắc nghẽn lỗ chân lông.
- Tránh các sản phẩm chăm sóc da và đồ trang điểm có chứa dầu.
- Luôn tẩy trang và thực hiện sạch da trước khi ngủ.
- Tắm hoặc rửa mặt sau khi đổ nhiều mồ hôi, tập thể dục thể thao.
- Buộc tóc gọn gàng, hạn chế để tóc tiếp xúc với da mặt.
- Tránh đội mũ, thường quấn băng đô quanh đầu…
- Ăn uống lành mạnh, uống đủ nước, giảm sút các thực phẩm giàu năng số lượng.
- giảm sút lo sợ, thư giãn.
HỆ THỐNG phòng xét nghiệm ĐA KHOA Hưng Thịnh
Để giảm sút nguy cơ mọc mụn, nên khắc phục được những nguyên nhân gây ra mụn thường thấy. Mụn do nội tiết thường không dễ điều trị hơn so với mụn thông thường. Do đó, ngoài việc chăm sóc da đúng cách, nên có một lối ăn uống và sinh hoạt lành mạnh để giảm sút được nguy cơ nổi mụn.
