Ung thư vòm họng thời kỳ 2 vẫn được xem là thời kỳ sớm trong điều trị cho tỷ lệ thành quả cao, lâu ngày sự sống cho người căn bệnh.
Ung thư vòm họng thời kỳ 2 là sao?
Ung thư vòm họng thường được chẩn đoán từ thời kỳ 0 tới thời kỳ IV trong số đó ung thư vòm họng thời kỳ 2 được xem là thời kỳ trung gian. Tuy vậy, đây vẫn là một thời kỳ sớm trong điều trị ung thư vòm họng, với tỷ lệ điều trị khỏi căn bệnh và thời gian sống còn sau 5 năm từ 70-80%. (1)
Giải mã phân đoạn T, N, M trong thời kỳ 2 ung thư vòm họng
Dựa vào hệ thống phân loại thường sử dụng trong phản hồi thời kỳ ung thư vòm họng của Ủy ban Liên hợp Mỹ về Ung thư (AJCC), dựa trên 3 thông tin chủ yếu gồm có: (2)
- u bướu (T): kích thước, tính dinh dưỡng xâm lấn của u bướu với các cấu trúc xung quanh.
- Sự di căn tới các hạch bạch huyết lân cận (N): phản hồi tình trạng di căn tới hạch vùng có thường hay không.
- Di căn xa (M): ung thư có lan tới các cơ quan không tương tự của cơ thể không? Các vị trí thường hay di căn tới như xương, phổi, gan.
Với ung thư vòm họng thời kỳ 2 có thể chia 2 trường hợp: (3)
- Trường hợp thứ nhất là khi căn bệnh giới hạn ở vùng vòm họng, có thể tiến triển vào trong vùng miệng họng, khoang mũi mà chưa xâm lấn vùng quanh hầu họng, có thể chưa di căn hạch hoặc di căn hạch vùng sau hầu (T2N0M0, T2N1M0 theo phân loại AJCC/UICC);
- Trường hợp căn bệnh từng di căn hạch ở một bên cổ, hạch kích thước dưới 6cm và nằm trên sụn nhẫn (một vị trí giải phẫu học của vùng đầu mặt cổ) và căn bệnh chưa di căn xa (T0N1M0, T1N1M0 theo phân loại AJCC/UICC).
triệu chứng ung thư vòm họng thời kỳ 2
ThS.BS Lưu Thảo Ngọc, khoa Ung bướu, BVĐK Hưng Thịnh Hà Nội cho thấy, các triệu chứng ung thư vòm họng thời kỳ 2 (thời kỳ khu trú) thường rõ ràng hơn so với ung thư vòm họng thời kỳ 1, người căn bệnh có thể gặp các triệu chứng như:
1. Triệu chứng vùng mũi – xoang
Triệu chứng nghẹt mũi có thể xuất hiện cùng các cơn đau đớn đầu. Nghẹt mũi có thể tăng dần cả về tình trạng và tần suất, có thể chảy dịch nhầy, máu hoặc mủ.
2. Triệu chứng vùng tai
Các cảm giác không dễ chịu vùng tai như đau đớn tức, ù tai, suy nhược thính lực. Một tỷ lệ mắc phải viêm tai giữa thanh dịch do bội nhiễm.
3. Nổi hạch cổ
Các khối hạch xuất hiện rõ trong thời kỳ 2 của ung thư vòm họng. Có thể một hạch hoặc khối hạch trước hết có kích thước nhỏ, sau đó lớn dần, có thể đạt tới kích thước tới 6 cm. Hạch cứng, ấn vào không đau đớn, ít di động. Hạch thường nằm ở một bên cổ (hạch cổ bên trái hoặc hạch cổ bên phải). Một nhóm hạch khi di căn thường chỉ được phát hiện trên phim chụp CT/MRI là hạch sau hầu (retropharyngeal lymph nodes).
Ung thư vòm họng thời kỳ 2 sống được bao lâu?
Theo ThS.BS Lưu Thảo Ngọc, tiên số lượng sống còn cho những người căn bệnh mắc ung thư vòm họng thời kỳ 2 sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như lứa tuổi lúc được chẩn đoán căn bệnh, tình trạng sức khỏe chung, các căn bệnh lý nội khoa đi kèm (như căn bệnh lý về gan-thận, tim mạch,…), nguy cơ đáp ứng và dung nạp của thuốc hóa dinh dưỡng (nếu được nhận điều trị hóa – xạ đồng thời),… Về tiên số lượng chung cho các người căn bệnh mắc ung thư vòm họng thời kỳ 2, tỷ lệ sống còn trên 5 năm khoảng tầm từ 70-80% (dựa trên thống kê SEER từ năm 2012-2018).
Cách chẩn đoán ung thư vòm họng thời kỳ 2
Quy trình chẩn đoán ung thư vòm họng nói chung và ung thư vòm họng thời kỳ 2 nói riêng thường được xác định như sau:
1. xét nghiệm lâm sàng
Khi người căn bệnh đi xét nghiệm kiểm tra sức khỏe vì vì sao xuất hiện các khối hạch vùng cổ. Thông thường, bác sĩ sẽ tiến hành thăm xét nghiệm và khai thác tiền sử căn bệnh lý.
Khi xét nghiệm lâm sàng, bác sĩ sẽ phản hồi triệu chứng ở các cơ quan không tương tự như ở vùng họng, mũi, tai, miệng, lưỡi,… Trong trường hợp các dấu hiệu chỉ ra nguy cơ ung thư, người căn bệnh sẽ được chỉ định thực hiện các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh như CT, MRI…
3. Nội soi kiểm tra vùng vòm họng và sinh thiết
Bằng thủ thuật nội soi tai mũi họng, bác sĩ tiến hành đưa thiết mắc phải soi chuyên dụng để kiểm tra các không thông thường khu vực tai- mũi – họng. Khi phản hồi có không thông thường, bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết tổn thương qua nội soi tai-mũi-họng, mẫu căn bệnh phẩm sẽ được lấy ra và gửi cho khoa giải phẫu căn bệnh để phản hồi liệu tổn thương đó có phải ung thư thường hay không…
Nếu nghi ngờ u bướu tiến triển ở dưới niêm mạc mũi họng, việc quan sát bằng nội soi có thể sẽ không dễ dàng khăn hơn. Do đó, người căn bệnh sẽ được chỉ định bổ sung thêm các chẩn đoán hình ảnh không tương tự như chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp cộng hưởng từ (MRI)…
3. Chẩn đoán hình ảnh – Y học hạt nhân
Thực hiện chẩn đoán hình ảnh như X-quang ngực, siêu âm hạch vùng cổ, chụp CT/MRI là cách tốt nhất trong việc xác định vị trí, tình trạng xâm lấn của u bướu với các mô lành xung quanh. Một kỹ thuật tân tiến thường được sử dụng trong phản hồi thời kỳ căn bệnh là PET/CT, kết quả của kỹ thuật này sẽ giúp cho phản hồi được căn bệnh từng di căn xa thường hay còn ở tại chỗ. Bước phản hồi chuẩn xác thời kỳ rất quan trọng cho việc tiên số lượng căn bệnh, định hướng lựa chọn lựa các phương pháp điều trị phù hợp, mang lại tốt nhất cao nhất cho người căn bệnh.
Cách điều trị ung thư vòm họng thời kỳ 2
ThS.BS Lưu Thảo Ngọc cho thấy, phương pháp điều trị nền tảng cho ung thư vòm họng thời kỳ 2 chủ yếu là xạ trị và hóa trị (thường hay còn gọi là hóa dinh dưỡng). Phương pháp sử dụng đồng thời xạ trị phối hợp với hóa dinh dưỡng được gọi là hóa-xạ trị đồng thời, thường sẽ được chỉ định cho các người căn bệnh ung thư vòm họng có nguy cơ cao (như u kích thước lớn, nồng độ EBV DNA trong máu cao,…).
- Phương pháp xạ trị: Đây là phương pháp điều trị sử dụng các hạt hoặc sóng có năng số lượng cao (như: tia X, tia gamma, proton) chiếu tới u bướu nhằm tiêu diệt hoặc phá hỏng các tế bào ung thư. Xạ trị với kỹ thuật cao như xạ trị điều biến liều (IMRT) giúp cho mang tới một liều điều trị u triệt để, đồng thời hạn chế liều tác động tới các cơ quan lành xung quanh (như tuyến nước bọt mang tai, tủy sống,…), vừa giữ gìn được tốt nhất điều trị, vừa suy nhược tối đa các tác dụng phụ mối quan hệ tới điều trị. Đích điều trị xạ trị cho ung thư vòm họng thời kỳ 2 gồm có u bướu nguyên phát và vùng hạch căn bệnh lý hoặc vùng hạch có nguy cơ di căn cao. Tổn thương sẽ được xác định dựa trên phim cắt lớp vi tính, phim cộng hưởng từ thường hay từ phim PET/CT. Trước khi tiến hành bắt đầu xạ trị cho vùng vòm họng, các chuyên gia sẽ tiến hành phản hồi tình trạng sức khỏe chung của người căn bệnh, tình trạng dinh dưỡng, tình trạng về răng miệng và tác dụng nuốt của người căn bệnh. Điều này giúp cho giữ gìn cho kế hoạch xạ trị được thành quả mà không mắc phải gián đoạn.
Tác dụng phụ mối quan hệ tới xạ trị gồm có tác dụng phụ sớm và các tác dụng phụ muộn:
- Các tác dụng phụ sớm: có thể gặp trong quá trình xạ trị vùng đầu – mặt – cổ nói chung như mệt mỏi, chán ăn, viêm da do xạ trị, nuốt đau đớn, nuốt không dễ dàng, điều chỉnh vị giác,…
- Tác dụng phụ muộn: triệu chứng sau nhiều tháng thường hay nhiều năm như suy giáp, hoại tử xương hàm, xơ cứng vùng cổ,…
- Phương pháp hóa trị: Phương pháp này có thể được tiến hành đồng thời với quá trình xạ trị (trong điều trị hóa-xạ trị đồng thời), hoặc hóa trị có thể được cho trước xạ trị nhằm thực hiện suy nhược kích thước u bướu giúp cho lập kế hoạch xạ trị an toàn và đơn giản hơn. Ngoài ra, hóa trị cũng được chỉ định trong trường hợp căn bệnh còn tồn dư thường hay những trường hợp tiến triển căn bệnh tới di căn sau hóa-xạ trị triệt để. Hóa dinh dưỡng thường được sử dụng trong quy trình hóa-xạ trị đồng thời là cisplatin, hoặc carboplatin (trong trường hợp không dung nạp hoặc không phù hợp với cisplatin).
Khi nhận điều trị hóa-xạ trị đồng thời, người căn bệnh có thể gặp nhiều tác dụng phụ hơn so với xạ trị đơn thuần như: nôn, buồn nôn, mệt mỏi, ăn kém,…
Chăm sóc người căn bệnh ung thư vòm họng thời kỳ 2
ThS.BS Lưu Thảo Ngọc nhấn mạnh, việc chăm sóc người căn bệnh ung thư, nhất là trong thời kỳ điều trị ung thư vòm họng thời kỳ 2 được xem là yếu tố quan trọng, quyết định sự thành quả và nguy cơ phục hồi của người căn bệnh. chủ yếu vì thế người thân nên quan tâm tới chế độ chăm sóc người căn bệnh để họ sớm vượt qua căn bệnh tật. (4)
Những lưu ý trong chăm sóc người căn bệnh ung thư vòm họng thời kỳ 2 như sau:
1. Về chế độ dinh dưỡng
Ung thư vòm họng tác động trực tiếp tới nguy cơ ăn uống của người căn bệnh, đặc biệt trong quá trình điều trị xạ trị và hóa trị, người căn bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như ăn uống không ngon miệng, chán ăn, đau đớn miệng dẫn tới ăn kém, gầy sút cân. Về lâu dài dẫn tới tình trạng sức khỏe suy nhược sút, cơ thể thường xuyên mệt mỏi, suy nhược, có thể gây nên gián đoạn điều trị cho không dung nạp được các phương pháp điều trị triệt để.
ThS.BS Lưu Thảo Ngọc khuyến nghị, thực đơn ăn uống hàng ngày của người căn bệnh ung thư vòm họng thời kỳ 2 nên được sắp các thực đơn giữ gìn:
- Thức ăn mềm, dễ nuốt, đơn giản tiêu hóa, giàu dinh dưỡng. Các loại thực phẩm này nên chứa nhiều protein, vitamin và khoáng dinh dưỡng. Thực đơn nên được thay thế đổi hàng ngày nhằm tạo sự đa loại, nhiều màu sắc và mùi vị để kích thích khẩu vị của người căn bệnh.
- Chia nhỏ các bữa ăn hàng ngày để nâng cao cảm giác ngon miệng của người căn bệnh.
- Tăng cường các thức ăn thanh đạm, tránh ăn các món ăn chứa nhiều dầu mỡ, cứng, không dễ dàng tiêu hóa.
- Tránh sử dụng thuốc lá, bia rượu, các loại thức ăn cay nóng như ớt, tiêu…
- Trong quá trình điều trị, do sử dụng phương pháp hóa – xạ trị lên vùng cổ, hầu họng dẫn tới những tác dụng phụ như khô miệng do suy nhược tiết nước bọt, vị giác thay thế đổi dẫn tới chán ăn, không dễ dàng nhai nuốt. Vì vậy, người nhà nên lưu ý hạn chế một vài loại thực phẩm:
- Thực phẩm chứa nhiều acid (cam, chanh tươi, quýt, bưởi, tắc,…) hoặc các loại rau, trái có vị chua gây nên rát vòm họng người căn bệnh.
- Thực phẩm kích thước lớn, khô cứng gây nên không dễ dàng nuốt, sẽ tác động tới quá trình tiêu hóa thức ăn ở người căn bệnh ung thư vòm họng.
Thiết kế thực đơn cho người căn bệnh ung thư vòm họng nên dựa vào sở thích, thói quen của người căn bệnh để sắp xếp phù hợp. Không nên ép người căn bệnh ăn các món không yêu thích để tránh không dễ chịu, buồn nôn, tác động tới tinh thần.
2. Về chế độ vận động
người căn bệnh ung thư nói chung và người căn bệnh ung thư vòm họng nói riêng nên lưu ý tới chế độ nghỉ ngơi, vận động phù hợp. Không nên mặc cảm, suy nghĩ quá nhiều, lo lắng về tình trạng căn bệnh để tác động xấu tới tinh thần, tác động trực tiếp tới tốt nhất điều trị căn bệnh.
một vài môn thể thao vận động nhẹ phù hợp với thể trạng của người căn bệnh ung thư vòm họng thời kỳ 2 như yoga, tập dưỡng sinh, đi bộ,… Đồng thời, người căn bệnh nên ngủ đủ giấc phối hợp các vận động thư giãn, ngồi thiền,…
3. Thăm xét nghiệm và điều trị
Người căn bệnh nên tuân thủ quy trình điều trị bác sĩ đưa ra, uống thuốc rất hay và tái xét nghiệm định kỳ 3-6 tháng theo lịch hẹn của bác sĩ. Việc thăm xét nghiệm theo chỉ định giúp cho bác sĩ nắm được tiến triển căn bệnh cũng như sức khỏe của người căn bệnh, phát hiện những dấu hiệu tái phát sớm và điều trị sớm.
Nếu xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ nào, bạn nên đi thăm xét nghiệm bác sĩ ngay, tiến hành chụp CT, nội soi tai-mũi-họng, chụp X-quang, chụp MRI… để phản hồi sớm và điều trị sớm có chỉ định.
Quý khách có thể đăng ký xét nghiệm, tư vấn và sàng lọc ung thư vòm họng với bác sĩ Ung bướu, khu vực y tế Đa khoa Hưng Thịnh qua:
HỆ THỐNG khu vực y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Tiên số lượng sống còn trên 5 năm cho ung thư vòm họng thời kỳ 2 là hơn 90% nếu được điều trị sớm, phối hợp giữa các mô thức điều trị căn bệnh phù hợp với từng cá thể người căn bệnh. Mỗi người nên chủ động tầm soát ung thư định kỳ và thăm xét nghiệm chuyên khoa ngay khi có dấu hiệu không thông thường để được điều trị sớm, đúng cách.
