chứng bệnh ung thư da có nguy hiểm không phụ thuộc vào nhiều yếu tố không tương tự nhau như thời điểm chẩn đoán chứng bệnh, loại ung thư, phương pháp điều trị và nguy cơ đáp ứng điều trị. Nhìn chung, ung thư da (không phải ung thư hắc tố) không quá nguy hiểm, có thể điều trị triệt để hoàn toàn nếu phát hiện ở thời kỳ sớm.
Giải đáp thắc mắc: Ung thư da là như nào?
Ung thư da là một chứng bệnh lý ung thư ác tính, xuất hiện do các tế bào da tiến triển, phân chia mất kiểm soát. Ung thư da có thể khởi phát từ tầng biểu bì ngoài cùng gồm có các tế bào sừng, hoặc lớp bên trong như tế bào đáy, tế bào hắc tố (melanocyte). (1)
Thông thường, các tế bào da chết đi và gặp phải tróc ra. Những tế bào da non được đẩy lên trở thành tầng biểu bì trưởng thành trên da, thay thế thế cho lớp tế bào da đã từng chết trước đó. Tuy nhiên những nguyên nhân khiến cho quá trình này không xảy ra như trình tự thông thường, dẫn tới các tổ chức da sắp xếp thất thường, gây ra ung thư da.
Tia cực tím được cho là yếu tố hàng đầu mối quan hệ tới ung thư da. Tia cực tím có thể đi xuyên qua da, gây ra tổn thương các tế bào da thực hiện xuất hiện tàn nhang, vết nhăn…
Ung thư da gồm 3 loại thường gặp nhất: ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC), ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC) và ung thư hắc tố (melanoma), trong số đó ung thư biểu mô tế bào đáy và ung thư biểu mô tế bào vảy là hai loại ung thư thường gặp nhất. May mắn đây là hai loại ung thư có tốc độ tiến triển trễ, tiên số lượng điều trị và phục hồi rất tốt, đặc biệt nếu phát hiện và can thiệp điều trị sớm. Trong khi đó ung thư hắc tố da có tiên số lượng điều trị kém hơn, có thể tác động sâu tới các tầng da và nguy cơ di căn các cơ quan tới phát hiện muộn. (2)
Ung thư da có nguy hiểm không?
Ung thư da không phải ung thư hắc tố là một loại ung thư thường gặp, có thể phát hiện sớm và điều trị triệt căn. Tiên số lượng điều trị và phục hồi với ung thư da tương đối cao, hơn 95 % người mắc chứng bệnh có thể sống thêm 5 năm trở lên nhắc từ thời điểm chẩn đoán chứng bệnh. Ung thư da có tỷ lệ tử vong thấp song vẫn có trường hợp tử vong do không can thiệp các phương pháp điều trị phù hợp sớm. Do đó, người mắc chứng bệnh tránh xem nhẹ và tuân thủ quy trình điều trị, tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa ung bướu.
Ngược lại, ung thư hắc tố da có tiên số lượng điều trị xấu hơn với ung thư da không hắc tố. Tiên số lượng sống người mắc chứng bệnh ung thư hắc tố có thể dao động 30 % với trường hợp đã từng di căn xa.
Dấu hiệu ung thư da thời kỳ đầu thường là những nốt ban đỏ, sần nổi trên bề mặt da, màu đỏ, hồng hoặc nâu. Có thể ở loại nốt, bờ bất đối xứng, bong vảy hoặc tương tự các chứng bệnh lý như viêm da, vẩy nến, eczema… Ở thời kỳ tiến triển, ung thư có thể có những nốt sần sáng, có thể trong suốt kèm các nốt nhỏ hoặc rỉ máu, mao mạch lông giãn nở, loét và sưng… Ngoài ra nhiều trường hợp xuất hiện các vết sần cứng hoặc xơ hóa trên da, có thể lở loét vào thời kỳ cuối.
tác động của ung thư da tới sức khỏe như thế nào?
những tác động, tác hại của ung thư da với sức khỏe có thể xảy ra như:
- Sẹo: Điều trị ung thư da có thể để lại những vết sẹo. với ung thư biểu mô tế bào đáy và ung thư biểu mô tế bào vảy, các phương pháp điều trị có thể được chỉ định gồm tia laser, liệu pháp đông lạnh (áp lạnh), xoa kem hoặc liệu pháp quang động. với phương pháp thủ thuật, tình trạng để lại sẹo có thể cao hơn so với các phương pháp không tương tự.
Khu vực quanh mắt, mũi, môi, bàn tay, bàn chân và cơ quan sinh dục là những khu vực có nguy cơ cao gặp phải sẹo.
- Tăng hoặc suy yếu sắc tố: Các mảng da sẫm hoặc nhạt màu hơn màu da xung quanh do vùng da đó không thể phục hồi. Bác sĩ khuyến nghị sau điều trị, người chứng bệnh nên tiếp tục thoa kem chống nắng ngay cả khi vết sẹo đã từng lành.
- Độ căng và kết cấu da: Khu vực u bướu cũ sau điều trị có thể căng và cứng hơn, tĩnh mạch và cấu trúc da có thể thay thế đổi.
- Phù bạch huyết: Tình trạng sưng tấy ở tay và chân có thể xảy ra do nạo vét, loại bỏ hạch bạch huyết gặp phải tổn thương. Sự tắc nghẽn trong hệ bạch huyết khiến cho dịch bạch huyết không thể tuần hoàn tốt, dẫn tới hiện tượng phù bạch huyết.
- Nhiễm trùng sau thủ thuật: toàn bộ trường hợp nhiễm trùng xảy ra trong vòng 30 ngày sau thủ thuật. Các vết mủ hoặc vết thương đau đớn, ửng đỏ hoặc nóng rát. Bác sĩ khuyến nghị vệ sinh sạch vết thương và có thể xoa thêm các loại kem dưỡng vết thương theo tư vấn của bác sĩ
- Tê nhức: Cảm giác tê nhức, ngứa ngáy ran và đau đớn đớn có thể xảy ra do dây thần kinh gặp phải tổn thương.
- Tổn thương cơ, dây thần kinh và xương: Một tỷ lệ ung thư hắc tố xâm lấn sâu và tác động tới các cơ, mô, cơ quan quan trọng không tương tự của cơ thể.
- Di căn: Ung thư hắc tố da có nguy cơ di căn các cơ quan không tương tự cao hơn so với các loại ung thư da không phải hắc tố. U hắc tố ác tính có thể xâm lấn hạch bạch huyết lân cận cho tới các cơ quan không tương tự như phổi, gan, xương, não…
- tác động tinh thần: người mắc chứng bệnh ung thư da có thể lo lắng, lo lắng và trầm cảm do nhận tin chẩn đoán ung thư. Gia đình nên giải thích, động viên tinh thần người chứng bệnh để họ bình tĩnh và thoải mái trong suốt quá trình điều trị.
Ung thư da sống được bao lâu?
với trường hợp ung thư da không phải u hắc tố ác tính, toàn bộ người mắc chứng bệnh ung thư da có thể sống sau 5 năm nhắc từ thời điểm chẩn đoán chứng bệnh. Cụ thể, với người mắc chứng bệnh ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC), tỷ lệ sống thêm tương đối sau 5 năm nhắc từ thời điểm phát hiện chứng bệnh là 100%. Điều này đồng nghĩa tất cả các trường hợp ung thư biểu mô tế bào đáy đều sống sót qua 5 năm. với người mắc chứng bệnh ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC), tỷ lệ sống thêm sau 5 năm nhắc từ thời điểm chẩn đoán ung thư là 95%. Nhìn chung tiên số lượng sống và điều trị với người mắc chứng bệnh ung thư da là rất khả quan. (3)
Xem thêm: Ung thư da sống được bao lâu? Tiên số lượng từng thời kỳ chứng bệnh.
với trường hợp người mắc chứng bệnh mắc ung thư da tế bào Merkel, tiên số lượng sống thêm sau 5 năm nếu phát hiện và điều trị sớm là 75% . Nếu ung thư xâm lấn hạch bạch huyết lân cận hoặc các mô xung quanh, tỷ lệ này suy yếu còn 61% và tiên số lượng sống thêm 5 năm với người mắc chứng bệnh ung thư tế bào Merkel suy yếu còn 24% nếu phát hiện chứng bệnh ở thời kỳ muộn.
Ung thư hắc tố chỉ chiếm 1% các trường hợp ung thư da, tuy nhiên đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong ở toàn bộ các trường hợp ung thư. Mỗi năm tại Hoa Kỳ, ước tính có tầm khoảng 100.000 trường hợp mắc mới ung thư hắc tố. Tại Việt Nam, theo số liệu thống kê từ GLOBOCAN 2020 , có tầm khoảng 193 trường hợp mắc ung thư sắc tố da được ghi nhận.
với trường hợp ung thư da hắc tố, hơn 99% người mắc chứng bệnh có thể sống thêm sau 5 năm nếu phát hiện và điều trị ung thư thời kỳ khu trú. Tiên số lượng sống 5 năm suy yếu còn 71% nếu ung thư lan rộng sang các mô và hạch bạch huyết lân cận và tiên số lượng sống suy yếu còn 32% nếu tế bào ung thư di căn các cơ quan xa.
Cách phòng ngừa ung thư da
Nhiều yếu tố được cho có mối quan hệ tới các tác nhân gây ra ung thư da. Mặc dù không có phương pháp nào có thể ngăn ngừa hoàn toàn ung thư, tuy nhiên các chuyên gia chuyên khoa ung bướu khuyến nghị những cách có thể phòng ngừa ung thư da. (4)
- suy yếu tiếp xúc tia cực tím: Để hạn chế tác hại của tia cực tím nên suy yếu thời gian tiếp xúc với ánh nắng Mặt Trời cũng như hạn chế tắm nắng.
- Hạn chế tiếp xúc với ánh sáng Mặt Trời trong thời điểm tia UV mạnh nhất (10-14 giờ), thậm chí hạn chế tiếp xúc tới 16 giờ nếu vào mùa cao điểm oi nóng.
- Che chắn cẩn thận, mặc quần áo bảo hộ, mũ rộng vành để che phần mặt, cổ, tai. với những người lao động ngoài trời, quần áo nên thực hiện từ vải có hệ số chống tia cực tím (UPF) và kính râm.
- Sử dụng kem chống nắng chống các tia bức xạ UVA và UVB, có chỉ số SPF 30 trở lên. Thoa kem liên tục cho toàn bộ cơ thể sau mỗi 2 giờ hoặc mỗi giờ nếu vận động dưới nước hoặc toát mồ hôi.
- Hạn chế tắm nắng trong thời gian dài. Chỉ nên phơi nắng tầm khoảng 15 phút mỗi ngày vào buổi sáng để cơ thể tổng hợp vitamin D.
- Kiểm tra da thường xuyên: Chúng ta có thể tự kiểm tra da hoặc tới các trung tâm y tế chuyên khoa Da liễu, Ung bướu xét nghiệm nếu phát hiện các dấu hiệu thất thường xuất hiện trên da.
Để đăng ký xét nghiệm và điều trị ung thư da tại BVĐK Hưng Thịnh, bạn có thể liên hệ qua thông tin sau:
HỆ THỐNG trung tâm y tế ĐA KHOA Hưng Thịnh
Nhìn chung, thắc mắc ung thư da có nguy hiểm không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại ung thư, thời kỳ phát hiện chứng bệnh, phương pháp điều trị… Ung thư da không phải hắc tố có tiên số lượng điều trị và phục hồi tương đối khả quan so với các loại chứng bệnh lý ung thư ác tính không tương tự. Tuy nhiên, người mắc chứng bệnh không nên quá xem nhẹ, nên theo dõi và thực hiện theo các chỉ định của bác sĩ chuyên khoa ung bướu để điều trị tốt nhất ung thư da.
