Ung thư phổi có lây truyền không? chứng bệnh có thể lây truyền qua đường nào?

Ung thư phổi bắt đầu trong phổi, nếu không được kiểm soát có thể lan tới các hạch bạch huyết hoặc các cơ quan không tương tự trong cơ thể, song không lây truyền từ người này sang người không tương tự. Vậy ung thư phổi có lây truyền không? Ung thư phổi lây truyền qua đường nào? Chi tiết xem qua bài viết sau đây!

Ung thư phổi có lây truyền không?

Ung thư phổi xuất hiện khi các tế bào trong phổi thế đổi và tiến triển ngoài tầm kiểm soát. Những tế bào này tăng lên, tạo thành u bướu và có thể lan sang các cơ quan không tương tự của cơ thể. Ở Việt Nam, có trong vòng hơn 26.000 người mắc ung thư phổi và hơn 23.000 trường hợp tử vong (thống kê tới năm 2020). 

Hút thuốc gây nên ra phần lớn chứng bệnh ung thư phổi – cả ở người hút thuốc và người tiếp xúc với khói thuốc thụ động. song ung thư phổi cũng xảy ra ở những người không bao giờ hút thuốc và những người không bao giờ tiếp xúc lâu với khói thuốc thụ động. Trong những trường hợp này, không có nguyên nhân rõ ràng của chứng bệnh ung thư phổi.

Ung thư phổi bắt đầu trong phổi và lan tới các hạch bạch huyết hoặc các cơ quan không tương tự trong cơ thể. Khi các tế bào ung thư lây truyền lan từ cơ quan này sang cơ quan không tương tự thì được gọi là di căn. Ung thư phổi thường được nhóm thành hai loại chủ yếu được gọi là tế bào nhỏ và không tế bào nhỏ (gồm có ung thư biểu mô tuyến và ung thư biểu mô tế bào vảy). Những loại ung thư phổi tiến triển không tương tự nhau và được điều trị không tương tự nhau. 

Một người mắc phải ung thư phổi không thể “lây truyền” cho người không tương tự và ngược lại. Tiếp xúc gần hoặc những việc như quan hệ tình dục, hôn, va chạm, dùng chung bữa ăn hoặc hít thở chung một bầu không khí không thể lây truyền lan chứng bệnh ung thư. Các tế bào ung thư từ người mắc phải ung thư không thể sống trong cơ thể của một người khỏe mạnh không tương tự. Hệ thống miễn dịch sẽ tìm và tiêu diệt các tế bào lạ, gồm có cả tế bào ung thư từ người không tương tự.

Ung thư phổi lây truyền qua đường nào?

Theo BS.CKII Ngô Trường Sơn, Phó khoa Ung bướu, địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh Hà Nội, Mặc dù ung thư không lây truyền nhiễm song có những trường hợp có thể tiến hành cho nhiều người nghĩ rằng ung thư đã từng lây truyền lan từ người này sang người không tương tự.

1. Nhiễm trùng tiến hành tăng nguy cơ ung thư

Mặc dù người chứng bệnh ung thư không lây truyền nhiễm song có những vi trùng có thể đóng vai trò trong sự tiến triển của những loại ung thư. Điều này tiến hành cho những người lầm tưởng rằng “ung thư đang phát tác”. Nhiễm trùng có mối liên quan tới ung thư gồm có virus, vi khuẩn và ký sinh trùng.

2. Ung thư trong gia đình

những gia đình có nhiều người mắc ung thư phổi song điều này không nghĩa là các thành viên trong gia đình đã từng lây truyền chứng bệnh ung thư cho nhau. nguyên do cho điều này, gồm có:

• Các thành viên trong gia đình có cùng gen với nhau.
• Các thành viên gia đình có thói quen sống không lành mạnh tương tự nhau (ví dụ: thực đơn uống, sinh hoạt, thói quen hút thuốc…).
• Các thành viên trong gia đình đã từng tiếp xúc với cùng một tác nhân gây nên ung thư.

3. Cụm ung thư

những người chỉ ra “cụm” người mắc chứng bệnh ung thư có tiếp xúc với nhau là bằng chứng cho xuất hiện ung thư có thể lây truyền lan. song các cụm hầu như không bao giờ phản ánh tỷ lệ ung thư cao hơn so với cộng đồng. Trong những ít trường hợp có nhiều ung thư hơn trong một nhóm, thật khó khăn để biết những yếu tố nào không tương tự (như tiếp xúc với các tác nhân gây nên ung thư và thói quen sống) có thể là nguyên nhân gây nên ra cụm ung thư.

4. Mắc ung thư trong quá trình cấy ghép nội tạng

Các nghiên cứu gần đây đã từng chứng minh ung thư có thể gặp ở những người được cấy ghép nội tạng. Điều này có thể là do các loại thuốc được dùng để suy nhược nguy cơ thải ghép nội tạng, chứ không phải ung thư lây truyền lan từ nội tạng được hiến tặng. Bởi những loại thuốc này tiến hành suy yếu hệ thống miễn dịch và có thể ngăn cơ thể tìm, tiêu diệt virus, tế bào dẫn tới ung thư.

Ung thư phổi có di truyền không?

Ước tính rằng 8% trường hợp ung thư phổi có mối liên quan tới khuynh hướng di truyền. Nguy cơ ung thư phổi có thể tăng lên nếu phụ huynh hoặc anh chị em mắc chứng bệnh. Mặc dù vậy, Việc đó không đồng nghĩa là chắc hẳn sẽ mắc chứng bệnh nếu trong gia đình có người mắc chứng bệnh.

Theo nghiên cứu, yếu tố di truyền có nhiều nguy cơ gây nên nguy cơ ung thư phổi cho những thành phần:

• Nữ giới
• Người trẻ dưới 50 tuổi
• Người không bao giờ hút thuốc 

Các nhà khoa học đã từng xác định được những đột biến gen nhất định (những thế đổi trong mã di truyền) có thể tiến hành tăng nguy cơ ung thư phổi. Song điều này không nghĩa là tất cả các đột biến gen mối liên quan tới ung thư phổi đều do di truyền. Một người có thể có các đột biến gen bẩm sinh hoặc đột biến gen mắc phải trong suốt cuộc đời do các yếu tố môi trường (hút thuốc, ô nhiễm…).

Nguyên nhân gây nên ung thư phổi

BS.CKII Ngô Trường Sơn cho rằng, Hút thuốc lá là nguyên nhân chủ yếu gây nên ra trong vòng 80 – 90% trường hợp ung thư phổi. Khi hít phải khói thuốc lh chứa hoạt chất gây nên ung thư, trong mô phổi bắt đầu có sự thế đổi ngay lập tức. Lúc đầu, cơ thể có thể sửa điều trị song sau nhiều lần tiếp xúc, các tế bào thường thì nằm trong phổi ngày càng mắc phải tổn thương. Theo thời gian, tổn thương tiến hành cho các tế bào vận động thất thường và cuối cùng ung thư tiến triển.

Các yếu tố nguy cơ ung thư phổi gồm có:

• Tiếp xúc với khói thuốc thụ động: Ngay cả khi không hút thuốc, nguy cơ ung thư phổi vẫn tăng lên nếu tiếp xúc với khói thuốc thụ động.
• Xạ trị trước đây: Nếu đã từng trải qua xạ trị ở ngực cho một loại ung thư không tương tự sẽ có thể tăng nguy cơ tiến triển ung thư phổi.
• Tiếp xúc với khí radon: Radon trở thành do sự phân hủy tự nhiên của urani trong đất, đá và nước, cuối cùng trở thành một phần của không khí hít thở. Mức radon không lành mạnh có thể tích tụ ở bất kỳ nơi đâu.
• Tiếp xúc với amiăng và các hoạt chất gây nên ung thư không tương tự: Nơi lao động tiếp xúc với amiăng và các hoạt chất gây nên ung thư không tương tự (asen, crom, niken) có thể tiến hành tăng nguy cơ tiến triển ung thư phổi, đặc biệt nếu là người hút thuốc.
• Tiền sử gia đình mắc chứng bệnh ung thư phổi: Những người có phụ huynh, anh chị em ruột hoặc con mắc phải ung thư phổi có nguy cơ mắc chứng bệnh cao hơn.

Phòng ngừa chứng bệnh ung thư phổi bằng cách nào?

Theo BS.CKII Ngô Trường Sơn, không có cách nào ngăn ngừa ung thư phổi tuyệt đối, song có thể suy nhược nguy cơ mắc chứng bệnh, nếu:

• Ngưng hút thuốc: Không hút thuốc hoặc ngừng hút thuốc để suy nhược nguy cơ mắc phải ung thư phổi (ngay cả khi đã từng hút thuốc trong nhiều năm). 
• Tránh hút thuốc thụ động: Nếu sống hoặc lao động với một người hút thuốc, hãy khuyến khích họ bỏ thuốc lá. Hoặc ít nhất là yêu cầu họ hút thuốc bên ngoài. Đồng thời, cần thiết phải tránh những khu vực có người hút thuốc như quán bar, nhà hàng.
• Kiểm tra và kiểm soát mức radon trong nhà.
• Tránh các hoạt chất gây nên ung thư: Thực hiện các kỹ thuật phòng ngừa để giữ an toàn mình khỏi tiếp xúc với hóa hoạt chất độc hại tại nơi lao động. Nguy cơ tổn thương phổi do các hoạt chất gây nên ung thư tại nơi lao động tăng lên nếu một người có hút thuốc.
• lựa chọn một thực đơn uống lành mạnh với nhiều loại trái cây và rau quả: Đây là những nguồn thực phẩm giàu vitamin và hoạt chất dinh dưỡng. Tránh dùng liều số lượng lớn vitamin ở kiểu viên vì có thể gây nên hại. 
• Tập thể thao thường xuyên: Mỗi người nên vận động, tập thể thao 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần. Nếu không tập thể thao thường xuyên, hãy bắt đầu từ từ.

Tầm soát sàng lọc ung thư phổi 

Hiện nay, các chuyên gia sử dụng chụp cắt lớp vi tính liều thấp (LDCT) phổi để tìm ung thư phổi. Khi quá trình chụp LDCT hoàn tất, người chứng bệnh có thể tiếp tục công việc hàng ngày của mình một cách thường thì. Các hình ảnh được tạo ra trong quá trình chụp được máy tính tổng hợp và được bác sĩ chuyên chẩn đoán ung thư phổi bằng các xét nghiệm hình ảnh đánh giát.

Các kết quả tầm soát ung thư phổi có thể xảy ra, gồm có:

• Không phát hiện thất thường: Bác sĩ có thể đề nghị thực hiện một lần chụp không tương tự sau một năm. 
• Nốt phổi: Ung thư phổi xuất hiện dưới kiểu một đốm nhỏ trong phổi. Nhiều tổn thương phổi không tương tự cũng trông tương tự như hình thái này, như sẹo do nhiễm trùng phổi thường hay u bướu không ung thư (lành tính). Trong các nghiên cứu, có tới một nửa số người được sàng lọc ung thư phổi có một hoặc nhiều nốt phát hiện trên LDCT.
  tất cả các nốt nhỏ sẽ được theo dõi trong lần xét nghiệm sàng lọc ung thư phổi hàng năm tiếp theo. Trong một tỷ lệ, kết quả có thể cho xuất hiện cần thiết phải chụp CT phổi không tương tự sau vài tháng để xem nốt phổi có tiến triển thường hay không. Các nốt tiến triển có nhiều nguy cơ là ung thư.
• Một nốt lớn có nhiều nguy cơ là ung thư: Vì nguyên do đó, người chứng bệnh được thực hiện các xét nghiệm bổ sung như thủ thuật sinh thiết, chụp cắt lớp phát xạ positron…
• Các vấn đề sức khỏe không tương tự: Xét nghiệm sàng lọc ung thư phổi có thể phát hiện các vấn đề về phổi và tim không tương tự thường gặp ở những người hút thuốc trong thời gian dài, như khí thũng, xơ cứng động mạch ở tim… 

Nhờ ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), hệ thống chụp CT 768 miếng cắt tại địa điểm y tế Đa khoa Hưng Thịnh là một trong những thiết mắc phải tiên tiến giúp cho tầm soát phát hiện ung thư phổi thời kỳ sớm. Với tốc độ chụp 458mm/s, độ phân giải 75ms, máy chụp có thể phát hiện những tổn thương kích thước cực nhỏ so với các phương pháp chụp CT liều thấp thông thường. 

Ngoài ra, hệ thống chụp CT 768 miếng cắt còn được trang mắc phải thêm bộ lọc tia Tin filter giúp cho hạn chế liều tia X tác động tới cơ thể, an toàn cho người chứng bệnh.

Ung thư phổi có không lây truyền song có tính di truyền trong một tỷ lệ và tiền sử gia đình mắc chứng bệnh ung thư phổi được xem là một yếu tố nguy cơ. Do đó, những người có thành viên gia đình từng mắc chứng bệnh, hoặc có tiền sử hút thuốc lá, lao động trong môi trường tiếp xúc amiăng và các hoạt chất gây nên ung thư không tương tự (asen, crom, niken)… nên đi tầm soát ung thư phổi tại các địa điểm y tế. Việc phát hiện và điều trị ung thư phổi ở thời kỳ sớm cho tiên số lượng sống còn cao.