Vaccine cúm giúp cho giảm sút từ 30 tới 57% nguy cơ nhập viện ở người già, giảm sút tỷ lệ tử vong do cúm ở người già có căn bệnh nền tim mạch, theo PGS PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh.
PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh, Giám đốc Trung tâm Tim mạch, phòng thăm khám đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho thấy người già nguy cơ cao mắc tác hại hô hấp nghiêm trọng khi nhiễm cúm, như viêm phổi, suy hô hấp, nhiễm trùng phổi do vi khuẩn. Các tác hại không tương tự có thể gặp gồm tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, suy giảm sút tác dụng tim nói chung và tăng nguy cơ đột quỵ tim.
PGS Phạm Nguyễn Vinh dẫn thống kê của UCLA Health trên những người căn bệnh cúm cao tuổi nhập viện. trong số đó, tác hại tim nghiêm trọng xảy ra ở tầm 1/8 người căn bệnh, 7% trong số này tử vong. Nhóm này có nguy cơ gặp phải nhồi máu cơ tim vào tuần đầu sau khi mắc cúm cao gấp 6 lần so với các căn bệnh không tương tự. tác hại nguy hiểm nhất của căn bệnh cúm là viêm phổi và suy hô hấp, tác động gây ra rối loạn nhịp tim hoặc tiến hành trầm trọng thêm triệu chứng suy tim.
Tại Mỹ, Trung tâm Kiểm soát Dịch căn bệnh Mỹ (CDC) ước tính người trên 65 tuổi chịu gánh nặng căn bệnh tật do cúm lớn, 50 tới 70% ca mắc cúm nhập viện từ 65 tuổi trở lên, trong số đó có 70 tới 85% trường hợp tử vong.
Còn tại Việt Nam, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế thống kê hàng năm ở Việt Nam trung bình có trên 800.000 người mắc cúm, gặp ở nhiều lứa tuổi không tương tự nhau. Số người nhập viện và tử vong chủ yếu xảy ra ở nhóm nguy cơ cao gồm người lớn tuổi (trên 65 tuổi), người có căn bệnh lý nền (tim mạch, hô hấp, nội tiết), phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi.
Giải thích rõ hơn về cách virus cúm gây ra tác hại ở người già, bác sĩ Vinh trích dẫn nghiên cứu của Đại học Michigan (Mỹ) hồi vào tháng 11/2022, được công bố trên tạp chí Nature Communications. Nghiên cứu chỉ ra người già có nhiều prostaglandin E2 (PGE2 – dưỡng chất điều hòa miễn dịch lipid có thể thúc đẩy chuyển dạ hoặc gây ra viêm) trong phổi hơn. Sự gia tăng PGE2 tác động, tiến hành giảm sút các đại thực bào trong phổi vốn được xem là lá chắn đầu tiên giữ an toàn phổi khỏi nguồn căn bệnh.
Mặt không tương tự, người già thường mắc nhiều căn bệnh nền như tiểu đường, tim mạch, phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), do đó tiến hành tăng các nguy cơ tác hại do cúm.
Người lớn tuổi tiêm cúm tại VNVC. Ảnh: Mộc Thảo
Có nhiều kỹ thuật phòng cúm, ví dụ rửa tay thường xuyên, nhằm tránh nguồn căn bệnh lây nhiễm nhiễm vào cơ thể; che miệng và mũi khi ho, hắt hơi, có thể sử dụng khăn giấy hoặc khăn tay để tránh nhiễm bẩn bàn tay, tránh lây nhiễm lan virus ra môi trường xung quanh; tránh tới nơi đông người; tiêm vaccine phòng căn bệnh…
trong số đó, kỹ thuật vaccine được nhiều chuyên gia khuyến cáo. Bác sĩ Bạch Thị hàng đầu, Giám đốc Y khoa Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho thấy vaccine giúp cho người già giảm sút mắc cúm, giảm sút nguy cơ trở nặng và gặp tác hại do cúm.
Theo Bộ Y tế, vaccine cúm an toàn và có hữu hiệu phòng các thể nhẹ và nặng của cúm, tỷ lệ giữ an toàn từ 70 tới 90%. Ở những người già, vaccine cúm tiến hành giảm sút 60% tỷ lệ mắc căn bệnh và giảm sút 70 tới 80% tỷ lệ tử vong có mối liên quan tới cúm.
một vài nghiên cứu quan sát đăng tải trên Thư viện Y khoa quốc gia Mỹ năm 2016 cho xuất hiện chủng ngừa cúm có thể ngừa từ 15 tới 45% nguy cơ nhồi máu cơ tim. Vaccine giúp cho giảm sút từ 30 tới 57% nguy cơ nhập viện ở người già, giảm sút 79% nguy cơ nhập viện ở người căn bệnh tiểu đường và giảm sút tác hại, tỷ lệ tử vong do cúm ở người căn bệnh tim mạch. Ở những người căn bệnh nhập viện với hội chứng mạch vành cấp, nhóm tiêm vaccine ít gặp các tác hại nghiêm trọng hơn so với nhóm không tiêm (9,5% so với 19%).
Nghiên cứu năm 2014 của Trung tâm Kiểm soát căn bệnh tật Mỹ cũng cho xuất hiện tiêm phòng giảm sút nguy cơ nhập viện và giảm sút 74% nguy cơ diễn tiến nặng nhập khoa hồi sức nhi trong các mùa cúm 2010-2012; giảm sút 80% ca tử vong mối liên quan tới cúm (theo nghiên cứu năm 2018); giảm sút mức phí y tế và tình trạng mất nguy cơ lao động do căn bệnh; đặc biệt giảm sút gánh nặng lên hệ thống chăm sóc sức khỏe, giúp cho tập trung nguồn lực điều trị cho các loại căn bệnh không tương tự.
Do đó, bác sĩ hàng đầu khuyến cáo nhóm người già, có căn bệnh nền nên tiêm phòng cúm càng sớm càng tốt, nên tiêm nhắc lại hàng năm. Hiện VNVC đưa đến vaccine cúm tứ giá thế hệ mới có thể phòng 4 chủng virus A/H3N2, A/H1N1, B/Yamagata, B/Victoria. trong số đó, mũi tiêm cúm bất hoạt tiểu đơn vị, chỉ chứa kháng nguyên bề mặt virus với tính sinh miễn dịch tốt, độ an toàn cao, ít tác dụng phụ sau tiêm như sốt, đau đớn tại nơi tiêm; có thể sử dụng cho trẻ nhỏ từ 6 tháng tuổi, người già, có căn bệnh nền.
Gia Nghi
