Hà NộiSau nhiều năm vật tuột với việc có nên tiết lộ việc mình là người đồng tính cho bố mẹ, Hùng, 31 tuổi, rơi vào trầm cảm, thường xuyên nghĩ tới cái chết.
Hai năm trước, bố của Hùng như chết lặng, khi những người hàng xóm rỉ tai ông: “Phải để ý hơn tới con, có thể nó thích con trai đó”. Sau bữa cơm tối, ông lên phòng của Hùng, nhắc lại câu chuyện và hỏi: “Họ nói vậy là có ý gì?”. Không muốn giấu giếm sự thật từng đeo đẳng gần 10 năm, Hùng, ở Hoàn Kiếm, thừa nhận mình là đồng tính nam. Nghe xong, người bố lẳng lặng bước ra và tuyên bố từ mặt con.
Mẹ anh khóc, khuyến khích giải, thậm chí đe dọa Hùng đi “trị chứng bệnh” để sớm khỏi, sau đó lập gia đình, sinh con cho bố anh nguôi ngoai. Khi không thể lay chuyển tình thế, bà đi xem bói và chi hàng chục triệu đồng để lập “đàn” giải xui, xin con sớm trở lại thường thì. Chứng kiến sự việc, Hùng rơi vào bế tắc, tìm tới hoạt chất kích thích giải sầu, thường xuyên mất ngủ, hoang mang. Lâu dần, tâm trí anh xuất hiện những suy nghĩ tiêu cực, muốn tìm tới cái chết.
Hùng nhắc, từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, anh từng nhận xuất hiện mình có xu hướng thích các bạn cùng giới. 10 năm trước, anh từng “come out” (thuật ngữ chỉ hành động hoặc quá trình công khai xu hướng tính dục, bản kiểu giới để được là chủ yếu mình) với bạn bè, đồng nghiệp. song Hùng không dám tiến hành Việc này với phụ huynh, bởi anh là con trai một, ông bà sẽ không dễ khăn khi chấp nhận sự thật này. Trong thời gian này, bố mẹ giục anh gặp các cô gái qua mai mối, thường xuyên nhắc tới việc nên lấy vợ sớm để ổn định. Những áp lực đẩy Hùng vào cảm giác hoang mang, cô đơn, mất kết nối, kết hợp với tâm trạng giằng xé vì không tiến hành trọn bổn phận tiến hành con.
“Nghĩ tới việc phụ huynh có thể sốc, từ mặt hoặc ép lấy vợ cho bằng được tiến hành cho mình không biết phải bắt đầu câu chuyện từ đâu”, Hùng nói, thêm rằng tình cảnh tiến hành cho cuộc sống của anh mắc kẹt, không lối thoát.
Cũng trải qua những tổn thương khi mắc phải gia đình chối bỏ, Lan, 38 tuổi, hiện vẫn phải giữ thuốc chống trầm cảm và rối loạn lo âu để có thể sinh hoạt như người thường thì. Chị là con một, được sinh ra và nuôi dậy bởi người mẹ đơn thân, vốn rất nghiêm khắc với các tiêu chuẩn truyền thống.
Năm 25 tuổi, sau khi có công việc ổn định, chị công khai giới tính với mẹ và xin chuyển tới sinh sống cùng người yêu. Sau sự kiện này, người mẹ liên tục gặp gỡ, liên hệ chửi mắng con gái, thậm chí tới các cơ quan công dụng tố cáo người nữ của chị có hành vi “thao túng và lừa đảo”.
Những động thái của mẹ tiến hành cho Lan rơi vào cơn hoảng loạn và rối loạn hoang mang sau sang chấn, phải nhập Viện Sức khỏe Tâm thần Bạch Mai điều trị. tới nay, mẹ chị vẫn chưa chấp nhận sự thật, chối bỏ Lan, đồng thời ngăn cấm họ hàng liên hệ với chị.
Các chuyên gia cho rằng gia đình có vai trò rất quan trọng trong hành trình “come out” của những người LGBT. Ảnh: AFP
Hùng, Lan chỉ là hai trong hàng triệu người trong cộng đồng LGBTQIA+ (viết tắt của Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, Queer, Intersex, Asexual và các cộng đồng không tương tự) trên toàn cầu đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần có xu hướng gia tăng. Theo các chuyên gia, những người LGBTQIA+ phải chịu nhiều tổn thương và nguy cơ về sức khỏe tâm thần hơn so với dân số chung.
Trong số 35,000 người trẻ trong cộng đồng LGBTQIA+ tham gia nghiên cứu cấp quốc gia tại Việt Nam trong năm 2021, 42% từng từng cân nhắc tới việc tự sát. Theo nghiên cứu của Quỹ Phòng chống Tự tử Mỹ năm 2010, cộng đồng LGBT có nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần và nguy cơ tự tử cao hơn so với những người dị tính. Một phần nghiêm trọng trong cộng đồng LGBTQIA+ không được đáp ứng nhu cầu về hỗ trợ sức khỏe tâm thần, tiến hành cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn.
Chuyên gia trị liệu Đặng Khánh An, nhà đồng sáng lập và giám đốc điều hành Touching Soul Center, người có nhiều kinh nghiệm lao động với cộng đồng LGBT, nhận định come out là một cuộc đấu tranh tâm lý rất vất vả của người đồng tính, đặc biệt khi đứng trước gia đình.
hoang mang này là nhân tố tiến hành khởi phát các vấn đề sức khỏe tâm thần, bởi phần lớn người thân, nhất là phụ huynh sẽ không dễ lòng chấp nhận ngay, thậm chí nhiều trường hợp xung đột mạnh mẽ, đẩy người đồng tính vào tình thế bế tắc, tìm tới cái chết. Trong khi, sự chấp nhận và ủng hộ của phụ huynh đóng vai trò rất quan trọng, nhất là với người đồng tính trẻ.
Mặt không tương tự, khi người đồng tính phải che giấu thân phận, không được thỏa mãn nhu cầu sống đúng với con người thật, họ nguy cơ gặp các bức bối giới, dễ tiến triển thành các rối loạn tinh thần không tương tự như trầm cảm, lo âu.
Chuyên gia Mai Việt Đức từng thực hiện một thống kê tại trung tâm trị liệu tâm lý, nơi anh công tác, với trên 500 trường hợp thuộc giới tính thứ ba. Khi thực hiện come out, tỷ lệ mâu thuẫn với gia đình tầm khoảng 90% ở nhiều cấp độ không tương tự nhau, tỷ lệ sử dụng hoạt chất kích thích là 55%, gây nên rối trật tự công cộng tầm khoảng 5%. Anh Đức cho rằng đây là bước ngoặt cuộc đời nên theo xu hướng nào đều tác động rất lớn tới người đồng tính.
“không những cộng đồng LGBT mà bất kỳ ai trong chúng ta đều có nhu cầu được sống là con người thật của mình”, vị chuyên gia nói, thêm rằng chỉ khi trút bỏ được gánh nặng tâm lý về come out, họ mới hoàn toàn là chủ yếu mình.
Cùng quan niệm, bà Lan cho rằng gia đình rất quan trọng quan trọng trong hành trình come out của những người LGBT. Việc công khai bản kiểu giới (gender identity) và xu hướng tình dục (sexual orientation) giúp cho họ sống hạnh phúc, cởi mở và trọn vẹn hơn, từ đó nâng cao sức khỏe tinh thần. Ngược lại, những người phải che giấu bản ngã thật có thể đối mặt với cảm giác hoang mang, mắc phải cô lập, tự tiến hành hại thường hay lạm dụng hoạt chất gây nên nghiện.
Sơn Đặng (áo trắng) quỳ gối cầu hôn Việt Hưng khi cả hai hoàn thành cự ly 42km sau đúng 6 tiếng, hôm 18/4. Ảnh: Đức Đồng
Để quá trình come out với gia đình được suôn sẻ, các chuyên gia khuyến khích những người thuộc giới LGBT cần thiết phải chủ động lên kế hoạch, trong số đó có kịch bản người thân sẽ chịu cú sốc lớn khi biết sự thật.
“Bạn nên đặt các giả thiết để có thể chủ động phản ứng. Trước hết, hãy đặt các thắc mắc thăm dò ba mẹ về việc này”, bà Lan khuyến khích, thêm rằng nên thu thập tài liệu mối liên quan tới thông tin về cộng đồng LGBT để đưa đến cho phụ huynh biết và hiểu. Ngoài ra, mỗi người nên có kế hoạch dự phòng nếu việc come out không thuận lợi. Ví dụ, cần thiết phải có phương án việc tiến hành, tài chủ yếu và chỗ ở nếu mắc phải người thân đuổi khỏi nhà. nhẫn lại đợi cơn tức giận của phụ huynh suy nhược, dần dần tìm cách thuyết phục.
Với các bậc phụ huynh, ông Đức khuyến khích hành trình chấp nhận bản kiểu giới thật của con thực sự không dễ khăn, mỗi người cần thiết phải kiên nhẫn với mình. Vị chuyên gia khuyến khích phụ huynh nên bình tĩnh, đối thoại cởi mở và tìm tòi, học hỏi thêm. Đồng thời, gia đình cần thiết phải quan tâm tới những dấu hiệu không tương tự lạ của con, không nên ép trẻ phải sống với giới mà các em không muốn, là người đồng hành để con cái không mắc phải tổn thương,
“Dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, sự yêu thương và tôn trọng từ gia đình sẽ là chỗ dựa, bệ đỡ cho đời sống tinh thần của những người LGBT, không đẩy họ vào trường hợp phải chủ động tìm tới cái chết”, ông Đức cho thường hay.
Thúy Quỳnh – Như Ngọc
*Tên nhân vật được thay thế đổi
