Phụ nữ trẻ chưa quan hệ tình dục vẫn có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung do mối liên quan tới thuốc lá, thuốc nội tiết Diethylstilbestrol (DES).
Theo bác sĩ Kiều Lệ Biên – Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh, phần lớn ung thư cổ tử cung do virus HPV gây nên ra (99,7%). Đây là loại virus lây lan truyền qua đường tình dục hoặc mẹ con, hoặc qua đồ vật truyền chứng bệnh (hiếm như bàn tay, bề mặt môi trường). trong số đó, các chủng HPV nguy cơ thấp gây nên ra mụn cóc ở da, mào gà sinh dục. Các chủng HPV nguy cơ cao gây nên nên các tổn thương tiền ung thư, ung thư ở âm hộ, bộ phận sinh dục nữ, cổ tử cung, dương vật, hậu môn thường hay vùng hầu họng.
Ngoài ra, ung thư cổ tử cung còn do nhiều yếu tố nguy cơ không tương tự như: hành vi tình dục (phụ nữ sinh hoạt tình dục sớm, nhiều bạn tình, quan hệ tình dục không lành mạnh, bạn tình nhiễm HPV), trạng thái suy suy nhược miễn dịch, phụ nữ sanh con sớm thường hay sanh nhiều con (từ 3 con trở lên), thuốc nội tiết Diethylstilbestrol (DES). Bé gái của những người mẹ từng sử dụng DES khi mang thai sẽ có nguy cơ tiến triển ung thư biểu mô của bộ phận sinh dục nữ hoặc cổ tử cung cao hơn các trẻ không tương tự. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu chứng minh, hút thuốc lá chủ động thường hay thụ động cũng là yếu tố nguy cơ.
Theo bác sĩ Lệ Biên, nhiều người lầm tưởng rằng ung thư cổ tử cung chỉ có thể xảy ra ở phụ nữ trưởng thành, có quan hệ tình dục nên thờ ơ tầm soát dự phòng chứng bệnh. Tuy nhiên, y học từng ghi nhận một trường hợp bé gái 14 tuổi ở Kiên Giang, mắc ung thư cổ tử cung thời kỳ cuối. Đây là một trong những trường hợp nhỏ tuổi nhất mắc chứng bệnh. Một trường hợp không tương tự là nữ sinh viên 19 tuổi, độc thân, phát hiện ung thư mô tuyến cổ tử cung. chứng bệnh không đáp ứng với điều trị nên cô gái trẻ tử vong sau hơn một năm chiến đấu với chứng bệnh tật.
Ung thư cổ tử cung tác động sức khỏe, tâm lý, hạnh phúc của hàng triệu phụ nữ. Ảnh: Shutterstock
Bác sĩ Lệ Biên cho rằng tiền ung thư thường hay ung thư cổ tử cung thường tiến triển thầm lặng. Thời gian từ khi nhiễm HPV nguy cơ cao, dai dẳng tiến tới ung thư cổ tử cung xâm lấn tầm khoảng 10-15 năm. Người chứng bệnh có thể không có dấu hiệu gì hoặc có thể có tiết dịch tiết bộ phận sinh dục nữ nhiều, hôi, ra huyết bộ phận sinh dục nữ thất thường, quan hệ ra huyết,… Không ít người chứng bệnh phát hiện chứng bệnh muộn, u bướu tiến triển lớn xâm lấn, gây nên khó khăn khăn trong quá trình điều trị. Vì vậy, phụ nữ nên thăm khám phụ khoa định kỳ, tầm soát để phát hiện sớm, điều trị sớm.
Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh TP HCM phát hiện nhiều trường hợp nhiễm chủng HPV 16 và 18 dai dẳng. Đây là 2 type virus nguy cơ gây nên nên 70% tiền ung thư, ung thư cổ tử cung. Ngoài ra, có những trường hợp Pap’s thất thường tình trạng cao như ASC-H, HSIL… “Có ngày chúng tôi thực hiện 3-4 ca khoét chóp, những người chứng bệnh không tương tự được chuyển qua điều trị đa mô thức, xạ trị, tiểu phẫu và hóa trị với các trường hợp ung thư xâm lấn”, BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh, cho rằng.
Cách phòng ung thư cổ tử cung
ThS.BS Lệ Biên chia sẻ tại Việt Nam cứ tầm khoảng 100.000 phụ nữ thì sẽ phát hiện 20 trường hợp gặp phải ung thử tử cung. trong số đó, có 11 người có thể tử vong do chứng bệnh. Nếu phát hiện tiền ung thư, ung thư cổ tử cung ở thời kỳ sớm, điều trị đúng mức thì người chứng bệnh có điều kiện mang thai sau đó. với những trường hợp phát hiện muộn thì điều trị có thể phối hợp xạ trị, tiểu phẫu cắt tử cung, hóa trị, tác động tới nguy cơ sinh sản.
Bác sĩ cho rằng, khi tiếp nhận phụ nữ thăm khám phụ khoa định kỳ, mình luôn tìm hiểu, khuyến khích người chứng bệnh chích ngừa HPV nếu còn trong lứa tuổi quy định của Bộ Y tế và chưa tiêm ngừa trước đó. Đồng thời thực hiện tầm soát ung thư cổ tử cung (nhất là lứa tuổi 21 tuổi trở lên và đã từng quan hệ tình dục): thực hiện Pap’s (tế bào học) hoặc xét nghiệm HPV.
Khoét chóp cổ tử cung chẩn đoán và điều trị là phương pháp dự phòng cấp 2 với chứng bệnh ung thư cổ tử cung. Ảnh: BVĐK Tâm Anh
quy trình tầm soát với các phương pháp như tế bào học (Pap’s cổ điển hoặc Pap’s nhúng dịch) nguy cơ phát hiện ra những điều chỉnh tế bào cổ tử cung tới 70%. Phương pháp xét nghiệm HPV được xem là bước tầm soát đầu tay ở những quốc gia. Nếu chị em thực hiện tầm soát bằng Pap’s và xét nghiệm HPV, gọi là Co-testing, có thể tầm soát, phát hiện sớm chứng bệnh lên tới 90-95%.
Ngoài ra, có những giải pháp để chẩn đoán chứng bệnh là soi cổ tử cung, sinh thiết dưới kính soi. Sau khi có kết quả giải phẫu chứng bệnh tùy theo tình trạng, người chứng bệnh có thể được theo dõi, điều trị bằng đốt điện, áp lạnh thường hay khoét chóp cổ tử cung chẩn đoán, điều trị.
Theo bác sĩ Mỹ Nhi, tầm soát phát hiện sớm từ khi chưa có triệu chứng quan trọng. Vì thời điểm tạo ra, tiến triển tổn thương tiền ung thư cổ tử cung tương đối dài (từ 3-7 năm). Nếu phát hiện sớm tiền ung thư có nguy cơ chữa trị khỏi hoàn toàn cao. Điều này giúp cho suy nhược giá thành, thời gian điều trị, tránh rủi ro, tăng tỷ lệ sống còn trên 5 năm nếu là ung thư xâm lấn thời kỳ sớm.
Để phòng ngừa căn chứng bệnh ung thư, nữ giới nên xây dựng, giữ một thói quen sống lành mạnh (không hút thuốc lá, giữ cân nặng thích hợp, dinh dưỡng đầy đủ và thích hợp); chích vaccine phòng chứng bệnh; quan hệ tình dục an toàn; xây dựng thói quen thăm khám sức khỏe tầm soát định kỳ nhằm phát hiện sớm, có phương pháp điều trị sớm.
Ung thư cổ tử cung không phải là chứng bệnh lý di truyền tuy nhiên theo những nghiên cứu, khi trong gia đình người mẹ hoặc chị em gái mắc chứng bệnh thì bạn tầm soát, theo dõi rõ hơn.
Tuệ Diễm
