Thời tiết giao mùa, độ ẩm cao, vi khuẩn sinh sôi, hệ miễn dịch suy giảm sút do ăn uống, rượu bia… khiến cho chứng bệnh đường tiêu hóa có điều kiện gia tăng, trở nặng.
Trong 3 tháng đầu năm, khoa Tiêu hóa, Hệ thống phòng xét nghiệm Đa Khoa Tâm Anh thường ghi nhận số ca mắc các chứng bệnh đường tiêu hóa cao hơn trong vòng 20-30% so với các tháng còn lại.
Đi thực hiện lại sau Tết, anh Nguyễn Thế Việt (50 tuổi, Bắc Ninh) thường xuyên cảm xuất hiện nóng rát, cồn cào và đau đớn ở vùng bụng trên rốn. Cơn đau đớn thường xuất hiện lúc đói, có khi sau ăn no; nếu để lâu 5-10 phút là hết. Anh còn đi tiêu phân đen. các chuyên gia phòng xét nghiệm Đa khoa Tâm Anh Hà Nội tiến hành nội soi và chẩn đoán anh Việt gặp phải loét dạ dày. Nguyên nhân do có sự tăng tiết axit quá mức ở dạ dày tới từ thói quen ăn quá khuya và đi ngủ ngay sau đó trong những ngày Tết. Sau hai ngày điều trị, triệu chứng chứng bệnh của anh giảm sút rõ rệt.
Trong chuyến du xuân thăm gia đình, chị Hoàng Thu Thủy (55 tuổi, Thanh Hóa) tới xét nghiệm tại phòng xét nghiệm Đa khoa Tâm Anh TP HCM với triệu chứng đau đớn bụng, buồn nôn và đi tiêu phân đen suốt mấy ngày, người xanh xao mệt mỏi. Sau khi nội soi đường tiêu hóa, xét nghiệm máu…, bác sĩ kết luận chị gặp phải xuất huyết tiêu hóa trên do loét tá tràng. Chị được điều trị bù dịch, truyền máu (do thiếu máu nhiều), phối hợp dùng thuốc kháng axit dạ dày và phục hồi trong thời gian ngắn.

Thời tiết thế đổi cùng thói quen ăn uống, nghỉ ngơi gặp phải đảo lột dễ khiến cho phát chứng bệnh tiêu hóa. Ảnh: Freepik
Tiến sĩ, bác sĩ Trần Thanh Bình (Trung tâm Nội soi và tiểu phẫu nội soi tiêu hóa) chứng tỏ, nguyên nhân khiến cho các chứng bệnh về tiêu hóa gia tăng trong thời điểm này là do thói quen sinh hoạt ít vận động, chế độ ăn giàu hoạt chất béo, ăn đồ ngọt, ít hoạt chất xơ, tiệc tùng liên miên, ăn uống không đảm giữ an toàn sinh khi lễ Tết… Ngoài ra, thời tiết giao mùa cũng là yếu tố tác động.
Một trong những tác động rõ nét nhất từ tác động của thời tiết theo bác sĩ Bình là sự tăng tiết quá mức axit clohydric (do thành dạ dày tiết ra, giúp cho phân hủy và tiêu hóa thức ăn trong bao tử). thông thường, nồng độ axit của bao tử ở mức 0,0001 – 0,001 mol/l và độ pH tương ứng vào trong vòng 3 và 4. Hai yếu tố này giữ ở mức cân bằng giúp cho hệ thống tiêu hóa vận động tốt nhất và tránh được những chứng bệnh lý nguy hiểm.
Nếu sự chênh lệch xảy ra, thừa hoặc thiếu axit tác động tới hệ thống tiêu hóa và sức khỏe. Nếu số lượng axit dư kích thích phát sinh các triệu chứng chứng bệnh về đường tiêu hóa như viêm loét dạ dày – tá tràng, xuất huyết dạ dày – tá tràng, thủng dạ dày – tá tràng thường hay gây nên trào ngược dạ dày thực quản… Ngược lại, số lượng axit gặp phải thiếu hụt tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn có hại, dễ gây nên ra những triệu chứng như giảm sút cân, nhiễm ký sinh trùng, chứng bệnh đường ruột, tiêu chảy thường hay táo bón.
Sự phối hợp của nhiều yếu tố này khiến cho dạ dày nhạy cảm hơn, dễ gặp phải kích ứng, gây nên ra tình trạng viêm loét thường hay những vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng như sau:
Viêm loét dạ dày tá tràng
Theo bác sĩ Bình, viêm loét dạ dày tá tràng là chứng bệnh tiêu hóa thường gặp nhất trong thời điểm mùa đông xuân. chứng bệnh này do niêm mạc dạ dày gặp phải tổn thương, viêm sưng, lâu dần tạo thành các vết loét gây nên ra nhiều triệu chứng. Triệu chứng thường gặp nhất là cảm giác nóng rát, cồn cào và đau đớn ở vùng bụng trên rốn (đau đớn vùng thượng vị). Cơn đau đớn có thể xuất hiện khi đói thường hay sau khi ăn no. Tùy vào tình trạng mà cơn đau đớn có thể nếu để lâu từ vài phút tới vài giờ. Các triệu chứng thường gặp không không khác gồm có: đầy hơi, khó khăn tiêu; buồn nôn hoặc nôn; ợ hơi, ợ chua hoặc trào ngược axit; đi cầu phân đen hoặc máu; sụt cân…
Xuất huyết dạ dày tá tràng
chứng bệnh gây nên ra tình trạng có máu ở niêm mạc, có thể do viêm cấp tính thường hay có máu từ các ổ loét dạ dày – tá tràng. Xuất huyết dạ dày tá tràng là hậu quả cấp tính nguy hiểm, cần phải được điều trị sớm để tránh nguy cơ tử vong.
Triệu chứng của xuất huyết dạ dày tá tràng có thể triệu chứng rõ ràng hoặc không. Các triệu chứng cụ thể sẽ phụ thuộc vào tình trạng và vị trí có máu của dạ dày tá tràng. Chúng có thể gồm có: đau đớn bụng vùng thượng vị, da xanh xao thường hay niêm mạc mắt nhợt nhạt; buồn nôn, nôn ra máu; đi ngoài ra phân đen; mệt mỏi, khó khăn thở.

Bác sĩ Thanh Bình (đứng giữa) trong ca tiểu phẫu nội soi cho người mắc chứng bệnh đường tiêu hoá. Ảnh: phòng xét nghiệm mang đến
Thủng dạ dày tá tràng
Vết loét lâu ngày không được điều trị sớm sẽ ăn sâu và lan rộng vào các lớp của thành dạ dày tá tràng. Tình trạng tổn thương nặng tiếp diễn do dư thừa số lượng axit, gây nên thủng dạ dày tá tràng. Những triệu chứng có thể xuất hiện như đau đớn bụng đột ngột, dữ dội, bụng gồng cứng… Lúc này, người chứng bệnh cần phải được đưa tới phòng xét nghiệm nhanh chóng, tránh hậu quả nặng nề, thậm chí nguy hiểm tới tính mạng.
Trào ngược dạ dày thực quản
Do số lượng axit từ thực quản trào lên dạ dày nên người chứng bệnh có những triệu chứng như miệng thường tiết ra nhiều nước bọt hơn, cảm giác chua trong miệng (do dịch axit xâm nhập vào thực quản Sau đó trào lên trên). Trào ngược dạ dày thực quản có thể gây nên buồn nôn và nôn ra thức ăn hoặc dịch vị (nếu ăn quá no hoặc nằm liền sau ăn); đau đớn tức ngực ở thượng vị, phù nề, sưng tấy niêm mạc thực quản (cảm giác khó khăn nuốt, vướng hoặc cảm giác như một cục nghẹn ở cổ); đau đớn họng, ho nếu để lâu và khan tiếng.
Trong thời điểm chuyển mùa Đông sang Xuân, bác sĩ Bình khuyến khích tất cả người nên ăn chín, uống sôi, đảm giữ an toàn sinh an toàn thực phẩm; tránh chế độ ăn kiêng khem thiếu hoạt chất, ăn đủ hoạt chất và cân đối các nhóm dinh dưỡng, nhiều trái cây để tăng sức đề kháng. Vệ sinh cá nhân sạch sẽ, thường xuyên rửa tay với xà phòng, vệ sinh mũi, họng hàng ngày rất cần phải thiết. Giữ cho phòng ở, phòng lao động sạch sẽ, thông thoáng nhằm tránh vi khuẩn sinh sôi, dễ xâm nhập cơ thể và gây nên chứng bệnh.
“Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nói trên, bạn nên đi xét nghiệm chuyên khoa tiêu hóa. Không nên có tâm lý coi nhẹ, các triệu chứng trước hết có thể nhẹ, tuy nhiên nếu không được điều trị sớm có thể trầm trọng hơn”, bác sĩ Bình nói thêm.
Hoàng Trang